Лекц №2

Scanf ôóíêö

· Ïðîãðàìì çîõèîõ våä õýðýãëýã÷ýýñ òºðºë ávðèéí ºãºãäºë

óíøèõ çàéëøãvé øààðäëàãà ãàðäàã. Ñè õýëýíä vvíèéã scanf

ávõíýýñ øèéäíý.

· ªãºãäºë óíøèõäàà èõýíõ våä printf , scanf õî¸ð ôóíêöûã õîñëóóëàí àæèëóóëäàã. Ýõëýýä printf–ýýð õýðýãëýã÷ýýñ óíøèõ óòãûí òóõàé áóþó àñóóëòàà õýâëýýä äàðàà íü scanf–ýýð óòãàà óíøäàã.

Áè÷èãäýõ õýëáýð

Scanf (Óäèðäëàãûí òýìäýãòvvä ìºð , [ õóâüñàã÷ ];

Áóþó

int scanf (“Óäèðäëàãûí òýìäýãò ìºð”, õóâüñàã÷ 1,... õóâüñàã÷ n );

Æèøýý íü : scanf (“%d”, & age);

Scanf (“%s”, name);

Scanf-‘í ävðýì

Scanf –ûí óäèðäëàãûí òýìäýãò ìºðèéã ÿìàð áàéäëààð áè÷ñýí ÿã ò¿¿íòýé àäèëààð õýðýãëýã÷ ãàðààñ ºãºãäºë îðóóëàõ ¸ñòîé.Õýðýãëýã÷ýýñ int , float , double , long ãýõ ìýò ýíãèéí òºðëèéí óòãûã óíøèõäàà & òýìäýãòèéã õóâüñàã÷ûí íýðèéí ºìíº çààâàë àøèãëàíà.Õàðèí õýðýãëýã÷ýýñ òýìäýãò ìºð áóþó òýìäýãò ìàññèâ óíøèõûã õ¿ñâýë & òýìäýãòèéã àøèãëàõã¿é.Òýìäýãò ìºð íü ººðºº õàÿã þì.( óäèðäëàãûí

Æèøýý 1

Int i, j , k;

Scanf (“%d %d %d”, &i ,&j, &k);

ýíý våä ãàðààñ îðóóëàõàä 5.10.15

Int year, month, day;

scanf (“%d %d %d”,&month,&day,&year);

ãàðààñ îðóóëàõäàà 0|07|02

Æèøýý 2

int I; char c; float f; long I;

char name [20];

scanf(“%d”,&i);

scanf(“%c”,&c);

scanf(“%f”,&f);

scanf(“%ld”,&l);

scanf(“%s”,name);

Æèøýý 3

scanf–ã àøèãëàõûí ºìíº çààâàë àñóóëò õýâëýíý.

Char name[20];

Printf (“òà íýðýý îðóóëíà óó? \n”); /*àñóóõ*/

Scanf (“%s”,name);

Getchar ôóíêöûí ôîðìàò

Ýíý íü ãàðààñ íýã øèðõýã òýìäýãò óíøèíà.

Õóâüñàã÷ getchar ( ); Ýíý íü inter òîâ÷ àâäàã.

Æèøýý 4

Printf (“ Íýã òýìäýãò îðóóëíà óó ? ”);

Ch=getchar ( );

Putchar ôóíêöûí ôîðìàò

Putchar-ààð àâñàí òýìäýãòèéã õýâëýäýã.

Putchar (Õóâüñàã÷ );

Æèøýý 5

Printf (“òà ýíý òýìäýãòèéã îðóóëæýý”);

Purchar ( ch );

Getch ôóíêö

Ýíý íü ãàðààñ çºâõºí íýã òýìäýãò óíøèíà. Òýãýõäýý getch íü îðóóëàõ ºãºãäëèéã áóôåðëýäýãã¿é.ªºðººð õýëáýë getchar øèã ºãºãä뺺 öóãëóóëàí enter òîâ÷ûã õvëýýäýããvé. Èéìýýñ áóðóó îðóóëñàí ºãºãä뺺 backspace òîâ÷îîð çàëðóóëíà.

Getch–‘í ôîðìàò

Õóâüñàã÷=getch ( ) ;

Æèøýý 6

Printf (“òà íýã òýìäýãò îðóóëàíà óó?”);

Ch= getch ( );

Putch-“í ôîðìàò

Putch (õóâüñàã÷);

Æèøýý 7

Printf (“òà ýíý òýìäýãòèéã îðóóëæýý:”);

Putch (ch);

Getche ôóíêö

Ãàðààñ íýã òýìäýã óíøèõ ôóíêö þì. Getch íü îðîëòûí òýìäýãòèéã äýëãýöýíä ä¿ðñýëäýããvé. Óã òýìäýãò íü ãàðààñ íýã òýìäýãò óíøèí , ò¿¿íèéã ìºí äýëãýöýíä ä¿ðñýëäýã ôóíêö þì. Ýíý íü getch , putch-‘í vvðãèéã äàâõàð ãvéöýòãýíý.

Ñè ïðîãðàììûí ávòýö

Ñè ïðîãðàììûí ávòöèéã àãóóëãààð íü äàðààõ 5 íü õýñýãò õóâààíà.

I. Õîëáîëòûí õýñýã

II. Òîãòìîëûã çàðëàõ õýñýã

III. Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ õýñýã

IV. Ôóíêöûã çàðëàõ õýñýã

V. Víäñýí ôóíêö õýñýã

Õîëáîëòûí õýñýã

Ïðîãðàìä ñòàíäàðò ôóíêö õîëáîõ øààðäëàãà òóëãàðäàã áà õîëáîëòûã # include òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàé ãvéöýòãýíý.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü:

# include < ôàéëûí íýð>

# include “ ôàéëûí íýð ” 2 ÿíçààð áè÷èæ áîëíî.

Ôàéëûí íýð íü òóõàéí ôóíêöûã àãóóëàõ .h ºðãºëòýé ôàéëûí íýð áàéíà.

Ýäãýýð ôàéëóóä c:\ tc \ include ñàíä áàéðëàíà.

Ôàéëóóäûí æèøýý

Stdio.h- víäñýí îðîëò ãàðàëòûí ôóíêö¿¿ä ýíý ôàéëä òîäîðõîéëîãäîíî.

• Printf äýëãýöýíä ºãºãäºë õýâëýíý.
• Scanf ãàðààñ óòãà óíøèõ

Stdlib.h- òºðºë ávðèéí õºðâvvëýëòèéí ôóíêö ïðoãðàììûí óäèðäëàãà øèëævvëýõ ôóíêöóóä áàéíà.

Atoi–òýìäýãò ìºðèéã òîî áîëãîõ.

Itoa–òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîõ .

Òîãòìîëóóäûã çàðëàõ õýñýã

Ýíý õýñýãò òîãòìîë õýìæèãäýõvvíèé íýð, àâàõ óòãûã çàðëàíà.

Const float pi=3.14

# define max 100

Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ õýñýã

Ïðîãðàììä õýðýãëýãäýõ ãëîáàëü õóâüñàã÷äûã ýíä çàðëàíà.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :

<õóâüñàã÷ûí òºðºë > < õóâüñàã÷ûííýð >;

Æèøýý

Int i, j ;

Char c;

Ãëîáàëü õóâüñàã÷

Ãëîáàëü õóâüñàã÷ ãýäýã íü ïðîãðàììûí àëü ÷ õýñýãò õàðàãäàõ óòãûã íü ººð÷èëæ áîëîõ õóâüñàã÷ þì.Ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã äàðààõ 2 øèíæ ÷àíàðààð ÿëãàíà.

1) Ïðîãðàìûí àëü ÷ ôóíêö, ïðîöåäóð äîòðîîñ ò¿¿íèé óòãûã ººð÷èëæ áîëäîã.

2) Òvvíèé àìüäðàõ õóãàöàà íü ïðîãðàììûã äóóñàí äóóñòàë vðãýëæèëíý.

Ôóíêöûã çàðëàõ õýñýã

Ýíä õýðýãëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ôóíêö ïðîöåäóðóóäûã(äýä ïðîãðàì ) áàéðëóóëíà. Ýíý äýä ïðîãðàìì ººðèéí ãýñýí íýðòýé áà víäñýí ïðîãðàììûí õààíààñ íü ÷ íýðýýð äóóäàæ õýðýãëýæ áîëíî.

Ôóíêöûí íýð ( ïàðàìåòóóä )

{< õóâüñàã÷äûã çàðëàõ õýñýã > ëîêàëü õóâüñàã÷

< õóâüñàã÷ûí ôóíêöûí áèå >

}

Ëîêàëü õóâñàã÷

Ǻâõºí òóõàéí ôóíêö äîòðîî õýðýãëýãäýíý. Àìüäðàõ õóãàöàà íü ôóíêöûí àæèëàõ õóãàöàà þì.

Лекц №1

2-ð ñàðûí 7
Ïðîãðàìì÷ëàëûí “Ñ” õýë
Õè÷ýýëèéí àãóóëãà
• Ñè ïðîãðàìì÷ëàë ãýæ þó âý?
• Ïðîãðàìì áè÷èõ véë àæèëãààã òàéëáàðëàõ
• Printf êîìàíä õýðýãëýýã òàéëáàðëàõ
• Êóðñîðûí áàéðëàë óäèðäàõ òýìäýãòvvä

“Ñè” ïðîãðàììûí ávòýö
1. Ñè Ïðîãðàìì íü ôóíêöèéí îëîíëîãîîñ òîãòîíî.
2. Ñè Ïðîãðàììä ÿäàæ íýã ôóíêö (äýä ìîäóëü) áàéõ ¸ñòîé áîë ýíý íü (main) ôóíêö þì.
3. Main ôóíêö íü ººð ôóíêöèéã äóóäàæ áîëîõ áà òýð ôóíêö íü öààø ººð ôóíêö äóóäàõ ãýõ ìýò÷ëýí ïðîãðàìì àæèëëàíà.
4. Main ôóíêö õàìãèéí ýõýëæ àæèëëàíà.
5. Õýðýâ ïðîãðàìì õýâèéí àæèëñàí áîë véë àæèëãààã main ôóíêö äóóñãàõ ¸ñòîé
Main
{–“– Yíäñýí äýä ôóíêö çàðëàæ áè÷èõ õýñýã
int k;
printf (“Now I “, printf p; number”);
printf PI ( )
}
Ïðîãðàìì ãýæ þó âý?
Êîìïþòåð òîäîðõîé íýã àæèë õèéëãýõèéí òóëä òvvíä ºã÷ áàéãàà êîìàíäóóäûí îëîíëîãèéã ïðîãðàìì ãýæ íýðýëíý.
Êîìïèëÿòîð ãýæ þó âý?
Êîìïèëÿòîð íü áè÷ñýí ïðàãðàììûã õºðâvvëýõ véë àæèëëàãààã õýëíý. Õºðâvvëýõ ãýäýã íü õvíä îéëãîìæòîé áóþó “Ñè” õýë äýýð áè÷èãäñýí ïðîãðàììûã ìàøèíä îéëãîìæòîé áóþó êîìàíäóóäûí äàðààëàëä õºðâvvëýõ véë àæèëëàãààã õýëíý.
Ñè õýëíèé ýëåìåíòvvä
• Vñýã
• Òîãòìîëóóä
• Íýð
• Òvëõvvð vã
• Òàéëáàð
“Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð ïðàãðàììûí ìºðvväèéã äýñ äàðààëàí óíøèõ áºãººä óíøèãäñàí ìºð ávðèéã òýìäýãòèéí õýñãvväýä õóâààäàã. “Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð íü äàðààëàë õè÷íýýí ýëåìåíòvväýýñ òîãòñîí áàéíà ãýäãýýñ õàìààðíà.
Vñýã :
Ñè õýëýíä îëîí òîîíû vñýã öèôð òýìäýãòvväýýñ òîãòîõ áºãººä ýäãýýð íü êîìïèëÿòîðò òîäîðõîéëîãäñîí áàéíà. Yñýã íü òîì, æèæèã , àðàá, ëàòèí , öèôðvväýýñ òîãòîíî.
Òóñãàé òýìäýãòvvä : Ýíý íü ãðàôèêààñ áóñàä òýìäýãòýí òîãòìîë áà ìºðºí äýõü õîîñîí çàéí òýìäýãòvväýä çîðèóëñàí áàéäàã. Y¿íèéã àøèãëàí printer áà äýëãýö ðvv ìýäýýëëèéã ãàðãàõ , áóöààõ véë àæèëëàãààã àøèãëàæ áîëíî. Óã òýìäýãò íü ( \ ) ýñðýã íàëóóòàé õàìò õýðýãëýãäýíý.
Æèøýý íü :
\ n ìºð òýìäýãòèéí õóâüä
\n – const òîãòìîë òýìäýãòèéí õóâüä
printf (“Íèéò ýëåìåíò : %d \n ”, ) summer õóâüñàã÷ûã õýâëýíý.
Òîãòìîëóóä:
Yíäñýí 4 òºðëèéí òîãòìîëóóä áàéäàã.
1. Ávõýë òîîí òîãòìîë
2. Áîäèò òîîí òîãòìîë
3. Òýìäýãòýí òîîí òîãòìîë
4. Òýìäýãòýí ìºð òîîí òîãòìîë
Ávõýë òîîí òîãòìîëûí õýìæýýíýýñ õàìààð÷

• Int
• Unsigned int
• Long
• Unsigned long
Áîäèò òîîí òîãòìîë : Floàt òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàéãààð òîäîðõîéëîãäîíî.
Òºðºë íü :
1. double
2. Flaot
Òýìäýãòýí òîãòìîë : Ýíý íü vñýã, öèôð , öýã , òýìäýãò òóñãàé vñãvvä.
Òºðºë íü :
1. Char
2. Unsigned char
Òýìäýãò ìºð òîãòìîë : Ýíý íü “ ” äàðààëñàí vñýã, äóðûí òýìäýãòvvä, öèôð, õîîñîí çàé çýðãèéã àãóóëñàí ìºð òýìäýãò áàéíà.
Íýð
Ïðîãðàììä àøèãëàãäàõ ôóíêö, òýìäýã õóâüñàã÷ûí íýð , ôóíêöûí îïåðàòîðûí íýðèéã õýðýãëýíý.
Íýð íü vñãýýð ýõýëñýí äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãò , öèôð íýã áà õýä õýäýí äàðààëñàí ëàòèí vñýã áàéæ áîëîõ áºãººä êîìïèëÿòîð íü çºâõºí ýõíèé 32 òýìäýãòèéã ìýäýæ òàâèíà. Íýðèéí ýõíèé òýìäýãòýä äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãòèéã àøèãëàõäàà ñàí äîòîðõ ôóíêöûã íýðòýé äàâõöàõãvé áàéõ ¸ñòîé .
Ñè õýë íü áóñàä õýëíýýñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà íü òîì æèæèã vñãèéã êîìïèëÿòîð íü 2 ººð ÿíçààð îéëãîäîã.
Æèøýý íü:
À áà à íü ÿëãààòàé 2 ººð íýð
Æèæèã à–ð õóâüñàã÷ûí íýð
Òîì À–ð òîãòìîëóóäûã íýðëýäýã
Òvëõvvð vã : Ýíý íü Ñè õýëíèé êîìïèëÿòîðò òóñãàé óòãàòàé. Ävðýì òîãòîîí àøèãëàíà. Òvëõvvð vãèéã õóâüñàã÷ûí íýð àøèãëàæ áîëîõãvé.
Ïðîãðàìì÷èëàõ äàðààëàë

• Ïðîãðàììä ÿã îäîî þó õèéõèéã òîäîðõîéëîíî.
• Àëãîðèòìàà òîäîðõîéëîîä ïðîãðàììàà áè÷íý.
• Ïðîãðàììàà õºðâvvëýõ
• Ïðîãðàììûí àëäààã õÿíàæ , çàñâàðëàõ
“Ñè” êîìïèëÿòîð íü main–ä ôóíêöýä àëäààíû òóõàé ìýäýýëýë ºãäºã
• Ïðîãðàììàà àæèëóóëàõ vð ävíãèéã íü vçýõ
Äýëãýöýíä ìýäýýëýë õýâëýõ

Ïðîãðàìì àæèëæ äóóñààä òîäîðõîé vð äví ãàðãàõ áºãººä òvvíèéã äýëãýöýíä ãàðãàõ çàéëøãvé øààðäëàãàòàé. Ñè õýëýíä vvíèéã õýðýãævvëäýã printf ãýñýí ôóíêö áàéäàã.
Printf áè÷èãäýõ õýëáýð
Printf (“Óäèðäëàãûí òýìäýãò ìºð”[ºãºãäºë]);
Ävðýì
• Ñè õýëýíä òýìäýãò ìºðèéã çààâàë äàâõàð õàøèëòàíä áè÷íý ( “ ” )
• Ñè õýëýíä áè÷èãäñýí êîìàíä ávðä ( ; )–ààð òºãñºíº
Êóðñîð óäèðäàõ òóñãàé òýìäýãòvvä

• \n–øèíý ìºð
• \à–äóóäàõ äîõèî ãàðãàõ
• \t–õýä õýäýí õîîñîí çàé
• \”-“–òýìäýãòèéã ººðèéã íü õýâëýõ
• \r– ìºðèéí ýõýíä
Æèøýý íü;
Printf (“òýìäýãò \ t ìºð \ t õýâëý \ è ”);
Vð äví íü : Òýìäýãò ìºð õýâëýâ
Printf (“Äóóò äîõèî äóóãàðàâ \ à \ n”);
Vð äví íü : Äóóò äîõèî äóóãàðàâ ( Äóóò äîõèî ãàðíà )
Printf (“Òýð \ ” Yãvé \ “ ãýæ õýëñýí \ n “ );
Vð äví íü : Òýð vãvé ãýæ õýëñýí.
2–ð ñàðûí 9
Õè÷ýýëèéí ñýäýâ÷èëñýí òºëºâëºãºº

1. Ñè ïðîãðàììûí ávòýö
• Ïðîãðàìì, êîìïèëÿòîð ãýæ þó âý?
• Ävðýì
• Êóðñîð óäèðäàõ òóñãàé òýìäýãòvvä
• Õºðâvvëýëòèéí òóñãàé òýìäýãòvvä
2. Ñè õýëíèé ýëåìåíòvvä
• Èäåíòèôèêàòîðóóä
• Òvëõvvð vãvvä
• Õóâèðãàã÷èä
• Õóâüñàã÷èä
• Òîãòìîëóóä
3. Ôóíêö
• Sñanf , getchar , putchar, getñh , getche.
• Ãëîáàëü õóâüñàã÷
• Ëîêàëëü õóâüñàã÷
4. Véëäýë
• Èëýðõèéëýë
• Àðèôìåòèê véëäëvvä
• Véëäëvväèéí çýðýãëýë
• Íýìýãävvëýõ áà õîðîãäóóëàõ véëäýë
• Áèò véëäëvvä
• ͺõöºëò èëýðõèéëýë
5. Ñîíãîëòûí îïåðàòîð
• Õàðüöóóëàõ véëäýëvvä
6. Äàâòàëò
• Äàâòàëò (for)
• ͺõöºëò äàâòàëò ( while )
• ͺõöºëò äàâòàëò ( do while )
7. Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö
• Ôóíêöýýñ óòãà áóöààõ véëäýë
• Ôóíêöýýñ àðãóìåíò áóöààõ véëäýë
• Àðãóìåíòûí òºðºë
• Óòãààð áóöààõ
• Õàÿãààð áóöààõ
8. Õàäãàëàõ àíãèëàë
• Static õóâüñàã÷
• Extern õóâüñàã÷
• Ðåêóðñ ôóíêö
9. Ìàññèâ
• Ìàññèâ òvvíèéã çàðëàõ, àíõíû óòãà îëãîõ
• Åëåìåíòýä àíõíû óòãà îëãîõ , õýâëýõ
• Õî¸ð õýìæýýñò ìàññèâ
10. Òýìäýãò ìºð
• Òýìäýãò ìºðèéí ôóíêövvä
• Ávòýö òºðºë
• Ávòýö òºðºëòýé ìàññèâ
11. Áèò òàëáàð
Enut–òºðºë , union–òºðºë
Çààã÷ õóâüñàã÷ , òºðºëò çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ äýýðõ véëäýëvvä
12. Òºðºëò çààã÷

• Òºðºëò áèø çààã÷
• Õºðâvvëýëò õèéõ
• Òýìäýãò ìºð ìàññèâ
• Ôóíêöûí çààã÷


13. Ávòýö òºðºë áà çààã÷
• Îëîí õýìæýýñ ìàññèâ áà çààã÷
• Çààã÷ûí çààã÷
• Õºðâvvëýëò õèéõ
• Òýìäýãò ìºð ìàññèâ
14. Ôàéëòàé àæèëàõ

• Íýýõ, õààõ , óíøèõ , áè÷èõ
• Ôàéëûí çààã÷

15. Ãðàôèê ãîðèì

• Ôóíêö , initgraph, intgraph, graphresult, grapherrormsg, closegraph
• Öýãòýé àæèëàõ ôóíêövvä
16. Òýãø çóðàõ
• Îëîí çóðàõ
• ªí㺠áîëîí ïàëèòîðòîé àæèëëàõ
• Òåñò ãîðèì
Õºðâvvëýëòèéí òóñãàé òýìäýãòvvä

% d-int òºðºëèéí óòãèéã àãóóëíà
% i-int òºðºëèéí óòãèéã àãóóëíà
% c- çºâõºí íýã òýìäýãò
% s-òýìäýãò ìºð
Æèøýý íü : 1
Printf (“% s | % d | % f | % c \ n ”, );
(“ Hi ” 14,- 8,76, ‘x’);
Yð äví íü : Hi 14–8,760000 õ
Æèøýý íü: 2
Printf (“%f %3f %2f %1f ” , 45678, 4,45678”, 4.5678);
Vð äví íü : 4.567800 4.578 4057 4.6
Õóâüñàã÷èä

• Short-int Ýíý int óòãààð èõ áèø óòãà àâíà
• Long int-int-ýýñ 2 äàõèí òîì óòãà àâíà
• Long float –float –òºð뺺ñ 2 äàõèí òîì áóþó double òºðºë ãýñýí óòãà àâíà
• Unsined int-1-ð int òºðºëèéí óòãûã õàäãàëíà .
• & véëäýë Ñè õýëýíä õóâüñàã÷ûí òýäãýýðèéí ñàíàõ îéí õàÿã òºëººëäºã.
Òóõàéí õóâüñàã÷ ñàíàõ îéí àëü vvðò áàéðëàñàí & véëäýëèéí òóñëàìæòàéãààð ãvéöýòãýíý.
&. Cost –ãýâýë ýíý cost-‘í ñàíàõ îéí õàÿã áîëíî. Size of véëäýë Ñè õýëýíä size of véëäýëýýðòóõàéí õóâüñàã÷èéí óòãûã ñàíàõ îéä õàäãàëàõ byte õàäãàëàõûã øààðäàæ áàéãààã òîäîðõîéëíî . a= size of (cost) b= size of (cost)
Õàäãàëàõ àíãèëàëààñ íü õàìààð÷ îáüåêòèéí àìüäðàëûí õàðüöàà, àæèëëàõ õvðýý òîäðõîéëîãäîíî. Ñè õýëýíä îëîí ÿíçûí õàäãàëàõ àíãèëàë áàéäàã.
I. Õàäãàëàõ àíãèëàë íü long, insigned ãýõ ìýò.
II. ªðãºí õýðýãëýã÷èä íü õàäãàëàõ àíãèëëàë íü static , extem ãýõ ìýò.
III. Ñòàòèê õóâüñàã÷ óòãà íü òóõàéí ïðàãðàììûí àìüäðàëëûí õóãàöààíä õàäãàëäàã õàðèí àæèëàõ õvðýý íü íýã ôóíêöûí õvðýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.
Õóâüñàã÷èéã ñòàòèê õóâüñàã÷ ãýíý.
Ñòàòèê õóâüñàã÷èéí ñòàòèê òvëõvvð vãýýð çàðëàíà.
Static int i=1;
Ãàäààä õóâüñàã÷ áîëîí ãàäààä ôóíêöûí àøèãëàõäàà òvvíèéã extem–‘í òvëõvvð vãýýð çàäëàæ àøèãëàäàã.


Extem int n;
Register õóâüñàã÷ îëîí äàõèí àøèãëàãäàõ õóâüñàã÷èéí õóâüñàã÷èéã áóþó èõ äàâòàìæòàé õýðýãëýãäýõ òîîëóóðóóäûã register õóâüñàã÷ààð çàðëàæ áîëíî. Óã õóâüñàã÷ íü ïðåêöûí register-‘í ýçýìøèõ õóâüñàõ íü áóñàä õóâüñàã÷ûã áîäâîë õóðäàí àæèëäàã. Register int – t;
Òºðëèéí õóâüñàã÷
1) Ñè íü ÿëãààòàé òºðºëvväèéí õîîðîíä õóâèðãàëò õèéäýã.
2) Èëýðõèéëýãäýõ îáüåêòûí õóâüä ÿëãààòàé òºðºë áàéõàä Ñè äàðààõ ävðýìèéã áàðèìòàëäàã.
3) Float véëäýë int ;
4) Int óòãûã float áîëãîí õºðâvvëæ áîäîëò õèéõ áà èëýðõèéëýëèéí vð äví íü float óòãàòàé áîëíî.
5) Int véëäýë long våä int óòãûã long–ðóó õºðâvvëíý. Vð äví íü int óòãàòàé áîëíî.


2–ð ñàðûí 18

Ôóíêö

• Scanf Scanf ôóíêö
• Getchar Ïðîãðàìì çîõèîõ våä õýðýãëýã÷ýýñ òºðºë ávðèéí ºãºãäºë
• Putchar óíøèõ çàéëøãvé øààðäëàãà ãàðäàã. Ñè õýëýíä vvíèéã scanf
• Getchar ávõíýýñ øèéäíý. ªãºãäºë óíøèõäàà èõýíõ våä printf scanf
• Getche õî¸ð ôóíêöûã õîñëóóëàí àæèëóóëäàã. Ýõëýýä printf–ýýð
• Ãëîáàëü õóâüñàã÷ õýðýãëýã÷ýýñ óíøèõ óòãûí òóõàé áóþó
• Ëîêàëü õóâüñàã÷ àñóóëòàà õýâëýýä äàðàà íü scanf–ýýð óòãàà óíøäàã.
Áè÷èãäýõ õýëáýð

Scanf (Óäèðäëàãûí òýìäýãòvvä ìºð , [ õóâüñàã÷ ]; áóþó int scanf (“Óäèðäëàãûí òýìäýãò ìºð”,) õóâüñàã÷ 1, õóâüñàã÷ n );
Æèøýý íü : (“%d”, & age);
Scanf (“%s”, name);
Scanf-‘í ävðýì

Scanf–‘í óäèðäëàãûí òýìäýãò ìºðèéã ÿìàð áàéäëààð áè÷ñýí ÿã òvvíòýé àäèëààð õýðýãëýã÷ ãàðààñ ºãºãäºë îðóóëàõ ¸ñòîé. Õýðýãëýã÷ýýñ int, float, dauble, long ãýõ ìýò ýíãèéí òºðºëèéí óòãûã óíøèõäàà & òýìäýãòèéã õóâüñàã÷èéí íýðèéí ºìíº çààâàë àøèãëàíà. Õàðèí õýðýãëýã÷ýýñ òýìäýã ìºð áóþó òýìäýã ìàññèâ óíøâàë & òýìäýã àøèãëàõãvé. Òýìäýã ìºð íü ººð õàÿã þì.
Æèøýý 1
Int i, j , k;
Scanf (“%d%d%d”, &i ,&j, &k);
ýíý våä ãàðààñ îðóóëàõàä 5.10.15:
Int year, month, day;
scanf (“%d%d%d”,%month,&day,&year);
ãàðààñ îðóóëàõäàà 0|07|02
Æèøýý 2
int I, char c, float f, long I,
char name [20];
scanf(“%d”,&i);
scanf(“%c”,&c);
scanf(“%f”,&f);
scanf(“%s”,name);
Æèøýý 3
scanf–ã àøèãëàõûí ºìíº çààâàë àñóóëò õýâëýíý.
Char name[20];
Printf (“òà íýðýý îðóóëíà óó? xn”);
Scanf (“%s”,name);
Getchar ôóíêöûí ôîðìàò

Ýíý íü ãàðààñ íýã øèðõýã òýìäýãò óíøèíà. Õóâüñàã÷ getchar ( );
Æèøýý 5
Printf (“òà ýíý òýìäýãòèéã îðóóëæýý”);
Purchar ( ch );
Getch ôóíêö

Ýíý íü ãàðààñ çºâõºí íýã òýìäýãò óíøèíà. Òýãýõäýý getch íü îðóóëàõ ºãºãä뺺 öóãëóóëàí enter òîâ÷ûã õvëýýäýããvé. Èéìýýñ áóðóó îðóóëñàí ºãºãä뺺 backspace òîâ÷îîð çàëðóóëíà.
Getch–‘í ôîðìàò

Õóâüñàã÷=getch ( ) ;
Æèøýý 6
Printf (“òà íýã òýìäýãò îðóóëàíà óó?”);
Ch= getch ( );
Putch-“í ôîðìàò
Putch (õóâüñàã÷);
Æèøýý 7
Printf (“òà ýíý õóâüñàã÷ûã îðóóëæýý”);
Putch (ch)
Getche ôóíêö
Ãàðààñ íýã òýìäýã óíøèõ ôóíêö þì. Getch íü îðîëòûí òýìäýãèéí äýëãýöýíä òºñººëäºããvé. Óã òýìäýãò íü ãàðààñ íýã òýìäýãò getch , putch-‘í vvðãèéã äàâõàð ãvéöýòãýíý.
Ñè ïðîãðàììûí ávòýö

Ñè ïðîãðàììûí ávòöèéã àãóóëãààð íü äàðààõ 5 íü õýñýãò õóâààíà.
I. Õîëáîëòûí õýñýã
II. Òîãòìîëûã çàðëàõ
III. Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ
IV. Ôóíêöûã çàðëàõ
V. Víäñýí ôóíêö
Õîëáîëòûí õýñýã

Ïðîãðàììä ñòàíäàðò ôóíêö õîëáîõ øààðäëàãà òóëãàðäàã áà õîëáîëòûí # include òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàé ãvéöýòãýíý.
Áè÷èãäýõ õýëáýð íü:
# include < ôàéëûí íýð>
# include “ ôàéëûí íýð ” 2 ÿíçààð áè÷èæ áîëíî.
Ôàéëûí íýð íü òóõàéí ôóíêöûã àãóóëàõ h ºðãºëò ci , / tc / include íü Ñè–‘í ñàíä áàéðëàíà.
Ôàéëóóäûí æèøýý
Stdio.h víäñýí îðîëò ãàðàëòûí ôóíêöýä ýíý ôàéë òîäîðõîéëîãäîíî.
• Printf äýëãýöýíä õýâëýíý
• Scanf ãàðààñ óòãà óíøèõ
Stdio.h ôàéë òºðºë ávðèéí õºðâvvëýëòèéí ôóíêö ïðàãðàììûí óäèðäëàãà øèëævvëýõ ôóíêö.
Atoi–òýìäýãò ìºðèéã òîî áîëãîõ
Itoa–òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîõ
Òîãòìîëóóäûã çàðëàõ

Ýíý õýñýãò òîãòìîëóóäûã õýìæèãäýõvvíèé íýð àâàõ óòãûã çàðëàíà.

Íýð àâàõ óòãà

Const float pi=3.14
# define max 100
Òîãòìîëûã çàðëàõ

Define àøèãëàõäàà ( . , –ààð ) òºãºñäºããvé
Áè÷ãäýõ õýëáýð íü :
Const < òºðºë > < íýð > = < óòãà >
Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ

Ïðîãðàììä õýðýãëýãäýõ ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã ýíä çàðëàõ

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
< õóâüñàã÷èéí òºðºë > < õóâüñàã÷èéí íýð >

Æèøýý íü:
Int I , j
Char c;
Ãëîáàëü õóâüñàã÷ ãýäýã íü ïðàãðàììûí àëü ÷ õýñýãò õàðàãäàõ óòãûã íü ººð÷èëæ áîëäãûã õóâüñàã÷ íü ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã äàðààõ øèíæ ÷àíàðààð ÿëãàíà.
1) Ïðàãðàììèéí àëü ÷ ôóíêö ïîëöåëóóð äîòðîîñ óòãûã ººð÷èëæ áîëíî.
2) Òvvíèé àìüäðàõ õóãàöàà íü ïðàãðàììûã äóóñàí äóóñòàë vðãýëæèëíý.

Ôóíêöûã çàðëàõ

Ýíä õýðýãëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ôóíêö ïðîöåäóðóóäûã áàéðëóóëíà. Ýíý íü äýä ïðîãðàìì ãýñýí vã. Äýä ïðîãðàìì íü ººðººð õýëáýë ººðèéí ãýñýí íýðòýé áà vëäñýí ïðîãðàììûí õààíààñ íü ÷ íýðýýð äóóäàæ áîëíî.

Ôóíêöûí íýð ( ïðàìåòóóä )
{< õóâüñàã÷ûã çàðëàõ õýñýã > ëîêàëü õóâüñàã÷
< õóâüñàã÷ûí ôóíêöûí áèå >
}

Ëîêàëü õóâñàã÷

Ǻâõºí òóõàéí ôóíêö äîòðîî õýðýãëýãäýíý. Àìüäðàõ õóãàöàà , àæèëàõ õóãàöàà , ôóíêöûí

2–ð ñàðûí 21

Õºðâvvëýëòèéí òîäîðõîéëîëòóóä

% -òýìäýãò 0 < – . * òàâüæ áîëíî. % - ñ– - f- - d- - i - ( – ) õºðâvvëýëòèéí çýðýãòvvëýëòèéã òîäîðõîéëíî. Õàñàõ òýìäýãòýé áîë çvví ( – ) òýìäýããvé áîë áàðóóí çýðýãövvëíý. Çýðýãòvvëýëòèéí æèøýý Printf (“%-3 D S\n”, “Hi”); S-òýìäýã ìºð Öýã ( . ) òýìäýã íü àðãóìåíòûí min, max óòãóóäûã çààãëàíà. Òîäîðõîéëîëò õºðâvvëýëò õèéõãvé öýãèéí ºìíºõ òîî àðãóìåíòûí óòãûã òîäîðõîéëíî. Æèøýý íü àðãóìåíò äîð õàÿæ èéì óðòààð õýâëýíý. Õýðýâ àðãóìåíòûí óðò ýíý óðòààñ áàãà áîë òîîíû ºìíºõ òýìäýãòýýñ õàìààð ÷ çýðýãòvvëýëò õèéãäýíý. Printf(“%40s”,”Hello”); ãýæ õýâëýâýë 40 øèðõýã òýìäýãò àâààä áàðóóí òàëä Hello ãýæ õýâýëíý. Öýãèéí àðäàõü òîî õýðýâ àðãóìåíò íü òýìäýãò ìºð áîë õýâëýãäýõ max óòãûã òîäîðõîéëíî. Àðãóìåíò áîäèò òîî áîë òàñëàëààñ õîéøèõ îðîí áóþó íàðèéâ÷ëàë òîäîðõîéëîãäîíî. Æèøýý íü printf (“%5s”,”Hello world”); Hello world ãýæ õýâëýíý. Áîäèò òîî : Æèøýý íü printf(“%3f”,3.1416) vðví øèëæèõ 3 èõ áîë Ávõýë òîî : Îðîíä íü min òîîã òîäîðõîéëîíî. Æèøýý íü : printf (“\n%.3d”,2); 002; ( * )-Îä òýìäýãò Òîî òàâèõûí îðîíä ýíý òýìäýãòèéã òàâüñàíààð òóõàéí òîîã õóâüñàã÷ààð òàâèõ áîëîìæòîé áîëíî. Æèøýý íü: #include
float a=10.987654321;
int j;
main ( )
t – õîîñîí çàé àâíà
{ for (j=0; j<=9; j++); printf (“\n\t%.*f”, j, a); } Æèøýý íü Int b=30; Float c= 4000,522; Char d[16]=”Hello!!!”; Main( ) { printf (“int óòãà: %. 5d\n”b); printf (“float óòãà: %. 2f\n”c); printf (“òýìäýãò ìºð %. 3s\n”d); Ñåìèíàð 3 Æèøýý 1 Òîãòìîëûã çàðëàõ æèøýý # include
# define My name, “Bat ”
# define Age 21
# define Gpa 3.0
const char d[10]=”Hello!!!”
const long int b=25;
main ( );
clrscr( );
printf (“%-15 s%3s,%6s \n ”, “Name”,”Age”, “Gpa”);
printf (“%-15 s%3d,%6.2f \n \n ”, “My name,Age, Gpa);
printf (“%-15 s%3d \n”, a,b);
}
Æèøýý 2 Define–‘ã àøèãëààä õýëíèé òvëõvvð vãèéã ñîëèõ

# include
# define Byte unsigned long
# define longt int unsigned long
# define start main ( )
# define begin {
# define end }
# define real float
# define clr clrscr ( )
# define write pr
real I=2.0;
start
clr ;
if (I>1) begin byte;
d=10;
write (“Byte:%.d\ n”,d );
End
Else begin long int t=2000000;
Write (“long int: % ed \n”, e);
End;
Æèøýý 3
# include
char a=’c’;
int b=21;
float c=1.23;
char d[15]=”Name”;
chart int sh=51;
long int l=1350;
double k=3.14;
lonf double m=1.5;
main ( )
{ printf (“òà íýðýý îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%d”, name);
printf (“áîäèò òîîí ìºð îðóóëàíà óó ?\n”);
scanf (“%f”, c);
printf (“òà chart int ìºð îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%n d, sh);
printf (“òà íýã áîäèò òîîí ìºð óòãà îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“% le”, k);
printf (“long double ìºð óòãà îðóóëàíà óó ? \n ”);
scanf (“% le “, m);
printf (“çvví çýðýãëýëò : \n ”);
scanf (“-3%s”, d);
printf (“áàðóóí çýðýãëýëý : \n ”);
scanf (“3% s”, d);
printf (“d õÿçãààð òîãòîõîî : \n ”);
scanf (“/ 10 , 45”, sd);
printf (“f-ä íàðèéâ÷èëàë òîãòîîõ : \n ”);
scanf (“* 2 f “, & 1.23);
printf (“*- òýìäýãò àøèãëàâ : \n ”);
scanf (“, * s\n “ , max , & s ); }


2–ð ñàðûí 25
I. Èëýðõèéëýë
II. Àðèôìåòèê véëäýëvvä
III. Véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë
IV. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
V. Áèò véëäýëvvä
VI. Èëýðõèéëýëò
Èëýðõèéëýë
1. Ávõ òºðëèéí õóâüñàã÷ òîãòìîë áîëîí véëäýëvväýä èëýðõèéëýë çýðýãëýë áîëíî.
2. Òîãòìîë áîëîí õóâüñàã÷èéí véëäëèéí òýìäýãýýð õîëáîñîí äàðààëëûã èëýðõèéëýë ãýíý. Èëýðõèéëýëä çýðýãëýãäýõ véëäýëvväèéã óíàð, áèíàð ãýæ àíãèëíà
– Óíàð véëäýë íü çºâõºí íýã õóâüñàã÷ äýýð ãvéöýòãýõ véëäýë þì.
Æèøýý íü – I = (óíààð – ) véëäýë
– Áèíàð íü õî¸ð õóâüñàã÷ûí õîîðîíä õèéãäýõ véëäýë áà véëäýëèéí òýìäýãèéã õóâüñàã÷ûí äóíäàæ ãýíý.
Æèøýý íü õ+y=áèíàð ( + ) véëäýë

Àðèôåìåòèê véëäýë

Víäñýí äºðâºí àðèôåìåòèê véëäýë áàéäàã.
– Áèíàð véëäýë íü (+, -, *, /, %) áàéíà. Áèíàð véëäýë íü ( – ) véëäýë. Ñè õýëýíä óíàð (+) véëäýë áàéäàã.

Víäñýí véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë

Véëäëvvä çýðýãëýë
( ) çvvíýýñ áàðóóí
* / çvvíýýñ áàðóóí
+ - çvvíýýñ áàðóóí

Èæèë çýðýãëýëòýé véëäýëvvä íü àëü òàëààñ íü ýõýëæ véëäýëèéã ãvéöýòãýõèéã çýðýãëýë òîäîðõîéëíî.
Æèøýý íü Äàðààõ èëýðõèéëýëä õýäýí áîäîëòûã àâ÷ vçüå
-(-3*(5+2+6)+(3*4+4)/2
-(3*(5+12))+(3*4+4)/2
-(-3*17)+(3x*4+4)/2
-(-51)+(3*4+4)/2
-(-51)+(12+4)/2
51+16/2
51+8
59
Óòãà îëãîõ véëäýëýýñ

Óòãà îëãîõ véëäýë íü õàìãûí áàãà çýðýãëýëòýé áè÷èãäýõ õýëáýð íü
<õóâüñàã÷>[]=<èëýðõèéëýë>
íü : +, -, *, /, %, <<, , , ^ , ) ýñâýë áîëîõãvé áàéæ áîëíî Óòãà îëãîõ véëäýë íü véëäýë ó÷èðààñ véëäýëä àøèãëàæ áîëîõ ávõýë ãàçàð òvvíèéã àøèãëàæ áîëíî. Æèøýý íü A=b=c+4; c=3*(d=12.0/x) = véëäýëèéí 4 += , – =, * =, % = véëäýëýýð I=I+2; I+=2; K=k*10; k*=10; X=x*(y+1) x*=y*1; 2ð ñàðûí 25 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë Cè õýëýíä ìàø ºðãºí õýðýãëýãääýã véëäýëvvä íü íýìýãävvëýõ /++/ õîðîãäóóëàõ íü /--/ véëäýëvvä áàéäàã. Ê*=10; I++; X*=y+1; I=I+1; Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü îáúåêòûí óòãûã íýãýýð íýìýãävvëæ õîðîãäóóëíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë îáúåêòûí àëü òàëä áè÷èãäñíýýñ õàìààð ÷ ÿëãààòàé áàéäëààð áîäîãäîíî. Æèøýý íü b=c+i++ ; <=> b=c+i; i=i+1;
B=c+++i; <=> i=i+1; b=c+i;
Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü óíàð véëäýë ó÷èð víäñýí äºðâºí véëäýëýýñ ºíäºð çýðýãëýëòýé áàéíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäëèéã çºâõºí îáúåêòýé õèéãäýíý. Ýäãýýð véëäýëèéã òîãòîìîë véëäýëýí äýýð õèéõãvé.
Æèøýý íü 5++
5- - õèéõãvé.
Óíàð íü áèíàðààñ ºíäºð çýðýãòýé.
Vëäýãäýë îëãîõ véëäýë

Ñè õýëýíä vëäýãäýë îëãîõ véëäýë íü ºðãºí õýðýãëýãäýã. Óã véëäýë íü õóâààõ véëäýëèéí vëäýãäëèéã îëãîõ véëäýë.
Æèøýý íü
Ó=5; õ=12; z=x%y; z=2
Ýíý véëäýëèéã float ýñâýë double òºðëèéí óòãàíä õèéõãvé çºâõºí ávõýë òîîíû óòãàí äýýð õèéíý.
Áèò véëäýëvvä

Áèò véëäýë íü òîîíû áèò véëäëýýð õèéãäýõ véëäýëèéã õýëíý. Ñè õýëýíä äàðààõ çóðãààí áèò véëäýëèéã àøèãëàíà.
1. &(áèò áà véëäýë)
2. |(áèò áóþó véëäýë)
3. ^. (áèò õîð véëäýë)
4. <<(áèò ävðñýëèéã çvví òèéø øèëævvëýõ véëäýë) 5. >>(áèò véëäýëèéã áàðóóí òèéø øèëævvëýõ véëäýë)
6. ~ vãvéñãýë
• & /áà/ véëäýëèéí óòãà íü õî¸ð óòãà íü õî¸óëàà ^ áîë ýöñèéí vð äví íü íýã áàéíà. Áóñàä våä òýã áàéíà.
• | áóþó véëäýëèéí óòãà íü õ¸óëàà òýã áîë ýöñèéí vð äví íü òýã áóñàä våä íýã áàéíà.
• ^ õîð óòãà õî¸óëàà èæèë áîë òýã ÿëãààòàé áîë íýã áàéíà.
• << óòãà íèéëäýã áîë òóõàéí òîîíû áèò véëäýëèéã òîäîðõîéïæ òîîãîîð çvví òèéø øèëævvëíý. Ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýýð vðævvëæ áàéãààòàé òýíövv. • >> áàðóóí òèéø øèëævvëýõ áà ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýä õóâààæ áàéãààòàé òýíövv.
• ~ vãvéñãýë – óòãà íü íýã áîë vð äví íü òýã áàéíà. Ýñðýã áîë íýã áàéíà.



Áèò véëäýëvväèéí õvñíýãò



Õ1 X2x X&X2 X1|X2 X|^X2 ~ X1
1 1 1 1 0 0
1 0 0 1 1 0
0 1 0 1 1 1
0 0 0 0 0 1



ͺõöºëò èëýðõèéëýë ( ?: )
Óã véëäýë íü èëýðõèéëýë äîòîð ñîíãîëòûí ìåõíèçì õýðýãævvëäýã véëäýë þì. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
Øàëãàõ èëýðõèéëýë ? ìºð 1 : ìºð 2
Øàëãàõ èëýðõèéëèéí óòãà õýðâýý víýí áàéâàë èëýðõèéëýë 1, õóäàë áàéâàë 2 áîëíî.
Æèøýý íü: z=(a>b)? a:b; /*z=max (a,b)*/;
Æèøýý íü: x=3; y=3; z=1; (z+=((x>y)?(x++):y++))
Z+=x<>
int I=2, j=2, [=2, m=2;
void main( ); {
{ clrscr ( ) ;
I=j*2=k /2-j ;
Printf (“I=% d \n”, i); / * 3 * /
Æèøýý¹2 Óòãà îëãîõ véëäýë
# include <>
int I=2, j=2, k=2;
void main ( ) {
{ clrscr ( ) ;
I+=j*=k*=k+=1;
Printf (“I=% d j=%d, k=%d \n”, I,j,k); /*20,18,9);
Printf (“I=% d\n”, I=3+j*2); / * 39 * /
Æèøýý ¹3 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
# include <>
int I=2, j=2 k=2;
void main ( ) ;
{ clrscr ( ) ; I=j=k=3;
printf(“\n I=%d j=%d k=%d”,I++, j++, k++);
I=j++t++k;
Printf(“\n I=%d, j=%d, k=%d”,I,j,k); / * 955 * /






3–ð ñàðûí 4
Ñîíãîëòûí îïåðàòîð,õàðüöóóëàõ véëäýë

Yéëäýëvvä Óòãà
= òýíövv
!= òýíövv áèø
> èõ
< áàãà >= èõ áóþó òýíövv
<= áàãà áóþó òýíövv Õàðüöóóëàõ véëäýëèéí õóâüä véëäýëèéí çýðýãëýë íü õî¸ð òºâøèíä õóâààãäàíà. 1) > èõ
< áàãà Óã äºðºâ íü äýýä >= èõ áóþó òýíövv òºâøèíèéõ áóþó
<= áàãà áóþó òýíövv ºíäºð çýðýãëýëèéõ 2) = =, ! = äîîä òºâøèíèéõ áóþó íºãºº äºð⺺ñºº ñvvëä áîäîãäîíî. Æèøýý íü Õ=5; ó=2; z=0; x>y=+z / víýí ãýñýí óòãàòàé /
x+z=x / õóäàë óòãàòàé /
Òîîí òºðëèéí óòãóóäûã æèøèõäýý óòãûõ íü èõ áàãààð æèøèíý. Õàðèí òýìäýãò òºðºëèéã æèøèõäýý ASC ( )- äóãààðàà æèøèíý.
ASC ( )-
A-65; b=66; c-67……… Æèøýý : “A”<”a”-õóäàë A=97, b=98, c=99 “A”<”a”-víýí x-120, y=121, z=122 x-88, y-89, z-90 IF-êîìàíä If êîìàíä õàìãèéí õÿëáàð õýëáýð íü ..... èëýðõèéëýë !!!!!!!!!! Õýðýâ êîìàíäóóä íýãýýñ îëîí êîìàíä áè÷èõ áîë òýäãýýðèéã õîñ õààëòàíä áè÷èæ ºãíº. If (…….èëýðõèéëýë 1 ): {êîìàíä 1 êîìàíä 2 êîìàíä 3 } Ñè õýëýíä äýýðõ ..... èëýðõèéëýë íü äóðûí èëýðõèéëýë áàéæ áîëíî. Õàðèí áóñàä ïðàãðàìò÷ëàëûí õýëýíä çºâõºí víýí , õóäàë óòãà áóöààõ èëýðõèéëýëèéã çºâøººðíº. If else êîìàíä If else–í êîìàíä íü õî¸ð ñîíãîëò õèéõ áîëîìæèéã ávðävvëíý. Õýðýâ èëýðõèéëýë õóäàë áîë óäèðäëàãà íü if ålse òvëõvvð vã íü äàðààõ êîìàíäàä øèëæèíý. Äàâõàð if êîìàíä If êîìàíäûã õýäýí ÷ äàâõàðààð áè÷èæ áîëíî. If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); êîìàíä; Æèøýý íü: if (ch=’ ‘); { if (ºìíºõ òýìäýãò íü vñýã áîë) num + + ; } else { if ch (òýìäýãò íü ºãvvëáýðèéí òºãºñãºë ) num + +; } Äàâõàð if véëäýëèéã õýðýãäýæ áàéõäàà õààëòûã çºâ õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Æèøýý íü: If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); Êîìàíä 1; -else êîìàíä 2 Ålse-‘ã õàðãàëçóóëàõ ävðýì 1. Ñè õýëýíä else òvvíä õàìãèéí îéð áºãººä òvvíýýñ ºìíº îðøèõ ººðèéí ãýñýí else-‘ã if-ä õàðãàëçóóëàí îéëãîäîã. 2. ªõ õààëòíû áàëàíñòàé èæèë çàð÷èìààð îéëãîäîã. […(..{…..}…)..] ºìíºõ æèøýýíä else–ã ÿàæ ÷ áè÷ñýí òvvíä õàìãèéí îéð îðøèõ if (1 ) áóþó if ( 2 ) èëýðõèéëýë 2 õàìààðíà. Äàâõàð if êîìàíä Õàðèí èéì áîëîìæãvé áàéäëààñ çàéëø õèéõ õî¸ð àðãà áàéäàã. 1. Õààëò õýðýãëýõ 2. Ávõ if–ä õàðãàëçàõ else áè÷èõ 1) If (èëýðõèéëýë 1) 2) if (èëýðõèéëýë 1) { if (èëýðõèéëýë 2) if (èëýðõèéëýë 2) êîìàíä 1; êîìàíä 1; } else else else êîìàíä 2; êîìàíä 2; Ëîãèê véëäýëvvä : îëîí äàâõàð if õýðýãëýõýýñ çàéëø õèéõ íýã àðãà íü ëîãèê véëäýëèéã õýðýãëýõ ÿâäàë þì. Yvíä : ëîãèê & & (áà) véëäýë ëîãèê || (áóþó) véëäýë ãýñýí õîëáîîñóóä áàéíà. Ýäããýð ëîãèê véëäýëvvä õàðüöóóëàõ véëäýëvvä áîëîõ ( > < ) ààñ áàãà çýðýãëýëòýé. Õàðèí & & (áà)véëäýë íü || (áóþó) véëäýëýýñýý ºíäºð çýðýãëýëòýé. Ëîãèê (áà) áóþó && véëäýë Ñàëãàãäàæ áàéãàà ............ ávãä víýí áîë ýöñèéí vð äví íü áàéíà. Vð äví íü int òºðëèéí óòãàòàé áà víýí=1 õóäàë=0 ãýñýí òóñ òóñûí õàðãàëçàõ óòãàòàé áàéíà. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2......... Æèøýý íü: # include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a=1 && b=2 && c=’k’);
printf (“ávõ øàëãàëòóóä víýí áàéíà”);
else
printf (“àëü íýã íü ìàãàäãvé ávãä õóäàë”);
Ëîãèê (áóþó) áóþó || véëäýë

Øàëãàãäàæ áàéãàà véëäýëvväèéí ÿäàæ íýã èëýðõèéëýë íü víýí áîë vð äví íü víýí áàéíà. Õàðèí véëäýëvvä íü ávãä õóäàë våä vð äví íü õóäàë áàéíà.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2.........
# include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a==1 || b==2 || c==’a’);
printf (“àëü íýã íü víýí áàéíà”);
else
printf (“ávãä õóäàë áàéíà”);
Ëîãèê vãvéñãýë áóþó ! véëäýë

Ëîãèê èëýðõèéëýë õóäàë víýí ãýñýí õî¸ð óòãàòàé. Ýíý véëäýëýýð èëýðõèéëýëèéí vð ävíã óðâóóãààð õºðâvvëíý.
ºõ : víýí óòãûã õóäàë , õóäàë óòãûã víýí áîëãîíî.
Æèøýý íü : ! (5>7) óã èëýðõèéëýë õóäàë óòãàòàé
/ * ! (5<7)> víýí * / ;
/ * ! (víýí) = => õóäàë * / ;

Òàéëáàð Véëäëvvä ×èãëýë
Õààëò ( ) Çvvíýýñ
Ìàññèâûí ýëåìåíò [ ] Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò => Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò . Çvvíýýñ
Íýìýãävvëýõ,õîðîãäóóëàõ véëäýë + + , - - Áàðóóíààñ
Áèò vãvéñãýë véëäýë ~ Áàðóóíààñ
Ëîãèê vãvéñãýë véëäýë ! Áàðóóíààñ
Õàÿã àâàõ véëäýë Size of Áàðóóíààñ
Çààã÷ûí óòãà àâàõ véëýäýë * Áàðóóíààñ
Òºðºë õóâèðãàõ véëäýë Òºðºë Áàðóóíààñ
Óíàð õàñàõ véëäýë - Áàðóóíààñ
Vðævvëýõ véëäýë * Çvvíýýñ
Õóâààõ véëäýë / Çvvíýýñ
Vëäýãëýë îëãîõ % Çvvíýýñ
Íýìýõ véëäýë + Çvvíýýñ
Õàñàõ véëäýë - Çvvíýýñ
Çvví òèéø øèëævvëýõ << Çvvíýýñ Áàðóóí òèéø øèëævvëýõ >> Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
< , > , < = , > = Çvvíýýñ
Òýíövv ,òýíövv áèø = , ! = Çvvíýýñ
Áèò áà véëäýë & Çvvíýýñ
Áèò õîð véëäýë ^ Çvvíýýñ
Áèò áóþó véëäýë | Çvvíýýñ
Ëîãèê áà véëäýë && Çvvíýýñ
Ëîãèê áóþó véëäýë || Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
? : Áàðóóíààñ
Óòãà îëãîõ véëäýë = + = - = / = % = & = ^ = / = << = >> = Áàðóóíààñ
Òàñëàë , Çvvíýýñ

Switch-êîìàíä

Ñè õýëýíä òóõàéí íýã èëýðõèéëýë óòãààñ õàìààðñàí îëîí ñîíãîëò õèéäýã êîìàíä áàéäàã. Vvíèéã Switch êîìàíä þì.
Switch (èëýðõèéëýë) {
Case óòãà 1: êîìàíäóóä ; .......
Break;
Case óòãà 2 : êîìàíäóóä ; ........
Defoult :êîìàíäóóä break; }
Õýðýâ èëýðõèéëýëèéí óòãà íü óòãà 1 òýíövv áîë óòãà íýãèéí êîìàíä áèåëýãäýíý.
Õýðýâ óòãà 2–òîé òýíövv áîë òvvíèé êîìàíäóóä áèåëýãäýíý. Switch êîìàíäûã òóõàéí õýðýãëýõ øààðäëàãààñ õàìààð ÷ ÿíç ÿíçààð àøèãëàíà.
Vvíä :
1. Break êîìàíäûã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
2. Defoult ñîíãîëò áàéõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õàìãèéí ñvvë÷ûí ñîíãîëòûí àðä Break áè÷èõ øààðäëàããvé. Òýãýõäýý äàðààõü ävðýìèéã áàðèìòëàõ ¸ñòîé.
• Èëýðõèéëýë íü int òºðëèéí óòãàòàé áàéõ ¸ñòîé.
• Òvëõvvð vãèéí õîéíî çºâõºí òýìäýãòýí áîëîí òîîí òîãòîìîë áè÷íý.
• Ñîíãîëòûí óòãóóä íü õîîðîíäîî ÿëãààòàé óòãà áàéõ ¸ñòîé.


Æèøýý 1: Õàðüöóóëàõ véëäýë

# include
# include
char a [10]=”a b c d e”;
char b [10]=”a b c d f”;
int i=2; n=3;
main ( )
{ if (‘a’>’A’) printf (“a is greater than A \n”);
else printf (“A is greater than a \n”);
if (i!=k) printf (“i and k are nat egua (\n) ”);
if (i==k) printf (“i and k are egua (\n) ”); }

Æèøýý 2: Ëîãèê véëäýëèéí æèøýý

# include
# include
int I=2; j=2; k=2;
main ( )
if (!0) printf (“true\n”);
else printf (“fanse\n”);
if (I==2&& j==2&& k==2) printf (“I,j,k=2\n”);
else if (I==2|| j==2|| k==2);
printf (“some of them are egual to 2\n”);
else
printf (“All of them are egual to 2\n”);
}
{ if (I==3&&++)&&++k ) printf (“true”);
else printf (“fanse”);
printf (“I=%d j=%d k=%d \n”, I,j,k); }



Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö

Ôóíêö íü ïðîãðàììä îëîí äàâòàëò õèéõ véëäýëèéã áàãàñãàæ véëäýëèéã ávëýãëýæ ºãäºã. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü <áóöààõ óòãéí òºðºë> <ôóíêöûí íýð> (<àðãóìåíòóóä>) <Àðãóìåíòûí çàðëàëò> { <Ëîãèê õóâüñàã÷ûã çàðëàõ> <ôóíêöûí víäñýí áèå áóþó ........ êîìàíäóóä>; return (áóöààõ óòãà); }
1. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààõ øààðäïàãàòàé áîë ôóíêöûí íýðèéí ºìíº òóõàéí ôóíêöýýñ áóöààõ óòãûí òºðëèéã áè÷èæ ºãíº.
2. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààäàããvé áîë òvvíèé íýðèéí ºìíº void òvëõvvð áè÷èæ ºãíº Ýñâýë åðººñºº òvëõvvð vãèéã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õýðýâ ôóíêöðóó àëèâàà óòãà äàìæäàã áîë òvvíèéã õvëýýæ àâàõ õóâüñàã÷ûã àðãóìåíòóóä ãýæ íýðýëäýã áà õóâüñàã÷äûã ôóíêöûí íýðèéí àðä ( ) õààëòàíä (,) òàñëàëààð çààãëàæ áè÷èæ ºãíº.
4. Õýðýâ ôóíêö óòãà õvëýýí àâäàããvé áîë ( ) õààëòàíä þó ÷ áè÷èõãvé àðãóìåíòûí òºðëèéã áóþó òýäíèé çàðëàëòûã äàðààãûí ìºðä õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
5. Ëîêàëü õóâüñàã÷ çàðëàõ õýñýãò òóõàéí ôóíêö äîòîð õýðýãëýãäýõ õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
6. Ôóíêöûí áèåèéã { } õààëòàíä áè÷íý.



Ôóíêöûí óòãà áóöààõ véëäýë

Ñè õýëýíä ôóíêöààñ óòãà áóöààõäàà return òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : return [ j ]< èëýðõèéëýë > [ j ]
return a+b ;
return (a+b);
return a;
return (a);
return véëäýë ãvéöýòãýõýä óäèðäëàãà òóõàéí ôóíêöýýñ ãàðíà. ªõ : íýã áëîêò òvvíèé àðä áè÷ñýí véëäýëvvä áèåëýãäýõãvé.

Æèøýý íü : int sum (int a, int b);
{ int k;
k=a*b;
return k;
printf (“sum =%d”, k); } (véëäýë õýçýý ÷ áèåëýãäýõãvé )

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö int-‘ñ ÿëãààòàé óòãà áóцààäàã áîë òvvíèéã çààâàë çàðëàõ øààðäëàãàòàé.
2. ôóíêöûã çàðëàõäàà òóõàéí ôóíêöðóó äàìæèõ àðãóìåíòûí áóöààõ óòãûí òºðëèéã çààæ ºãíº.
Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : (<áóöààõ òºðºë> <ôóíêöûí íýð> | <àðãóìåíòûí òºðºë>,….);
Æèøýý íü :
Int max (int , int);
Main ( )
{ printf (“sum = % d”, sum (5,7));
printf (“max = % d”, sum (5,7)); }

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö víýõýýð þó ÷ áóöààäàããvé áîë òvvíèéã çàðëàõäàà íýðèéõ íü ºìíº (void) òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý.
2. Void print_it (n)
3. Void ãýæ òîäîðõîéëæ ºãñíººð ôóíêö çàðëàõ áà ôóíêö äóóäàëòûã ÿëãàæ ºãíº.
• Int I,j;
• Wizard ( );
• Ýíý ôóíêö íü óòãà áóöààäàããvé ó÷èð òvvíèéã çàðëàõäàà òºðºë áè÷èõãvé ãýâýë ýíý íü ôóíêö äóóääàã õýñýãòýé àäèëõàí áîëíî.
• Int I,j ;
• Void wizard ( );
̺í àðãóìåíò àâäàããvé ôóíêöûã çàðëàõäàà (void) òvëõvvð vãèéã àøèãëàíà.

Ôóíêöûí àðãóìåíòóóä

Ñè õýëýíä æèíõýíý àðãóìåíòûí òîî íü òîäîðõîéëîãäñîí òîîíîîñîî áàãà áàéæ áîëíî. Çàðèì ñòàíäàðò ôóíêö áóþó printf , scanf íü õóâüñàõ òvvíèé æèíõýíý àðãóìåíòóóäòàé áàéäàã.

Æèøýý íü: # include
Sum (I,j,k,n)
Int I, j, k, n;
{ return I+j+k+n ; }
main ( )
{ printf (“sum : % d”, sum (1,2,3)); }

Àðãóìåíòûí òºðºë

Æèíõýíý àðãóìåíòûí òºðºë íü òîäîðõîéëîãäñîí òºðºëòýé㺺 èæèë áàéõ àëáàãvé. Float max (a,b)
Float a,b ;
{ if (a>b) return a;
else return b; }
printf (“%d \n”,(int)max ((float)3.53));
printf (“%f \n”, max ((float)2.35, (float)3.53));

Óòãààð äàìæóóëàõ

1. Ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõàä òóõàéí óòãóóä íü ôóíêöûí ìóæèä äàõèí íýã õóâü õàäãàëíà.
2. èéìýýñ ýíý àðãóìåíòûí óòãûã ººð÷èëñºí òóõàéí ôóíêöýä óòãààð äàìæóóëñàí víäñýí õóâüñàã÷ûí óòãà ººð÷ëºãäºõãvé.
3. Èéì áàéäëààð ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõûã óòãààð äàìæóóëàõ ãýíý.

Õàÿãààð äàìæóóëàõ

Õàðèí õóâüñàã÷ûí óòãûã ôóíêö äîòîðîîñ ººð÷ëºõèéí òóëä õàÿãààð äàìæóóëàõ ãýäýã àðãûã õýðýãëýíý. Ýíý àðãûã ãîë ìºí ÷àíàð íü ôóíêöýä õóâüñàã÷ûí óòãà äàìæóóëàõûí îðîíä õóâüñàã÷ûí óòãûã ººð÷ëºõ人 òóõàéí õóâüñàã÷ûí õàÿãààð íü õàíäàæ ººð÷ëºíº.
Õàäãàëàõ àíãèëàë

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: # include
Kount ( )
{ stdtic int k=1; printf (“k=%d \n”, k++); }
main ( )
{ count ( ); count ( ); /*k=1*/ /*k=2*/
count ( ); /*k=3*/
count ( ); /*k=4*/
count ( ); /*k=5*/ ; }

Òvëõvvð vã Àæèëàõ õvðýý Àìüäðàë
Auto Ëîêàëü Ôóíêöûí
Static Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä
Register Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä

Progect

1. my ïðîãðàìì íü àëü ïðîãðàììä ãvéöýòãýõèéí òóëä äàðààõ àãóóëãà ávõèé .prj ôàéë vvñãýõ øààðäëàãàòàé. .Prj ôàéëä .Ñ áîëîí .obj ºðºãòãýëòýé ôàéëûã çààíà. ªÕ : èéì ôàéëûã íýãòãýí ïðîãðàìì vvñãýõ áîëîëöîîòîé. Vvñãýñýí .Prj ôàéëàà òóðáà Ñ ðåäàêòîðûí project ávõèé project name ãýñýí ñîíãîëòûã õèéæ ºãíº.
Áëîê ávòýö

Auto ðåãèñòåð õóâüñàã÷èä íü ôóíêö äîòîð òîäîðõîéëîãäâîë äîòîîä õvðýýòýé áîëäîã.
Òýãâýë áëîê äîòîð äàõèí àæèëàõ õóâüñàã÷ çàðëàæ áè÷èõ áîëîìæ Ñè õýëýíä áàéäàã. Èéì õóâüñàã÷ íü çºâõºí áëîê äîòîð àæèëàõ áà áëîêîîñ ãàðõàä óñòàæ àëãà áîëäîã.




Ðåêóðñ ôóíêö

Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö íü øóóä áîëîí øóóä áóñ àðãàà𠺺𺺠ººðèé㺺 äóóäàõ áîëîìæòîé. Vvíèéã ðåêóðñ ôóíêö ãýíý. Òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîí õýâëýäýã ôóíêö äýýð æèøýý àâüÿ.
Ýõëýýä 1.Òîîíû öèôðvväèéã îëæ õýâëýõ øààðäëàãàòàé áà öèôðvväèéã îëõîä òýäãýýð íü óðâóó äàðààëëààð áóþó õîéíîîñîî ýõýëæ îëäîã. 2.Èéìýýñ ýäãýýðèéã çºâ äàðààëàëä îðóóëàí õýâëýõ øààðäëàãàòàé.


Æèøýý íü: Òîîíû öèôðvväèéã îëîõ

# include
void pr (long.h)
{ if (n<0) n=" -n" n="1" n="1" n="12" n="1," n="12,n%10" n="1,2,3,n%10" n="1,2,3,4"> <øèíý òºðºë>;

Æèøýý íü: typedef, float, real; òºðºë áàéíà.

Typedef êîìàíä íü õààíà çàðëàãäñàíààñ õàìààð ÷ àæèëàõ õvðýý íü òîäîðõîéëîãääîã. ªÕ:ôóíêö ëîêàëü çàðëàãäâàë àæèëàõ õvðýý íü ëîêàëü ôóíêöýýñ ãàäíà ãëîáàëü ôóíêöýä àæèëàõ áîëîìæòîé.
Void ff ( )
{ typedef short int integer ; }













































Ñè õýëíèé ýëåìåíòvvä

• Vñýã
• Òîãòìîëóóä
• Íýð
• Òvëõvvð vã
• Òàéëáàð
“Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð ïðàãðàììûí ìºðvväèéã äýñ äàðààëàí óíøèõ áºãººä óíøèãäñàí ìºð ávðèéã òýìäýãòèéí õýñãvväýä õóâààäàã. “Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð íü äàðààëàë õè÷íýýí ýëåìåíòvväýýñ òîãòñîí áàéíà ãýäãýýñ õàìààðíà.
Vñýã :
Ñè õýëýíä îëîí òîîíû vñýã öèôð òýìäýãòvväýýñ òîãòîõ áºãººä ýäãýýð íü êîìïèëÿòîðò òîäîðõîéëîãäñîí áàéíà. Yñýã íü òîì, æèæèã , àðàá, ëàòèí , öèôðvväýýñ òîãòîíî.
Òóñãàé òýìäýãòvvä : Ýíý íü ãðàôèêààñ áóñàä òýìäýãòýí òîãòìîë áà ìºðºí äýõü õîîñîí çàéí òýìäýãòvväýä çîðèóëñàí áàéäàã. Y¿íèéã àøèãëàí printer áà äýëãýö ðvv ìýäýýëëèéã ãàðãàõ , áóöààõ véë àæèëëàãààã àøèãëàæ áîëíî. Óã òýìäýãò íü ( \ ) ýñðýã íàëóóòàé õàìò õýðýãëýãäýíý.
Æèøýý íü :
\ n ìºð òýìäýãòèéí õóâüä
\n – const òîãòìîë òýìäýãòèéí õóâüä
printf (“Íèéò ýëåìåíò : %d \n ”, ) summer õóâüñàã÷ûã õýâëýíý.
Òîãòìîëóóä:
Yíäñýí 4 òºðëèéí òîãòìîëóóä áàéäàã.
5. Ávõýë òîîí òîãòìîë
6. Áîäèò òîîí òîãòìîë
7. Òýìäýãòýí òîîí òîãòìîë
8. Òýìäýãòýí ìºð òîîí òîãòìîë
Ávõýë òîîí òîãòìîëûí õýìæýýíýýñ õàìààð÷

• Int
• Unsigned int
• Long
• Unsigned long
Áîäèò òîîí òîãòìîë : Floàt òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàéãààð òîäîðõîéëîãäîíî.
Òºðºë íü :
3. double
4. Flaot
Òýìäýãòýí òîãòìîë : Ýíý íü vñýã, öèôð , öýã , òýìäýãò òóñãàé vñãvvä.
Òºðºë íü :
3. Char
4. Unsigned char
Òýìäýãò ìºð òîãòìîë : Ýíý íü “ ” äàðààëñàí vñýã, äóðûí òýìäýãòvvä, öèôð, õîîñîí çàé çýðãèéã àãóóëñàí ìºð òýìäýãò áàéíà.
Íýð
Ïðîãðàììä àøèãëàãäàõ ôóíêö, òýìäýã õóâüñàã÷ûí íýð , ôóíêöûí îïåðàòîðûí íýðèéã õýðýãëýíý.
Íýð íü vñãýýð ýõýëñýí äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãò , öèôð íýã áà õýä õýäýí äàðààëñàí ëàòèí vñýã áàéæ áîëîõ áºãººä êîìïèëÿòîð íü çºâõºí ýõíèé 32 òýìäýãòèéã ìýäýæ òàâèíà. Íýðèéí ýõíèé òýìäýãòýä äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãòèéã àøèãëàõäàà ñàí äîòîðõ ôóíêöûã íýðòýé äàâõöàõãvé áàéõ ¸ñòîé .
Ñè õýë íü áóñàä õýëíýýñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà íü òîì æèæèã vñãèéã êîìïèëÿòîð íü 2 ººð ÿíçààð îéëãîäîã.
Æèøýý íü:
À áà à íü ÿëãààòàé 2 ººð íýð
Æèæèã à–ð õóâüñàã÷ûí íýð
Òîì À–ð òîãòìîëóóäûã íýðëýäýã
Òvëõvvð vã : Ýíý íü Ñè õýëíèé êîìïèëÿòîðò òóñãàé óòãàòàé. Ävðýì òîãòîîí àøèãëàíà. Òvëõvvð vãèéã õóâüñàã÷ûí íýð àøèãëàæ áîëîõãvé.

Õóâüñàã÷ çàðëàõ , size of ¿éëäýë , òîãòìîë çàðëàõ ,
òºðëèéí õóâèðãàëò
• Èäåíòèôèêàòîðóóä
• Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
• Õóâèðãàã÷èä
• Õóâüñàã÷èä
• Òîãòìîëóóä
Èäåíòèôèêàòîðóóä
Õóâüñàã÷ áîëîí ôóíêöûí íýðèéã èäåòèôèêàòîð ãýíý. Ñè õýëíèé èäåòèôèêàòîð íü ¿ñýã , òîî , äîîãóóð çóðààñ òýìäýãòýýñ á¿ðäñýí 32 òýìäýãò õ¿ðòýëõ óðòòàé íýð áàéæ áîëíî.

Èäåíòèôèêàòîðûí æèøýý :
Ǻâ èäåòèôèêàòîð: Áóðóó èäåíòèôèêàòîð:
Far_out Tom’s
TIME whicha $ maeallit
Age $ dollar
Time do_it
• Õóâüñàã÷ûã íýðëýõäýý ¿ñãýýð ýõëýõ
• Õóâüñàã÷ûã ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæëýýð íýðëýäýãã¿é.
(do , while , if , int , float , case …)
• Õóâüñàã÷äûã ã¿éöýòãýæ áàéãàà ¿¿ðãýýð íü çîõèñîí íýðýýð íýðëýõ.
• Äîòîîä õóâüñàã÷äûã ÿëàíãóÿà èíäåêñ çýðãèéã áîãèíî , ãàäààä õóâüñàã÷äûã àðàé óðòààð íýðëýõ íü òîõèðîìæòîé.

Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
-Ñè õýëýíä òîäîðõîé çîðèëãîòîé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõýýð õýðýãëýãääýã ¿ã¿¿äèéã ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä ãýíý.
-Ñè õýëýíä á¿õ ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿äèéã æèæãýýð áè÷äýã.
-Õóâüñàã÷ûí íýð íü ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæèë áàéæ áîëîõã¿é.
(int , for , if , else, do, while ,char, short…)
ªãºãäëèéí ýíãèéí òºðë¿¿ä
• Int –á¿õýë òîîí òºðºë
-int óòãà:-32768-32767 (òýìäýãòýé)
-unsigned int : 0-65535 (òýìäýãã¿é)
• Char-òýìäýãòýí òºðºë
Char óòãà:-128-127 (òýìäýãòýé)
Unsigned char : 0-255 (òýìäýãã¿é)
• Float –áîäèò òîîí òºðºë
-10å-38….10å+38
• Double¬-èõ áîäèò òîîí òºðºë

Õóâèðãàã÷èä

• Short-int Ýíý int óòãààð èõ áèø óòãà àâíà
• Long int-int-ýýñ 2 äàõèí òîì óòãà àâíà
• Long float –float –òºð뺺ñ 2 äàõèí òîì áóþó double òºðºë ãýñýí óòãà àâíà
• Unsined int-1-ð int òºðºëèéí óòãûã õàäãàëíà .

& véëäýë
Ñè õýëýíä õóâüñàã÷ûí òýäãýýðèéí ñàíàõ îéí õàÿã òºëººëäºã.
Òóõàéí õóâüñàã÷ ñàíàõ îéí àëü vvðò áàéðëàñàí & véëäýëèéí òóñëàìæòàéãààð ãvéöýòãýíý.
&. Cost –ãýâýë ýíý cost-‘í ñàíàõ îéí õàÿã áîëíî.

Size of véëäýë
Ñè õýëýíä size of véëäýëýýðòóõàéí õóâüñàã÷èéí óòãûã ñàíàõ îéä õàäãàëàõ byte õàäãàëàõûã øààðäàæ áàéãààã òîäîðõîéëíî .
a= size of (cost)
b= size of (cost)
Õàäãàëàõ àíãèëàëààñ íü õàìààð÷ îáüåêòèéí àìüäðàëûí õàðüöàà, àæèëëàõ õvðýý òîäðõîéëîãäîíî. Ñè õýëýíä îëîí ÿíçûí õàäãàëàõ àíãèëàë áàéäàã.
IV. Õàäãàëàõ àíãèëàë íü long, insigned ãýõ ìýò.
V. ªðãºí õýðýãëýã÷èä íü õàäãàëàõ àíãèëëàë íü static , extem ãýõ ìýò.
VI. Ñòàòèê õóâüñàã÷ óòãà íü òóõàéí ïðàãðàììûí àìüäðàëëûí õóãàöààíä õàäãàëäàã õàðèí àæèëàõ õvðýý íü íýã ôóíêöûí õvðýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.
Õóâüñàã÷èéã ñòàòèê õóâüñàã÷ ãýíý.
Ñòàòèê õóâüñàã÷èéí ñòàòèê òvëõvvð vãýýð çàðëàíà.
Static int i=1;
Ãàäààä õóâüñàã÷ áîëîí ãàäààä ôóíêöûí àøèãëàõäàà òvvíèéã extem–‘í òvëõvvð vãýýð çàäëàæ àøèãëàäàã.


Extem int n;
Register õóâüñàã÷ îëîí äàõèí àøèãëàãäàõ õóâüñàã÷èéí õóâüñàã÷èéã áóþó èõ äàâòàìæòàé õýðýãëýãäýõ òîîëóóðóóäûã register õóâüñàã÷ààð çàðëàæ áîëíî. Óã õóâüñàã÷ íü ïðåêöûí register-‘í ýçýìøèõ õóâüñàõ íü áóñàä õóâüñàã÷ûã áîäâîë õóðäàí àæèëäàã. Register int – t;
Òºðëèéí õóâèðãàã÷èä

6) Ñè íü ÿëãààòàé òºðºëvväèéí õîîðîíä õóâèðãàëò õèéäýã.
7) Èëýðõèéëýãäýõ îáüåêòûí õóâüä ÿëãààòàé òºðºë áàéõàä Ñè äàðààõ ävðýìèéã áàðèìòàëäàã.
8) Float véëäýë int ;
9) Int óòãûã float áîëãîí õºðâvvëæ áîäîëò õèéõ áà èëýðõèéëýëèéí vð äví íü float óòãàòàé áîëíî.
10) Int véëäýë long våä int óòãûã long–ðóó õºðâvvëíý. Vð äví íü int óòãàòàé áîëíî.
11)
Áèò òàëáàð
Óòãûã ò¿¿íèé àâ÷ áîëîõ õÿçãààðò íü òîõèðóóëæ õàäãàëàõ çîðèëãîîð áèò òàëáàð ãýæ íýðëýãäýõ òàëáàðûã àøèãëàäàã.
Æèøýý íü:
Õè÷ýýë îðäîã óëèðëûã òýìäýãëýõýä 0 áà 1 ãýñýí 2 óòãà ë õàíãàëòòàé. 0-íàìàð, 1-õàâàð ãýæ òîîöü¸.Òýãâýë áèä ò¿¿íèéã õàäãàëàõäàà õàìãèéí áàãààð 1 áàéò õýìæýýòýé õóâüñàã÷ áóþó char òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàíà.
char semester;
Òýãâýë çºâõºí 0 áà 1 ãýñýí óòãûã õàäãàëàõàä 8 áèò çàðöóóëæ áàéíà. Õýðâýý õóâüñàã÷äûã áèòýýð çàðëàæ áàéäàã áîë Ñè õýëýíä èéì áàéäëààð áèò òàëáàðûã çàðëàõ áîëîìæ áàéäàã.
include
struct DDDD {
int sem:1; / *0..1* /
int k : 2; / *0..3* /
int l : 5; / *0..31* /
int s : 2 ; / *0..3* /
int m : 6; / *0..63* /
} DD;
main()
{
DD.sem=1; printf(“%d\n”,DD.sem);
DD.k=3; printf(“%d\n”,DD.k);
DD.l=31; printf(“%d\n”,DD.l);
DD.s=3; printf(“%d\n”,DD.s);
DD.m=63; printf(“%d\n”,DD.m);
printf(“%u\n”,DD);
ENUM- òºðºë
Ñè õýëýíä îëîíëîãèéã ENUM ò¿ëõ¿¿ð ¿ãèéí òóñëàìæòàé òîäîðõîéëäîã.
Æèøýýíä: Äîëîî õîíîãèéí ºäð¿¿äèéã òºëººëñºí íýð¿¿äòýé weekdays îëîíëîãèéã òîäîðõîéëîâ.
include
ENUM DAYS;
{ Davaa=1; Migmar=2; Lhagwa=3; Purev=4; Baasan=5; Bimba=6; Nim=0
}Weekdays ;
¯¿íä 7 òîãòìîë çàðëàñàí ìºí òîãòìîë õýëáýðýýð àøèãëàäàã.
Æèøýý:
main( )
{ int i; printf(“Day=”); scanf(“%d”,&i);
switch(i);
{ case Davaa: printf(“Äàâàà”); break;
case Migmar: printf(“Ìÿãìàð”); break;
case Lhagva: printf(“ëõàãâà”); break;
case Purev: printf(“Ï¿ðýâ”); break;
case Baasan: printf(“Áààñàí”); break;
case Bimba: printf(“Áÿìáà”); break;
case Nim: printf(“”); break;
Default: printf(“Äîëîî õîíîãèéí ºäºð áèø”);
}
}
UNIOIN-òºðºë
Ýíý òºðëèéã àøèãëàí ÿëãààòàé òºðë¿¿äèéí õóâüñàã÷äûã õóãàöààíû ººð àãøèíä õàäãàëàõ õóâüñàã÷äûã çàðëàäàã.
Æèøýý íü:
include
union TEMPERARY
{ int n;
float m;
} temp ;
int i=10, j=20;
float k=10.1, l=20.1;
main( )
{ temp.n=i; i=j; j=temp.n;
printf(“%d %d\n”,i,j );
temp.m=k; k=l; l=temp.m;
printf(“%f %f\n”,k,l );
}
struct áîëîí union–íû ãîë ÿëãàà íü ñàíàõ îéã õýðõýí àøèãëàæ áàéãàà ÿâäàë þì.
Æèøýýíä çàðëàñàí temp íýðòýé õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 2 byte ýçýëíý. Ó÷èð íü union-íû ãèø¿¿í ýëåìåíò¿¿ä ñàíàõ îéã ýýëæëýí õàìòàð÷ ýçýìøäýã.Õàðèí srtuct àøèãëàñàí áîë temp õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 4 byte ýçýëíý.

Çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ ãýäýã áîë îáüåêòûã çààõ õóâüñàã÷ þì. Çààã÷ òºðëèéí õóâüñàã÷ûã çàðëàõäàà ºìíº íü (*) îä òàâüäàã.
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä áàéðëàñàí õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã íü àãóóëíà. Çààã÷ õóâüñàã÷ áà åðäèéí õóâüñàã÷ûí ÿëãààã äàðààõ æèøýýí äýýð àâ÷ ¿çüå.
int var=10;
int*pvar=&var;
Äýýðõ õî¸ð õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä äàðààõ áàéäëààð áàéðëàíà.
900 901 902 903 904
10 901

901-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð.
902-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð .
Òºðºëò çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü òºðºëò áà òºðºëò áèø ãýñýí 2 ÿíç áàéäàã. Òºðºëò çààã÷ ãýäýã íü òîäîðõîé òºðºëòýé õóâüñàã÷èéã çààõ çààã÷èéã õýëíý.
int i=10; /*int òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàõ*/
int k; /* int òºðëèéí çààã÷ */
Á¿õýë òîîíû òºðëèéí çààã÷ íü çºâõºí á¿õýë òîîí (int) òºðëèéí õóâüñàã÷èéí îáüåêòûã çààíà.
Çààã÷èä àíõíû óòãà îëãîõ
Çààã÷èä óòãà îëãîîã¿é áàéõ ¿åä òýð ÿìàð ÷ îáüåêòûã çààõã¿é õàðèí ò¿¿íä ÿìàð íýã õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõäîî & ¿éëäëèéã àøèãëàíà.
int i;
int p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èä óòãà îëãîõ
Çààã÷ õóâüñàã÷èéí ÷ìàð íýã îáüåêòûã çààëãàõäàà äàðààõ áàéäëààð çààëãàíà.
int i;
int *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõ
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà * òýìäãèéã àøèãëàíà.
int i=3 , *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
printf(“i=%d”,*p); /*3 ãýñýí óòãà õýâëýãäýíý.*/
p=10; /*i=10 ãýñýíòýé èæèë */
printf(“i=%d”,i); /*10 õýâëýãäýíý */
Æèøýý íü :
Char òºðëèéí çààã÷ ¿ç¿¿ëñýí æèøýý.
char c=’0’;
chat *ch=&c;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); c=’z’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); *ch=’Y’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch );
Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
-íýã çààã÷èéã íºãººä îëãîõ áîëîìæòîé .
int i=100, *p1; *p2;
p1=&i; /*i-èéã çààëãàõ*/
p2=p1; /*p1-èéí îáüåêòûã çààëãàõ */
printf(“%d\n”,*p1); /*100-èéã õýâëýõ*/
printf(“%d\n”, p2); /*100-èéã õýâëýõ */
-õî¸ð çààã÷èéí õîîðîíä íü õàðüöóóëæ áîëíî.
int x=2, y=1;
int p1,p2;
p1=&x; p2=&y;
if(p1!=p2)
printf(“2 çààã÷ áèø ”);
else printf(“2 çààã÷ òýíö¿¿”);
-Çààã÷ äýýð äàðààõ àðèôìåòèê ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.
Çààã÷ äýýð íýìýãä¿¿ëýõ (++), õîðîãäóóëàõ (--), íýìýõ (+), õàñàõ (-) ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.

• int i, *p1=&i;
• p1++, p1- -,p1+=2, p1-=2…ã.ì.
-Òºðºëò çààã÷ àøèãëàæ áàéãàà ¿åä ýäãýýð ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýõýä çààã÷èéí òºðëèéí õýìæýýãýýð íýìýãäýæ õîðîãäîíî.

int *p1=&i;
p1++; /*õàÿã=õàÿã+2 */
p1 --; /*õàÿã=õàÿã-2* /
p1+=2; /* õàÿã=õàÿã+4* /
p1-=2; /* õàÿã=õàÿã-4* /
Äàðààõ çóðàãò 900-ð õàÿãò áàéðëàõ i õóâüñàã÷èéã çààñàí ð çààã÷ äýýð ¿éëäýë õèéõýä çààã÷ õýðõýí øèëæèõèéã õàðóóëàâ.

900 901 902 903 904
i
i


P p++ p+=2














Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
Äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã çààã÷èä çºâøººðºõã¿é.
• Õî¸ð çààã÷èéã íýìýõ
• ÿëãààòàé îáüåêò äýýðõ 2 çààã÷èéã õàñàõ
• áîäèò òîîòîé çààã÷èéã íýìýõ
• çààã÷èéã ¿ðæ¿¿ëýõ
• çààã÷èéã õóâààõ
• çààã÷èéã øèëæ¿¿ëýõ ¿éëäýë

Òºðºëò çààã÷
Òºðºëò çààã÷èéã àøèãëàí ººð òºðºëòýé îáüåòîä õàíäàæ áîëíî.
#include
main( )
{ char a[10]=”abababababab”;
int i, *p1=c;
for (i=0; i<5;>
main( )
{ char c[10]=”ababababab”;
int i,*p1=c+1;
for(i=0; i<5;>
int x=245;
double y=24.31;
main( )
{ void *p;-----
p=$x; ------int òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“x=%d\n”,*(int*)p);
p=$y;----double òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“y=%Lf\n”,*(double*)p);
}




• òºðºëò áèø çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà çààâàë õºðâ¿¿ëýëò õèéæ ºãíº.
• Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ ¿éëäýë íü åðäèéí õóâüñàã÷ äýýð õèéäýã ¿éëäýëòýé òºñòýé.

int i,j;
float f;
f=(float); --------åðäèéí îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
• Çààã÷ îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõäýý äàðààõ áè÷ëýã àøèãëàíà.
Áè÷ëýã: (Òºðºë *)
Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
Äýýðõ áè÷ëýãèéã àøèãëàæ òºðºëò áèø ð çààã÷ äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéâýë:
-int òºðëèéí çààã÷ áîëãîõ (int p)
-int òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óòãûã íü óíøèõ *(int *)p
-double òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óíøèõ *(double *)p
Æèøýý íü:
#include
char c[12]=”ababababab”; int i=10;
void *p1=(void*)c;
main( )
{ for (i=0; i<3; p1="(long*)p1+1;">
swap (int *p1, int *p2)
{ int temp ; tmp=*p1;
*p1=*p2; /*p2=tmp*/
main()
{ int A[10]={4,2,5,1,3,1,3,6,2,1}
n=10,i;
for(i=0; iA[i+1])
swap($ A[i], swap A[i+1]);
printf(“MAX=%d”, A[n-1]);
}
Ôóíêöûí çààã÷
Ñè õýëýíä ôóíêöûã äóóäàõ 2 ÿíç àðãà áàéäàã.
• Øóóä äóóäàõ
• Øóóä áóñ äóóäàõ
ªìíº íü øóóä íýðýýð íü õàíäàæ äóóäàæ áàéñàí.
int sum (int x, int y) {….}
main()
{ sum (5,6); /*Øóóä íýðýýð äóóäàõ*/
}
Ôóíêöûã øóóä áóñààð äóóäàõäàà çààã÷ ãýæ íýðëýãäýõ çààã÷ õóâüñàã÷ûã àøèøëàäàã.
Ôóíêöûí çààã÷ûã çàðëàõ
<Áóöàõ òºðë >(*<ôóíêöûí íýð>)(<òºðºë>,…);
-Øóóä áóñààð äóóäàõ ãýæ áàéãàà ôóíêöûí çàðëàëò ÿìàð áàéíà , ÿã òèéì áàéäëààð çàðëàäàã.
-/*int ºãºãäºë áóöààäàã , àðãóìåòã¿é ôóíêöûã äóóäàõàä àøèãëàõ ôóíêöûí çààã÷ */
int (*func)();
-óòãà îëãîõäîî
<Ôóíêöûí çààã÷ >=$<ôóíêö>
-àøèãëàõäàà áóþó äóóäàõäàà <ôóíêöûí çààã÷>( [àðãóìåíòóóä] );
Ôóíêöûí çààã÷
Æèøýý : 2 òîîíû íèéëáýð îëîõ .
#include
int sum(int a, int b)
{ return(a+b);
main()
{ int /*func) (int, int);
func=$sum; --óòãà îëãîõ áóþó çààëãàõ
printf(“%d”, func(5,3)); /*8*/
Çààã÷ áà ìàññèâ
• Ìàññèâûí ýõíèé ýëåìåíòèéí õàÿã íü ìàññèâûí íýð áàéäàã.
• 1 õýìæýýñò ìàññèâ ñàíàõ îéä äàðààëæ áàéäàã.
A ìàññèâûí 0-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
A+1 ìàññèâûí 1-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[1]
A+2 ìàññèâûí 2-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[2]
A+3 ìàññèâûí 3-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[3]
…
A+i ìàññèâûí i-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
Ýíäýýñ ìàññèâûí ýëåìåíòýä õàíäàõäàà äàðààõ 2 àðãààð õàíäàæ áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.
A[i]=10; ýñâýë *[A+i];
A[50]= ìàññèâûã õýâëýâýë
For (i=0; j<50;>
#include
int a[10], i,min;
main()
{ for (i=0; i<10; min="*a;" i="1;">*(a+i)) min=*(a+i);
printf(“Min=%d\n”, min);
}
Ýíý á¿õíýýñ ä¿ãíýæ ¿çâýë ìàññèâûí áîë çààã÷ õóâüñàã÷ îëãîæ áîëãîíî. A[i]-ìàññèâò èíãýæ õàíääàã.
Òýãâýë [ ] ¿éëäýë íü à õàÿãààñ ýõëýí i-ð øèëæèõýä áóé îáüåêòûí óòãûã àâäàã ¿éëäýë áîëæ áîëíî.
Æèøýý íü : [ ] ¿éëäýë
#include
char [15]-“ababababab”;
int I=10;
void *p1=(void *)c;
main()
{ clrscr();
for (i=0; i<12; a=" size" b=" size" i="1;" ch=" getch">
# include “ ôàéëûí íýð ” 2 ÿíçààð áè÷èæ áîëíî.
Ôàéëûí íýð íü òóõàéí ôóíêöûã àãóóëàõ h ºðãºëò ci , / tc / include íü Ñè–‘í ñàíä áàéðëàíà.
Ôàéëóóäûí æèøýý
Stdio.h víäñýí îðîëò ãàðàëòûí ôóíêöýä ýíý ôàéë òîäîðõîéëîãäîíî.
• Printf äýëãýöýíä õýâëýíý
• Scanf ãàðààñ óòãà óíøèõ
Stdio.h ôàéë òºðºë ávðèéí õºðâvvëýëòèéí ôóíêö ïðàãðàììûí óäèðäëàãà øèëævvëýõ ôóíêö.
Atoi–òýìäýãò ìºðèéã òîî áîëãîõ
Itoa–òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîõ
Òîãòìîëóóäûã çàðëàõ

Ýíý õýñýãò òîãòìîëóóäûã õýìæèãäýõvvíèé íýð àâàõ óòãûã çàðëàíà.

Íýð àâàõ óòãà

Const float pi=3.14
# define max 100
Òîãòìîëûã çàðëàõ

Define àøèãëàõäàà ( . , –ààð ) òºãºñäºããvé
Áè÷ãäýõ õýëáýð íü :
Const < òºðºë > < íýð > = < óòãà >
Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ

Ïðîãðàììä õýðýãëýãäýõ ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã ýíä çàðëàõ

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
< õóâüñàã÷èéí òºðºë > < õóâüñàã÷èéí íýð >

Æèøýý íü:
Int I , j
Char c;
Ãëîáàëü õóâüñàã÷ ãýäýã íü ïðàãðàììûí àëü ÷ õýñýãò õàðàãäàõ óòãûã íü ººð÷èëæ áîëäãûã õóâüñàã÷ íü ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã äàðààõ øèíæ ÷àíàðààð ÿëãàíà.
1) Ïðàãðàììèéí àëü ÷ ôóíêö ïîëöåëóóð äîòðîîñ óòãûã ººð÷èëæ áîëíî.
2) Òvvíèé àìüäðàõ õóãàöàà íü ïðàãðàììûã äóóñàí äóóñòàë vðãýëæèëíý.

Ôóíêöûã çàðëàõ

Ýíä õýðýãëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ôóíêö ïðîöåäóðóóäûã áàéðëóóëíà. Ýíý íü äýä ïðîãðàìì ãýñýí vã. Äýä ïðîãðàìì íü ººðººð õýëáýë ººðèéí ãýñýí íýðòýé áà vëäñýí ïðîãðàììûí õààíààñ íü ÷ íýðýýð äóóäàæ áîëíî.

Ôóíêöûí íýð ( ïðàìåòóóä )
{< õóâüñàã÷ûã çàðëàõ õýñýã > ëîêàëü õóâüñàã÷
< õóâüñàã÷ûí ôóíêöûí áèå >
}

Ëîêàëü õóâñàã÷

Ǻâõºí òóõàéí ôóíêö äîòðîî õýðýãëýãäýíý. Àìüäðàõ õóãàöàà , àæèëàõ õóãàöàà , ôóíêöûí

2–ð ñàðûí 21

Õºðâvvëýëòèéí òîäîðõîéëîëòóóä

% -òýìäýãò 0 < – . * òàâüæ áîëíî. % - ñ– - f- - d- - i - ( – ) õºðâvvëýëòèéí çýðýãòvvëýëòèéã òîäîðõîéëíî. Õàñàõ òýìäýãòýé áîë çvví ( – ) òýìäýããvé áîë áàðóóí çýðýãövvëíý. Çýðýãòvvëýëòèéí æèøýý Printf (“%-3 D S\n”, “Hi”); S-òýìäýã ìºð Öýã ( . ) òýìäýã íü àðãóìåíòûí min, max óòãóóäûã çààãëàíà. Òîäîðõîéëîëò õºðâvvëýëò õèéõãvé öýãèéí ºìíºõ òîî àðãóìåíòûí óòãûã òîäîðõîéëíî. Æèøýý íü àðãóìåíò äîð õàÿæ èéì óðòààð õýâëýíý. Õýðýâ àðãóìåíòûí óðò ýíý óðòààñ áàãà áîë òîîíû ºìíºõ òýìäýãòýýñ õàìààð ÷ çýðýãòvvëýëò õèéãäýíý. Printf(“%40s”,”Hello”); ãýæ õýâëýâýë 40 øèðõýã òýìäýãò àâààä áàðóóí òàëä Hello ãýæ õýâýëíý. Öýãèéí àðäàõü òîî õýðýâ àðãóìåíò íü òýìäýãò ìºð áîë õýâëýãäýõ max óòãûã òîäîðõîéëíî. Àðãóìåíò áîäèò òîî áîë òàñëàëààñ õîéøèõ îðîí áóþó íàðèéâ÷ëàë òîäîðõîéëîãäîíî. Æèøýý íü printf (“%5s”,”Hello world”); Hello world ãýæ õýâëýíý. Áîäèò òîî : Æèøýý íü printf(“%3f”,3.1416) vðví øèëæèõ 3 èõ áîë Ávõýë òîî : Îðîíä íü min òîîã òîäîðõîéëîíî. Æèøýý íü : printf (“\n%.3d”,2); 002; ( * )-Îä òýìäýãò Òîî òàâèõûí îðîíä ýíý òýìäýãòèéã òàâüñàíààð òóõàéí òîîã õóâüñàã÷ààð òàâèõ áîëîìæòîé áîëíî. Æèøýý íü: #include
float a=10.987654321;
int j;
main ( )
t – õîîñîí çàé àâíà
{ for (j=0; j<=9; j++); printf (“\n\t%.*f”, j, a); } Æèøýý íü Int b=30; Float c= 4000,522; Char d[16]=”Hello!!!”; Main( ) { printf (“int óòãà: %. 5d\n”b); printf (“float óòãà: %. 2f\n”c); printf (“òýìäýãò ìºð %. 3s\n”d); Ñåìèíàð 3 Æèøýý 1 Òîãòìîëûã çàðëàõ æèøýý # include
# define My name, “Bat ”
# define Age 21
# define Gpa 3.0
const char d[10]=”Hello!!!”
const long int b=25;
main ( );
clrscr( );
printf (“%-15 s%3s,%6s \n ”, “Name”,”Age”, “Gpa”);
printf (“%-15 s%3d,%6.2f \n \n ”, “My name,Age, Gpa);
printf (“%-15 s%3d \n”, a,b);
}
Æèøýý 2 Define–‘ã àøèãëààä õýëíèé òvëõvvð vãèéã ñîëèõ

# include
# define Byte unsigned long
# define longt int unsigned long
# define start main ( )
# define begin {
# define end }
# define real float
# define clr clrscr ( )
# define write pr
real I=2.0;
start
clr ;
if (I>1) begin byte;
d=10;
write (“Byte:%.d\ n”,d );
End
Else begin long int t=2000000;
Write (“long int: % ed \n”, e);
End;
Æèøýý 3
# include
char a=’c’;
int b=21;
float c=1.23;
char d[15]=”Name”;
chart int sh=51;
long int l=1350;
double k=3.14;
lonf double m=1.5;
main ( )
{ printf (“òà íýðýý îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%d”, name);
printf (“áîäèò òîîí ìºð îðóóëàíà óó ?\n”);
scanf (“%f”, c);
printf (“òà chart int ìºð îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%n d, sh);
printf (“òà íýã áîäèò òîîí ìºð óòãà îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“% le”, k);
printf (“long double ìºð óòãà îðóóëàíà óó ? \n ”);
scanf (“% le “, m);
printf (“çvví çýðýãëýëò : \n ”);
scanf (“-3%s”, d);
printf (“áàðóóí çýðýãëýëý : \n ”);
scanf (“3% s”, d);
printf (“d õÿçãààð òîãòîõîî : \n ”);
scanf (“/ 10 , 45”, sd);
printf (“f-ä íàðèéâ÷èëàë òîãòîîõ : \n ”);
scanf (“* 2 f “, & 1.23);
printf (“*- òýìäýãò àøèãëàâ : \n ”);
scanf (“, * s\n “ , max , & s ); }


2–ð ñàðûí 25
I. Èëýðõèéëýë
II. Àðèôìåòèê véëäýëvvä
III. Véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë
IV. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
V. Áèò véëäýëvvä
VI. Èëýðõèéëýëò
Èëýðõèéëýë
1. Ávõ òºðëèéí õóâüñàã÷ òîãòìîë áîëîí véëäýëvväýä èëýðõèéëýë çýðýãëýë áîëíî.
2. Òîãòìîë áîëîí õóâüñàã÷èéí véëäëèéí òýìäýãýýð õîëáîñîí äàðààëëûã èëýðõèéëýë ãýíý. Èëýðõèéëýëä çýðýãëýãäýõ véëäýëvväèéã óíàð, áèíàð ãýæ àíãèëíà
– Óíàð véëäýë íü çºâõºí íýã õóâüñàã÷ äýýð ãvéöýòãýõ véëäýë þì.
Æèøýý íü – I = (óíààð – ) véëäýë
– Áèíàð íü õî¸ð õóâüñàã÷ûí õîîðîíä õèéãäýõ véëäýë áà véëäýëèéí òýìäýãèéã õóâüñàã÷ûí äóíäàæ ãýíý.
Æèøýý íü õ+y=áèíàð ( + ) véëäýë

Àðèôåìåòèê véëäýë

Víäñýí äºðâºí àðèôåìåòèê véëäýë áàéäàã.
– Áèíàð véëäýë íü (+, -, *, /, %) áàéíà. Áèíàð véëäýë íü ( – ) véëäýë. Ñè õýëýíä óíàð (+) véëäýë áàéäàã.

Víäñýí véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë

Véëäëvvä çýðýãëýë
( ) çvvíýýñ áàðóóí
* / çvvíýýñ áàðóóí
+ - çvvíýýñ áàðóóí

Èæèë çýðýãëýëòýé véëäýëvvä íü àëü òàëààñ íü ýõýëæ véëäýëèéã ãvéöýòãýõèéã çýðýãëýë òîäîðõîéëíî.
Æèøýý íü Äàðààõ èëýðõèéëýëä õýäýí áîäîëòûã àâ÷ vçüå
-(-3*(5+2+6)+(3*4+4)/2
-(3*(5+12))+(3*4+4)/2
-(-3*17)+(3x*4+4)/2
-(-51)+(3*4+4)/2
-(-51)+(12+4)/2
51+16/2
51+8
59
Óòãà îëãîõ véëäýëýýñ

Óòãà îëãîõ véëäýë íü õàìãûí áàãà çýðýãëýëòýé áè÷èãäýõ õýëáýð íü
<õóâüñàã÷>[]=<èëýðõèéëýë>
íü : +, -, *, /, %, <<, , , ^ , ) ýñâýë áîëîõãvé áàéæ áîëíî Óòãà îëãîõ véëäýë íü véëäýë ó÷èðààñ véëäýëä àøèãëàæ áîëîõ ávõýë ãàçàð òvvíèéã àøèãëàæ áîëíî. Æèøýý íü A=b=c+4; c=3*(d=12.0/x) = véëäýëèéí 4 += , – =, * =, % = véëäýëýýð I=I+2; I+=2; K=k*10; k*=10; X=x*(y+1) x*=y*1; 2ð ñàðûí 25 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë Cè õýëýíä ìàø ºðãºí õýðýãëýãääýã véëäýëvvä íü íýìýãävvëýõ /++/ õîðîãäóóëàõ íü /--/ véëäýëvvä áàéäàã. Ê*=10; I++; X*=y+1; I=I+1; Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü îáúåêòûí óòãûã íýãýýð íýìýãävvëæ õîðîãäóóëíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë îáúåêòûí àëü òàëä áè÷èãäñíýýñ õàìààð ÷ ÿëãààòàé áàéäëààð áîäîãäîíî. Æèøýý íü b=c+i++ ; <=> b=c+i; i=i+1;
B=c+++i; <=> i=i+1; b=c+i;
Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü óíàð véëäýë ó÷èð víäñýí äºðâºí véëäýëýýñ ºíäºð çýðýãëýëòýé áàéíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäëèéã çºâõºí îáúåêòýé õèéãäýíý. Ýäãýýð véëäýëèéã òîãòîìîë véëäýëýí äýýð õèéõãvé.
Æèøýý íü 5++
5- - õèéõãvé.
Óíàð íü áèíàðààñ ºíäºð çýðýãòýé.
Vëäýãäýë îëãîõ véëäýë

Ñè õýëýíä vëäýãäýë îëãîõ véëäýë íü ºðãºí õýðýãëýãäýã. Óã véëäýë íü õóâààõ véëäýëèéí vëäýãäëèéã îëãîõ véëäýë.
Æèøýý íü
Ó=5; õ=12; z=x%y; z=2
Ýíý véëäýëèéã float ýñâýë double òºðëèéí óòãàíä õèéõãvé çºâõºí ávõýë òîîíû óòãàí äýýð õèéíý.
Áèò véëäýëvvä

Áèò véëäýë íü òîîíû áèò véëäëýýð õèéãäýõ véëäýëèéã õýëíý. Ñè õýëýíä äàðààõ çóðãààí áèò véëäýëèéã àøèãëàíà.
1. &(áèò áà véëäýë)
2. |(áèò áóþó véëäýë)
3. ^. (áèò õîð véëäýë)
4. <<(áèò ävðñýëèéã çvví òèéø øèëævvëýõ véëäýë) 5. >>(áèò véëäýëèéã áàðóóí òèéø øèëævvëýõ véëäýë)
6. ~ vãvéñãýë
• & /áà/ véëäýëèéí óòãà íü õî¸ð óòãà íü õî¸óëàà ^ áîë ýöñèéí vð äví íü íýã áàéíà. Áóñàä våä òýã áàéíà.
• | áóþó véëäýëèéí óòãà íü õ¸óëàà òýã áîë ýöñèéí vð äví íü òýã áóñàä våä íýã áàéíà.
• ^ õîð óòãà õî¸óëàà èæèë áîë òýã ÿëãààòàé áîë íýã áàéíà.
• << óòãà íèéëäýã áîë òóõàéí òîîíû áèò véëäýëèéã òîäîðõîéïæ òîîãîîð çvví òèéø øèëævvëíý. Ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýýð vðævvëæ áàéãààòàé òýíövv. • >> áàðóóí òèéø øèëævvëýõ áà ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýä õóâààæ áàéãààòàé òýíövv.
• ~ vãvéñãýë – óòãà íü íýã áîë vð äví íü òýã áàéíà. Ýñðýã áîë íýã áàéíà.



Áèò véëäýëvväèéí õvñíýãò



Õ1 X2x X&X2 X1|X2 X|^X2 ~ X1
1 1 1 1 0 0
1 0 0 1 1 0
0 1 0 1 1 1
0 0 0 0 0 1



ͺõöºëò èëýðõèéëýë ( ?: )
Óã véëäýë íü èëýðõèéëýë äîòîð ñîíãîëòûí ìåõíèçì õýðýãævvëäýã véëäýë þì. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
Øàëãàõ èëýðõèéëýë ? ìºð 1 : ìºð 2
Øàëãàõ èëýðõèéëèéí óòãà õýðâýý víýí áàéâàë èëýðõèéëýë 1, õóäàë áàéâàë 2 áîëíî.
Æèøýý íü: z=(a>b)? a:b; /*z=max (a,b)*/;
Æèøýý íü: x=3; y=3; z=1; (z+=((x>y)?(x++):y++))
Z+=x<>
int I=2, j=2, [=2, m=2;
void main( ); {
{ clrscr ( ) ;
I=j*2=k /2-j ;
Printf (“I=% d \n”, i); / * 3 * /
Æèøýý¹2 Óòãà îëãîõ véëäýë
# include <>
int I=2, j=2, k=2;
void main ( ) {
{ clrscr ( ) ;
I+=j*=k*=k+=1;
Printf (“I=% d j=%d, k=%d \n”, I,j,k); /*20,18,9);
Printf (“I=% d\n”, I=3+j*2); / * 39 * /
Æèøýý ¹3 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
# include <>
int I=2, j=2 k=2;
void main ( ) ;
{ clrscr ( ) ; I=j=k=3;
printf(“\n I=%d j=%d k=%d”,I++, j++, k++);
I=j++t++k;
Printf(“\n I=%d, j=%d, k=%d”,I,j,k); / * 955 * /






3–ð ñàðûí 4
Ñîíãîëòûí îïåðàòîð,õàðüöóóëàõ véëäýë

Yéëäýëvvä Óòãà
= òýíövv
!= òýíövv áèø
> èõ
< áàãà >= èõ áóþó òýíövv
<= áàãà áóþó òýíövv Õàðüöóóëàõ véëäýëèéí õóâüä véëäýëèéí çýðýãëýë íü õî¸ð òºâøèíä õóâààãäàíà. 1) > èõ
< áàãà Óã äºðºâ íü äýýä >= èõ áóþó òýíövv òºâøèíèéõ áóþó
<= áàãà áóþó òýíövv ºíäºð çýðýãëýëèéõ 2) = =, ! = äîîä òºâøèíèéõ áóþó íºãºº äºð⺺ñºº ñvvëä áîäîãäîíî. Æèøýý íü Õ=5; ó=2; z=0; x>y=+z / víýí ãýñýí óòãàòàé /
x+z=x / õóäàë óòãàòàé /
Òîîí òºðëèéí óòãóóäûã æèøèõäýý óòãûõ íü èõ áàãààð æèøèíý. Õàðèí òýìäýãò òºðºëèéã æèøèõäýý ASC ( )- äóãààðàà æèøèíý.
ASC ( )-
A-65; b=66; c-67……… Æèøýý : “A”<”a”-õóäàë A=97, b=98, c=99 “A”<”a”-víýí x-120, y=121, z=122 x-88, y-89, z-90 IF-êîìàíä If êîìàíä õàìãèéí õÿëáàð õýëáýð íü ..... èëýðõèéëýë !!!!!!!!!! Õýðýâ êîìàíäóóä íýãýýñ îëîí êîìàíä áè÷èõ áîë òýäãýýðèéã õîñ õààëòàíä áè÷èæ ºãíº. If (…….èëýðõèéëýë 1 ): {êîìàíä 1 êîìàíä 2 êîìàíä 3 } Ñè õýëýíä äýýðõ ..... èëýðõèéëýë íü äóðûí èëýðõèéëýë áàéæ áîëíî. Õàðèí áóñàä ïðàãðàìò÷ëàëûí õýëýíä çºâõºí víýí , õóäàë óòãà áóöààõ èëýðõèéëýëèéã çºâøººðíº. If else êîìàíä If else–í êîìàíä íü õî¸ð ñîíãîëò õèéõ áîëîìæèéã ávðävvëíý. Õýðýâ èëýðõèéëýë õóäàë áîë óäèðäëàãà íü if ålse òvëõvvð vã íü äàðààõ êîìàíäàä øèëæèíý. Äàâõàð if êîìàíä If êîìàíäûã õýäýí ÷ äàâõàðààð áè÷èæ áîëíî. If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); êîìàíä; Æèøýý íü: if (ch=’ ‘); { if (ºìíºõ òýìäýãò íü vñýã áîë) num + + ; } else { if ch (òýìäýãò íü ºãvvëáýðèéí òºãºñãºë ) num + +; } Äàâõàð if véëäýëèéã õýðýãäýæ áàéõäàà õààëòûã çºâ õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Æèøýý íü: If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); Êîìàíä 1; -else êîìàíä 2 Ålse-‘ã õàðãàëçóóëàõ ävðýì 1. Ñè õýëýíä else òvvíä õàìãèéí îéð áºãººä òvvíýýñ ºìíº îðøèõ ººðèéí ãýñýí else-‘ã if-ä õàðãàëçóóëàí îéëãîäîã. 2. ªõ õààëòíû áàëàíñòàé èæèë çàð÷èìààð îéëãîäîã. […(..{…..}…)..] ºìíºõ æèøýýíä else–ã ÿàæ ÷ áè÷ñýí òvvíä õàìãèéí îéð îðøèõ if (1 ) áóþó if ( 2 ) èëýðõèéëýë 2 õàìààðíà. Äàâõàð if êîìàíä Õàðèí èéì áîëîìæãvé áàéäëààñ çàéëø õèéõ õî¸ð àðãà áàéäàã. 1. Õààëò õýðýãëýõ 2. Ávõ if–ä õàðãàëçàõ else áè÷èõ 1) If (èëýðõèéëýë 1) 2) if (èëýðõèéëýë 1) { if (èëýðõèéëýë 2) if (èëýðõèéëýë 2) êîìàíä 1; êîìàíä 1; } else else else êîìàíä 2; êîìàíä 2; Ëîãèê véëäýëvvä : îëîí äàâõàð if õýðýãëýõýýñ çàéëø õèéõ íýã àðãà íü ëîãèê véëäýëèéã õýðýãëýõ ÿâäàë þì. Yvíä : ëîãèê & & (áà) véëäýë ëîãèê || (áóþó) véëäýë ãýñýí õîëáîîñóóä áàéíà. Ýäããýð ëîãèê véëäýëvvä õàðüöóóëàõ véëäýëvvä áîëîõ ( > < ) ààñ áàãà çýðýãëýëòýé. Õàðèí & & (áà)véëäýë íü || (áóþó) véëäýëýýñýý ºíäºð çýðýãëýëòýé. Ëîãèê (áà) áóþó && véëäýë Ñàëãàãäàæ áàéãàà ............ ávãä víýí áîë ýöñèéí vð äví íü áàéíà. Vð äví íü int òºðëèéí óòãàòàé áà víýí=1 õóäàë=0 ãýñýí òóñ òóñûí õàðãàëçàõ óòãàòàé áàéíà. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2......... Æèøýý íü: # include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a=1 && b=2 && c=’k’);
printf (“ávõ øàëãàëòóóä víýí áàéíà”);
else
printf (“àëü íýã íü ìàãàäãvé ávãä õóäàë”);
Ëîãèê (áóþó) áóþó || véëäýë

Øàëãàãäàæ áàéãàà véëäýëvväèéí ÿäàæ íýã èëýðõèéëýë íü víýí áîë vð äví íü víýí áàéíà. Õàðèí véëäýëvvä íü ávãä õóäàë våä vð äví íü õóäàë áàéíà.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2.........
# include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a==1 || b==2 || c==’a’);
printf (“àëü íýã íü víýí áàéíà”);
else
printf (“ávãä õóäàë áàéíà”);
Ëîãèê vãvéñãýë áóþó ! véëäýë

Ëîãèê èëýðõèéëýë õóäàë víýí ãýñýí õî¸ð óòãàòàé. Ýíý véëäýëýýð èëýðõèéëýëèéí vð ävíã óðâóóãààð õºðâvvëíý.
ºõ : víýí óòãûã õóäàë , õóäàë óòãûã víýí áîëãîíî.
Æèøýý íü : ! (5>7) óã èëýðõèéëýë õóäàë óòãàòàé
/ * ! (5<7)> víýí * / ;
/ * ! (víýí) = => õóäàë * / ;

Òàéëáàð Véëäëvvä ×èãëýë
Õààëò ( ) Çvvíýýñ
Ìàññèâûí ýëåìåíò [ ] Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò => Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò . Çvvíýýñ
Íýìýãävvëýõ,õîðîãäóóëàõ véëäýë + + , - - Áàðóóíààñ
Áèò vãvéñãýë véëäýë ~ Áàðóóíààñ
Ëîãèê vãvéñãýë véëäýë ! Áàðóóíààñ
Õàÿã àâàõ véëäýë Size of Áàðóóíààñ
Çààã÷ûí óòãà àâàõ véëýäýë * Áàðóóíààñ
Òºðºë õóâèðãàõ véëäýë Òºðºë Áàðóóíààñ
Óíàð õàñàõ véëäýë - Áàðóóíààñ
Vðævvëýõ véëäýë * Çvvíýýñ
Õóâààõ véëäýë / Çvvíýýñ
Vëäýãëýë îëãîõ % Çvvíýýñ
Íýìýõ véëäýë + Çvvíýýñ
Õàñàõ véëäýë - Çvvíýýñ
Çvví òèéø øèëævvëýõ << Çvvíýýñ Áàðóóí òèéø øèëævvëýõ >> Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
< , > , < = , > = Çvvíýýñ
Òýíövv ,òýíövv áèø = , ! = Çvvíýýñ
Áèò áà véëäýë & Çvvíýýñ
Áèò õîð véëäýë ^ Çvvíýýñ
Áèò áóþó véëäýë | Çvvíýýñ
Ëîãèê áà véëäýë && Çvvíýýñ
Ëîãèê áóþó véëäýë || Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
? : Áàðóóíààñ
Óòãà îëãîõ véëäýë = + = - = / = % = & = ^ = / = << = >> = Áàðóóíààñ
Òàñëàë , Çvvíýýñ

Switch-êîìàíä

Ñè õýëýíä òóõàéí íýã èëýðõèéëýë óòãààñ õàìààðñàí îëîí ñîíãîëò õèéäýã êîìàíä áàéäàã. Vvíèéã Switch êîìàíä þì.
Switch (èëýðõèéëýë) {
Case óòãà 1: êîìàíäóóä ; .......
Break;
Case óòãà 2 : êîìàíäóóä ; ........
Defoult :êîìàíäóóä break; }
Õýðýâ èëýðõèéëýëèéí óòãà íü óòãà 1 òýíövv áîë óòãà íýãèéí êîìàíä áèåëýãäýíý.
Õýðýâ óòãà 2–òîé òýíövv áîë òvvíèé êîìàíäóóä áèåëýãäýíý. Switch êîìàíäûã òóõàéí õýðýãëýõ øààðäëàãààñ õàìààð ÷ ÿíç ÿíçààð àøèãëàíà.
Vvíä :
1. Break êîìàíäûã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
2. Defoult ñîíãîëò áàéõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õàìãèéí ñvvë÷ûí ñîíãîëòûí àðä Break áè÷èõ øààðäëàããvé. Òýãýõäýý äàðààõü ävðýìèéã áàðèìòëàõ ¸ñòîé.
• Èëýðõèéëýë íü int òºðëèéí óòãàòàé áàéõ ¸ñòîé.
• Òvëõvvð vãèéí õîéíî çºâõºí òýìäýãòýí áîëîí òîîí òîãòîìîë áè÷íý.
• Ñîíãîëòûí óòãóóä íü õîîðîíäîî ÿëãààòàé óòãà áàéõ ¸ñòîé.


Æèøýý 1: Õàðüöóóëàõ véëäýë

# include
# include
char a [10]=”a b c d e”;
char b [10]=”a b c d f”;
int i=2; n=3;
main ( )
{ if (‘a’>’A’) printf (“a is greater than A \n”);
else printf (“A is greater than a \n”);
if (i!=k) printf (“i and k are nat egua (\n) ”);
if (i==k) printf (“i and k are egua (\n) ”); }

Æèøýý 2: Ëîãèê véëäýëèéí æèøýý

# include
# include
int I=2; j=2; k=2;
main ( )
if (!0) printf (“true\n”);
else printf (“fanse\n”);
if (I==2&& j==2&& k==2) printf (“I,j,k=2\n”);
else if (I==2|| j==2|| k==2);
printf (“some of them are egual to 2\n”);
else
printf (“All of them are egual to 2\n”);
}
{ if (I==3&&++)&&++k ) printf (“true”);
else printf (“fanse”);
printf (“I=%d j=%d k=%d \n”, I,j,k); }



Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö

Ôóíêö íü ïðîãðàììä îëîí äàâòàëò õèéõ véëäýëèéã áàãàñãàæ véëäýëèéã ávëýãëýæ ºãäºã. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü <áóöààõ óòãéí òºðºë> <ôóíêöûí íýð> (<àðãóìåíòóóä>) <Àðãóìåíòûí çàðëàëò> { <Ëîãèê õóâüñàã÷ûã çàðëàõ> <ôóíêöûí víäñýí áèå áóþó ........ êîìàíäóóä>; return (áóöààõ óòãà); }
1. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààõ øààðäïàãàòàé áîë ôóíêöûí íýðèéí ºìíº òóõàéí ôóíêöýýñ áóöààõ óòãûí òºðëèéã áè÷èæ ºãíº.
2. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààäàããvé áîë òvvíèé íýðèéí ºìíº void òvëõvvð áè÷èæ ºãíº Ýñâýë åðººñºº òvëõvvð vãèéã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õýðýâ ôóíêöðóó àëèâàà óòãà äàìæäàã áîë òvvíèéã õvëýýæ àâàõ õóâüñàã÷ûã àðãóìåíòóóä ãýæ íýðýëäýã áà õóâüñàã÷äûã ôóíêöûí íýðèéí àðä ( ) õààëòàíä (,) òàñëàëààð çààãëàæ áè÷èæ ºãíº.
4. Õýðýâ ôóíêö óòãà õvëýýí àâäàããvé áîë ( ) õààëòàíä þó ÷ áè÷èõãvé àðãóìåíòûí òºðëèéã áóþó òýäíèé çàðëàëòûã äàðààãûí ìºðä õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
5. Ëîêàëü õóâüñàã÷ çàðëàõ õýñýãò òóõàéí ôóíêö äîòîð õýðýãëýãäýõ õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
6. Ôóíêöûí áèåèéã { } õààëòàíä áè÷íý.



Ôóíêöûí óòãà áóöààõ véëäýë

Ñè õýëýíä ôóíêöààñ óòãà áóöààõäàà return òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : return [ j ]< èëýðõèéëýë > [ j ]
return a+b ;
return (a+b);
return a;
return (a);
return véëäýë ãvéöýòãýõýä óäèðäëàãà òóõàéí ôóíêöýýñ ãàðíà. ªõ : íýã áëîêò òvvíèé àðä áè÷ñýí véëäýëvvä áèåëýãäýõãvé.

Æèøýý íü : int sum (int a, int b);
{ int k;
k=a*b;
return k;
printf (“sum =%d”, k); } (véëäýë õýçýý ÷ áèåëýãäýõãvé )

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö int-‘ñ ÿëãààòàé óòãà áóцààäàã áîë òvvíèéã çààâàë çàðëàõ øààðäëàãàòàé.
2. ôóíêöûã çàðëàõäàà òóõàéí ôóíêöðóó äàìæèõ àðãóìåíòûí áóöààõ óòãûí òºðëèéã çààæ ºãíº.
Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : (<áóöààõ òºðºë> <ôóíêöûí íýð> | <àðãóìåíòûí òºðºë>,….);
Æèøýý íü :
Int max (int , int);
Main ( )
{ printf (“sum = % d”, sum (5,7));
printf (“max = % d”, sum (5,7)); }

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö víýõýýð þó ÷ áóöààäàããvé áîë òvvíèéã çàðëàõäàà íýðèéõ íü ºìíº (void) òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý.
2. Void print_it (n)
3. Void ãýæ òîäîðõîéëæ ºãñíººð ôóíêö çàðëàõ áà ôóíêö äóóäàëòûã ÿëãàæ ºãíº.
• Int I,j;
• Wizard ( );
• Ýíý ôóíêö íü óòãà áóöààäàããvé ó÷èð òvvíèéã çàðëàõäàà òºðºë áè÷èõãvé ãýâýë ýíý íü ôóíêö äóóääàã õýñýãòýé àäèëõàí áîëíî.
• Int I,j ;
• Void wizard ( );
̺í àðãóìåíò àâäàããvé ôóíêöûã çàðëàõäàà (void) òvëõvvð vãèéã àøèãëàíà.

Ôóíêöûí àðãóìåíòóóä

Ñè õýëýíä æèíõýíý àðãóìåíòûí òîî íü òîäîðõîéëîãäñîí òîîíîîñîî áàãà áàéæ áîëíî. Çàðèì ñòàíäàðò ôóíêö áóþó printf , scanf íü õóâüñàõ òvvíèé æèíõýíý àðãóìåíòóóäòàé áàéäàã.

Æèøýý íü: # include
Sum (I,j,k,n)
Int I, j, k, n;
{ return I+j+k+n ; }
main ( )
{ printf (“sum : % d”, sum (1,2,3)); }

Àðãóìåíòûí òºðºë

Æèíõýíý àðãóìåíòûí òºðºë íü òîäîðõîéëîãäñîí òºðºëòýé㺺 èæèë áàéõ àëáàãvé. Float max (a,b)
Float a,b ;
{ if (a>b) return a;
else return b; }
printf (“%d \n”,(int)max ((float)3.53));
printf (“%f \n”, max ((float)2.35, (float)3.53));

Óòãààð äàìæóóëàõ

1. Ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõàä òóõàéí óòãóóä íü ôóíêöûí ìóæèä äàõèí íýã õóâü õàäãàëíà.
2. èéìýýñ ýíý àðãóìåíòûí óòãûã ººð÷èëñºí òóõàéí ôóíêöýä óòãààð äàìæóóëñàí víäñýí õóâüñàã÷ûí óòãà ººð÷ëºãäºõãvé.
3. Èéì áàéäëààð ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõûã óòãààð äàìæóóëàõ ãýíý.

Õàÿãààð äàìæóóëàõ

Õàðèí õóâüñàã÷ûí óòãûã ôóíêö äîòîðîîñ ººð÷ëºõèéí òóëä õàÿãààð äàìæóóëàõ ãýäýã àðãûã õýðýãëýíý. Ýíý àðãûã ãîë ìºí ÷àíàð íü ôóíêöýä õóâüñàã÷ûí óòãà äàìæóóëàõûí îðîíä õóâüñàã÷ûí óòãûã ººð÷ëºõ人 òóõàéí õóâüñàã÷ûí õàÿãààð íü õàíäàæ ººð÷ëºíº.
Õàäãàëàõ àíãèëàë

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: # include
Kount ( )
{ stdtic int k=1; printf (“k=%d \n”, k++); }
main ( )
{ count ( ); count ( ); /*k=1*/ /*k=2*/
count ( ); /*k=3*/
count ( ); /*k=4*/
count ( ); /*k=5*/ ; }

Òvëõvvð vã Àæèëàõ õvðýý Àìüäðàë
Auto Ëîêàëü Ôóíêöûí
Static Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä
Register Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä

Progect

1. my ïðîãðàìì íü àëü ïðîãðàììä ãvéöýòãýõèéí òóëä äàðààõ àãóóëãà ávõèé .prj ôàéë vvñãýõ øààðäëàãàòàé. .Prj ôàéëä .Ñ áîëîí .obj ºðºãòãýëòýé ôàéëûã çààíà. ªÕ : èéì ôàéëûã íýãòãýí ïðîãðàìì vvñãýõ áîëîëöîîòîé. Vvñãýñýí .Prj ôàéëàà òóðáà Ñ ðåäàêòîðûí project ávõèé project name ãýñýí ñîíãîëòûã õèéæ ºãíº.
Áëîê ávòýö

Auto ðåãèñòåð õóâüñàã÷èä íü ôóíêö äîòîð òîäîðõîéëîãäâîë äîòîîä õvðýýòýé áîëäîã.
Òýãâýë áëîê äîòîð äàõèí àæèëàõ õóâüñàã÷ çàðëàæ áè÷èõ áîëîìæ Ñè õýëýíä áàéäàã. Èéì õóâüñàã÷ íü çºâõºí áëîê äîòîð àæèëàõ áà áëîêîîñ ãàðõàä óñòàæ àëãà áîëäîã.




Ðåêóðñ ôóíêö

Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö íü øóóä áîëîí øóóä áóñ àðãàà𠺺𺺠ººðèé㺺 äóóäàõ áîëîìæòîé. Vvíèéã ðåêóðñ ôóíêö ãýíý. Òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîí õýâëýäýã ôóíêö äýýð æèøýý àâüÿ.
Ýõëýýä 1.Òîîíû öèôðvväèéã îëæ õýâëýõ øààðäëàãàòàé áà öèôðvväèéã îëõîä òýäãýýð íü óðâóó äàðààëëààð áóþó õîéíîîñîî ýõýëæ îëäîã. 2.Èéìýýñ ýäãýýðèéã çºâ äàðààëàëä îðóóëàí õýâëýõ øààðäëàãàòàé.


Æèøýý íü: Òîîíû öèôðvväèéã îëîõ

# include
void pr (long.h)
{ if (n<0) n=" -n" n="1" n="1" n="12" n="1," n="12,n%10" n="1,2,3,n%10" n="1,2,3,4"> <øèíý òºðºë>;

Æèøýý íü: typedef, float, real; òºðºë áàéíà.

Typedef êîìàíä íü õààíà çàðëàãäñàíààñ õàìààð ÷ àæèëàõ õvðýý íü òîäîðõîéëîãääîã. ªÕ:ôóíêö ëîêàëü çàðëàãäâàë àæèëàõ õvðýý íü ëîêàëü ôóíêöýýñ ãàäíà ãëîáàëü ôóíêöýä àæèëàõ áîëîìæòîé.
Void ff ( )
{ typedef short int integer ; }













































Ñè õýëíèé ýëåìåíòvvä

• Vñýã
• Òîãòìîëóóä
• Íýð
• Òvëõvvð vã
• Òàéëáàð
“Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð ïðàãðàììûí ìºðvväèéã äýñ äàðààëàí óíøèõ áºãººä óíøèãäñàí ìºð ávðèéã òýìäýãòèéí õýñãvväýä õóâààäàã. “Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð íü äàðààëàë õè÷íýýí ýëåìåíòvväýýñ òîãòñîí áàéíà ãýäãýýñ õàìààðíà.
Vñýã :
Ñè õýëýíä îëîí òîîíû vñýã öèôð òýìäýãòvväýýñ òîãòîõ áºãººä ýäãýýð íü êîìïèëÿòîðò òîäîðõîéëîãäñîí áàéíà. Yñýã íü òîì, æèæèã , àðàá, ëàòèí , öèôðvväýýñ òîãòîíî.
Òóñãàé òýìäýãòvvä : Ýíý íü ãðàôèêààñ áóñàä òýìäýãòýí òîãòìîë áà ìºðºí äýõü õîîñîí çàéí òýìäýãòvväýä çîðèóëñàí áàéäàã. Y¿íèéã àøèãëàí printer áà äýëãýö ðvv ìýäýýëëèéã ãàðãàõ , áóöààõ véë àæèëëàãààã àøèãëàæ áîëíî. Óã òýìäýãò íü ( \ ) ýñðýã íàëóóòàé õàìò õýðýãëýãäýíý.
Æèøýý íü :
\ n ìºð òýìäýãòèéí õóâüä
\n – const òîãòìîë òýìäýãòèéí õóâüä
printf (“Íèéò ýëåìåíò : %d \n ”, ) summer õóâüñàã÷ûã õýâëýíý.
Òîãòìîëóóä:
Yíäñýí 4 òºðëèéí òîãòìîëóóä áàéäàã.
5. Ávõýë òîîí òîãòìîë
6. Áîäèò òîîí òîãòìîë
7. Òýìäýãòýí òîîí òîãòìîë
8. Òýìäýãòýí ìºð òîîí òîãòìîë
Ávõýë òîîí òîãòìîëûí õýìæýýíýýñ õàìààð÷

• Int
• Unsigned int
• Long
• Unsigned long
Áîäèò òîîí òîãòìîë : Floàt òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàéãààð òîäîðõîéëîãäîíî.
Òºðºë íü :
3. double
4. Flaot
Òýìäýãòýí òîãòìîë : Ýíý íü vñýã, öèôð , öýã , òýìäýãò òóñãàé vñãvvä.
Òºðºë íü :
3. Char
4. Unsigned char
Òýìäýãò ìºð òîãòìîë : Ýíý íü “ ” äàðààëñàí vñýã, äóðûí òýìäýãòvvä, öèôð, õîîñîí çàé çýðãèéã àãóóëñàí ìºð òýìäýãò áàéíà.
Íýð
Ïðîãðàììä àøèãëàãäàõ ôóíêö, òýìäýã õóâüñàã÷ûí íýð , ôóíêöûí îïåðàòîðûí íýðèéã õýðýãëýíý.
Íýð íü vñãýýð ýõýëñýí äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãò , öèôð íýã áà õýä õýäýí äàðààëñàí ëàòèí vñýã áàéæ áîëîõ áºãººä êîìïèëÿòîð íü çºâõºí ýõíèé 32 òýìäýãòèéã ìýäýæ òàâèíà. Íýðèéí ýõíèé òýìäýãòýä äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãòèéã àøèãëàõäàà ñàí äîòîðõ ôóíêöûã íýðòýé äàâõöàõãvé áàéõ ¸ñòîé .
Ñè õýë íü áóñàä õýëíýýñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà íü òîì æèæèã vñãèéã êîìïèëÿòîð íü 2 ººð ÿíçààð îéëãîäîã.
Æèøýý íü:
À áà à íü ÿëãààòàé 2 ººð íýð
Æèæèã à–ð õóâüñàã÷ûí íýð
Òîì À–ð òîãòìîëóóäûã íýðëýäýã
Òvëõvvð vã : Ýíý íü Ñè õýëíèé êîìïèëÿòîðò òóñãàé óòãàòàé. Ävðýì òîãòîîí àøèãëàíà. Òvëõvvð vãèéã õóâüñàã÷ûí íýð àøèãëàæ áîëîõãvé.

Õóâüñàã÷ çàðëàõ , size of ¿éëäýë , òîãòìîë çàðëàõ ,
òºðëèéí õóâèðãàëò
• Èäåíòèôèêàòîðóóä
• Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
• Õóâèðãàã÷èä
• Õóâüñàã÷èä
• Òîãòìîëóóä
Èäåíòèôèêàòîðóóä
Õóâüñàã÷ áîëîí ôóíêöûí íýðèéã èäåòèôèêàòîð ãýíý. Ñè õýëíèé èäåòèôèêàòîð íü ¿ñýã , òîî , äîîãóóð çóðààñ òýìäýãòýýñ á¿ðäñýí 32 òýìäýãò õ¿ðòýëõ óðòòàé íýð áàéæ áîëíî.

Èäåíòèôèêàòîðûí æèøýý :
Ǻâ èäåòèôèêàòîð: Áóðóó èäåíòèôèêàòîð:
Far_out Tom’s
TIME whicha $ maeallit
Age $ dollar
Time do_it
• Õóâüñàã÷ûã íýðëýõäýý ¿ñãýýð ýõëýõ
• Õóâüñàã÷ûã ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæëýýð íýðëýäýãã¿é.
(do , while , if , int , float , case …)
• Õóâüñàã÷äûã ã¿éöýòãýæ áàéãàà ¿¿ðãýýð íü çîõèñîí íýðýýð íýðëýõ.
• Äîòîîä õóâüñàã÷äûã ÿëàíãóÿà èíäåêñ çýðãèéã áîãèíî , ãàäààä õóâüñàã÷äûã àðàé óðòààð íýðëýõ íü òîõèðîìæòîé.

Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
-Ñè õýëýíä òîäîðõîé çîðèëãîòîé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõýýð õýðýãëýãääýã ¿ã¿¿äèéã ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä ãýíý.
-Ñè õýëýíä á¿õ ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿äèéã æèæãýýð áè÷äýã.
-Õóâüñàã÷ûí íýð íü ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæèë áàéæ áîëîõã¿é.
(int , for , if , else, do, while ,char, short…)
ªãºãäëèéí ýíãèéí òºðë¿¿ä
• Int –á¿õýë òîîí òºðºë
-int óòãà:-32768-32767 (òýìäýãòýé)
-unsigned int : 0-65535 (òýìäýãã¿é)
• Char-òýìäýãòýí òºðºë
Char óòãà:-128-127 (òýìäýãòýé)
Unsigned char : 0-255 (òýìäýãã¿é)
• Float –áîäèò òîîí òºðºë
-10å-38….10å+38
• Double¬-èõ áîäèò òîîí òºðºë

Õóâèðãàã÷èä

• Short-int Ýíý int óòãààð èõ áèø óòãà àâíà
• Long int-int-ýýñ 2 äàõèí òîì óòãà àâíà
• Long float –float –òºð뺺ñ 2 äàõèí òîì áóþó double òºðºë ãýñýí óòãà àâíà
• Unsined int-1-ð int òºðºëèéí óòãûã õàäãàëíà .

& véëäýë
Ñè õýëýíä õóâüñàã÷ûí òýäãýýðèéí ñàíàõ îéí õàÿã òºëººëäºã.
Òóõàéí õóâüñàã÷ ñàíàõ îéí àëü vvðò áàéðëàñàí & véëäýëèéí òóñëàìæòàéãààð ãvéöýòãýíý.
&. Cost –ãýâýë ýíý cost-‘í ñàíàõ îéí õàÿã áîëíî.

Size of véëäýë
Ñè õýëýíä size of véëäýëýýðòóõàéí õóâüñàã÷èéí óòãûã ñàíàõ îéä õàäãàëàõ byte õàäãàëàõûã øààðäàæ áàéãààã òîäîðõîéëíî .
a= size of (cost)
b= size of (cost)
Õàäãàëàõ àíãèëàëààñ íü õàìààð÷ îáüåêòèéí àìüäðàëûí õàðüöàà, àæèëëàõ õvðýý òîäðõîéëîãäîíî. Ñè õýëýíä îëîí ÿíçûí õàäãàëàõ àíãèëàë áàéäàã.
IV. Õàäãàëàõ àíãèëàë íü long, insigned ãýõ ìýò.
V. ªðãºí õýðýãëýã÷èä íü õàäãàëàõ àíãèëëàë íü static , extem ãýõ ìýò.
VI. Ñòàòèê õóâüñàã÷ óòãà íü òóõàéí ïðàãðàììûí àìüäðàëëûí õóãàöààíä õàäãàëäàã õàðèí àæèëàõ õvðýý íü íýã ôóíêöûí õvðýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.
Õóâüñàã÷èéã ñòàòèê õóâüñàã÷ ãýíý.
Ñòàòèê õóâüñàã÷èéí ñòàòèê òvëõvvð vãýýð çàðëàíà.
Static int i=1;
Ãàäààä õóâüñàã÷ áîëîí ãàäààä ôóíêöûí àøèãëàõäàà òvvíèéã extem–‘í òvëõvvð vãýýð çàäëàæ àøèãëàäàã.


Extem int n;
Register õóâüñàã÷ îëîí äàõèí àøèãëàãäàõ õóâüñàã÷èéí õóâüñàã÷èéã áóþó èõ äàâòàìæòàé õýðýãëýãäýõ òîîëóóðóóäûã register õóâüñàã÷ààð çàðëàæ áîëíî. Óã õóâüñàã÷ íü ïðåêöûí register-‘í ýçýìøèõ õóâüñàõ íü áóñàä õóâüñàã÷ûã áîäâîë õóðäàí àæèëäàã. Register int – t;
Òºðëèéí õóâèðãàã÷èä

6) Ñè íü ÿëãààòàé òºðºëvväèéí õîîðîíä õóâèðãàëò õèéäýã.
7) Èëýðõèéëýãäýõ îáüåêòûí õóâüä ÿëãààòàé òºðºë áàéõàä Ñè äàðààõ ävðýìèéã áàðèìòàëäàã.
8) Float véëäýë int ;
9) Int óòãûã float áîëãîí õºðâvvëæ áîäîëò õèéõ áà èëýðõèéëýëèéí vð äví íü float óòãàòàé áîëíî.
10) Int véëäýë long våä int óòãûã long–ðóó õºðâvvëíý. Vð äví íü int óòãàòàé áîëíî.
11)
Áèò òàëáàð
Óòãûã ò¿¿íèé àâ÷ áîëîõ õÿçãààðò íü òîõèðóóëæ õàäãàëàõ çîðèëãîîð áèò òàëáàð ãýæ íýðëýãäýõ òàëáàðûã àøèãëàäàã.
Æèøýý íü:
Õè÷ýýë îðäîã óëèðëûã òýìäýãëýõýä 0 áà 1 ãýñýí 2 óòãà ë õàíãàëòòàé. 0-íàìàð, 1-õàâàð ãýæ òîîöü¸.Òýãâýë áèä ò¿¿íèéã õàäãàëàõäàà õàìãèéí áàãààð 1 áàéò õýìæýýòýé õóâüñàã÷ áóþó char òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàíà.
char semester;
Òýãâýë çºâõºí 0 áà 1 ãýñýí óòãûã õàäãàëàõàä 8 áèò çàðöóóëæ áàéíà. Õýðâýý õóâüñàã÷äûã áèòýýð çàðëàæ áàéäàã áîë Ñè õýëýíä èéì áàéäëààð áèò òàëáàðûã çàðëàõ áîëîìæ áàéäàã.
include
struct DDDD {
int sem:1; / *0..1* /
int k : 2; / *0..3* /
int l : 5; / *0..31* /
int s : 2 ; / *0..3* /
int m : 6; / *0..63* /
} DD;
main()
{
DD.sem=1; printf(“%d\n”,DD.sem);
DD.k=3; printf(“%d\n”,DD.k);
DD.l=31; printf(“%d\n”,DD.l);
DD.s=3; printf(“%d\n”,DD.s);
DD.m=63; printf(“%d\n”,DD.m);
printf(“%u\n”,DD);
ENUM- òºðºë
Ñè õýëýíä îëîíëîãèéã ENUM ò¿ëõ¿¿ð ¿ãèéí òóñëàìæòàé òîäîðõîéëäîã.
Æèøýýíä: Äîëîî õîíîãèéí ºäð¿¿äèéã òºëººëñºí íýð¿¿äòýé weekdays îëîíëîãèéã òîäîðõîéëîâ.
include
ENUM DAYS;
{ Davaa=1; Migmar=2; Lhagwa=3; Purev=4; Baasan=5; Bimba=6; Nim=0
}Weekdays ;
¯¿íä 7 òîãòìîë çàðëàñàí ìºí òîãòìîë õýëáýðýýð àøèãëàäàã.
Æèøýý:
main( )
{ int i; printf(“Day=”); scanf(“%d”,&i);
switch(i);
{ case Davaa: printf(“Äàâàà”); break;
case Migmar: printf(“Ìÿãìàð”); break;
case Lhagva: printf(“ëõàãâà”); break;
case Purev: printf(“Ï¿ðýâ”); break;
case Baasan: printf(“Áààñàí”); break;
case Bimba: printf(“Áÿìáà”); break;
case Nim: printf(“”); break;
Default: printf(“Äîëîî õîíîãèéí ºäºð áèø”);
}
}
UNIOIN-òºðºë
Ýíý òºðëèéã àøèãëàí ÿëãààòàé òºðë¿¿äèéí õóâüñàã÷äûã õóãàöààíû ººð àãøèíä õàäãàëàõ õóâüñàã÷äûã çàðëàäàã.
Æèøýý íü:
include
union TEMPERARY
{ int n;
float m;
} temp ;
int i=10, j=20;
float k=10.1, l=20.1;
main( )
{ temp.n=i; i=j; j=temp.n;
printf(“%d %d\n”,i,j );
temp.m=k; k=l; l=temp.m;
printf(“%f %f\n”,k,l );
}
struct áîëîí union–íû ãîë ÿëãàà íü ñàíàõ îéã õýðõýí àøèãëàæ áàéãàà ÿâäàë þì.
Æèøýýíä çàðëàñàí temp íýðòýé õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 2 byte ýçýëíý. Ó÷èð íü union-íû ãèø¿¿í ýëåìåíò¿¿ä ñàíàõ îéã ýýëæëýí õàìòàð÷ ýçýìøäýã.Õàðèí srtuct àøèãëàñàí áîë temp õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 4 byte ýçýëíý.

Çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ ãýäýã áîë îáüåêòûã çààõ õóâüñàã÷ þì. Çààã÷ òºðëèéí õóâüñàã÷ûã çàðëàõäàà ºìíº íü (*) îä òàâüäàã.
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä áàéðëàñàí õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã íü àãóóëíà. Çààã÷ õóâüñàã÷ áà åðäèéí õóâüñàã÷ûí ÿëãààã äàðààõ æèøýýí äýýð àâ÷ ¿çüå.
int var=10;
int*pvar=&var;
Äýýðõ õî¸ð õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä äàðààõ áàéäëààð áàéðëàíà.
900 901 902 903 904
10 901

901-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð.
902-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð .
Òºðºëò çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü òºðºëò áà òºðºëò áèø ãýñýí 2 ÿíç áàéäàã. Òºðºëò çààã÷ ãýäýã íü òîäîðõîé òºðºëòýé õóâüñàã÷èéã çààõ çààã÷èéã õýëíý.
int i=10; /*int òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàõ*/
int k; /* int òºðëèéí çààã÷ */
Á¿õýë òîîíû òºðëèéí çààã÷ íü çºâõºí á¿õýë òîîí (int) òºðëèéí õóâüñàã÷èéí îáüåêòûã çààíà.
Çààã÷èä àíõíû óòãà îëãîõ
Çààã÷èä óòãà îëãîîã¿é áàéõ ¿åä òýð ÿìàð ÷ îáüåêòûã çààõã¿é õàðèí ò¿¿íä ÿìàð íýã õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõäîî & ¿éëäëèéã àøèãëàíà.
int i;
int p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èä óòãà îëãîõ
Çààã÷ õóâüñàã÷èéí ÷ìàð íýã îáüåêòûã çààëãàõäàà äàðààõ áàéäëààð çààëãàíà.
int i;
int *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõ
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà * òýìäãèéã àøèãëàíà.
int i=3 , *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
printf(“i=%d”,*p); /*3 ãýñýí óòãà õýâëýãäýíý.*/
p=10; /*i=10 ãýñýíòýé èæèë */
printf(“i=%d”,i); /*10 õýâëýãäýíý */
Æèøýý íü :
Char òºðëèéí çààã÷ ¿ç¿¿ëñýí æèøýý.
char c=’0’;
chat *ch=&c;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); c=’z’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); *ch=’Y’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch );
Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
-íýã çààã÷èéã íºãººä îëãîõ áîëîìæòîé .
int i=100, *p1; *p2;
p1=&i; /*i-èéã çààëãàõ*/
p2=p1; /*p1-èéí îáüåêòûã çààëãàõ */
printf(“%d\n”,*p1); /*100-èéã õýâëýõ*/
printf(“%d\n”, p2); /*100-èéã õýâëýõ */
-õî¸ð çààã÷èéí õîîðîíä íü õàðüöóóëæ áîëíî.
int x=2, y=1;
int p1,p2;
p1=&x; p2=&y;
if(p1!=p2)
printf(“2 çààã÷ áèø ”);
else printf(“2 çààã÷ òýíö¿¿”);
-Çààã÷ äýýð äàðààõ àðèôìåòèê ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.
Çààã÷ äýýð íýìýãä¿¿ëýõ (++), õîðîãäóóëàõ (--), íýìýõ (+), õàñàõ (-) ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.

• int i, *p1=&i;
• p1++, p1- -,p1+=2, p1-=2…ã.ì.
-Òºðºëò çààã÷ àøèãëàæ áàéãàà ¿åä ýäãýýð ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýõýä çààã÷èéí òºðëèéí õýìæýýãýýð íýìýãäýæ õîðîãäîíî.

int *p1=&i;
p1++; /*õàÿã=õàÿã+2 */
p1 --; /*õàÿã=õàÿã-2* /
p1+=2; /* õàÿã=õàÿã+4* /
p1-=2; /* õàÿã=õàÿã-4* /
Äàðààõ çóðàãò 900-ð õàÿãò áàéðëàõ i õóâüñàã÷èéã çààñàí ð çààã÷ äýýð ¿éëäýë õèéõýä çààã÷ õýðõýí øèëæèõèéã õàðóóëàâ.

900 901 902 903 904
i
i


P p++ p+=2














Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
Äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã çààã÷èä çºâøººðºõã¿é.
• Õî¸ð çààã÷èéã íýìýõ
• ÿëãààòàé îáüåêò äýýðõ 2 çààã÷èéã õàñàõ
• áîäèò òîîòîé çààã÷èéã íýìýõ
• çààã÷èéã ¿ðæ¿¿ëýõ
• çààã÷èéã õóâààõ
• çààã÷èéã øèëæ¿¿ëýõ ¿éëäýë

Òºðºëò çààã÷
Òºðºëò çààã÷èéã àøèãëàí ººð òºðºëòýé îáüåòîä õàíäàæ áîëíî.
#include
main( )
{ char a[10]=”abababababab”;
int i, *p1=c;
for (i=0; i<5;>
main( )
{ char c[10]=”ababababab”;
int i,*p1=c+1;
for(i=0; i<5;>
int x=245;
double y=24.31;
main( )
{ void *p;-----
p=$x; ------int òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“x=%d\n”,*(int*)p);
p=$y;----double òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“y=%Lf\n”,*(double*)p);
}




• òºðºëò áèø çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà çààâàë õºðâ¿¿ëýëò õèéæ ºãíº.
• Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ ¿éëäýë íü åðäèéí õóâüñàã÷ äýýð õèéäýã ¿éëäýëòýé òºñòýé.

int i,j;
float f;
f=(float); --------åðäèéí îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
• Çààã÷ îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõäýý äàðààõ áè÷ëýã àøèãëàíà.
Áè÷ëýã: (Òºðºë *)
Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
Äýýðõ áè÷ëýãèéã àøèãëàæ òºðºëò áèø ð çààã÷ äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéâýë:
-int òºðëèéí çààã÷ áîëãîõ (int p)
-int òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óòãûã íü óíøèõ *(int *)p
-double òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óíøèõ *(double *)p
Æèøýý íü:
#include
char c[12]=”ababababab”; int i=10;
void *p1=(void*)c;
main( )
{ for (i=0; i<3; p1="(long*)p1+1;">
swap (int *p1, int *p2)
{ int temp ; tmp=*p1;
*p1=*p2; /*p2=tmp*/
main()
{ int A[10]={4,2,5,1,3,1,3,6,2,1}
n=10,i;
for(i=0; iA[i+1])
swap($ A[i], swap A[i+1]);
printf(“MAX=%d”, A[n-1]);
}
Ôóíêöûí çààã÷
Ñè õýëýíä ôóíêöûã äóóäàõ 2 ÿíç àðãà áàéäàã.
• Øóóä äóóäàõ
• Øóóä áóñ äóóäàõ
ªìíº íü øóóä íýðýýð íü õàíäàæ äóóäàæ áàéñàí.
int sum (int x, int y) {….}
main()
{ sum (5,6); /*Øóóä íýðýýð äóóäàõ*/
}
Ôóíêöûã øóóä áóñààð äóóäàõäàà çààã÷ ãýæ íýðëýãäýõ çààã÷ õóâüñàã÷ûã àøèøëàäàã.
Ôóíêöûí çààã÷ûã çàðëàõ
<Áóöàõ òºðë >(*<ôóíêöûí íýð>)(<òºðºë>,…);
-Øóóä áóñààð äóóäàõ ãýæ áàéãàà ôóíêöûí çàðëàëò ÿìàð áàéíà , ÿã òèéì áàéäëààð çàðëàäàã.
-/*int ºãºãäºë áóöààäàã , àðãóìåòã¿é ôóíêöûã äóóäàõàä àøèãëàõ ôóíêöûí çààã÷ */
int (*func)();
-óòãà îëãîõäîî
<Ôóíêöûí çààã÷ >=$<ôóíêö>
-àøèãëàõäàà áóþó äóóäàõäàà <ôóíêöûí çààã÷>( [àðãóìåíòóóä] );
Ôóíêöûí çààã÷
Æèøýý : 2 òîîíû íèéëáýð îëîõ .
#include
int sum(int a, int b)
{ return(a+b);
main()
{ int /*func) (int, int);
func=$sum; --óòãà îëãîõ áóþó çààëãàõ
printf(“%d”, func(5,3)); /*8*/
Çààã÷ áà ìàññèâ
• Ìàññèâûí ýõíèé ýëåìåíòèéí õàÿã íü ìàññèâûí íýð áàéäàã.
• 1 õýìæýýñò ìàññèâ ñàíàõ îéä äàðààëæ áàéäàã.
A ìàññèâûí 0-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
A+1 ìàññèâûí 1-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[1]
A+2 ìàññèâûí 2-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[2]
A+3 ìàññèâûí 3-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[3]
…
A+i ìàññèâûí i-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
Ýíäýýñ ìàññèâûí ýëåìåíòýä õàíäàõäàà äàðààõ 2 àðãààð õàíäàæ áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.
A[i]=10; ýñâýë *[A+i];
A[50]= ìàññèâûã õýâëýâýë
For (i=0; j<50;>
#include
int a[10], i,min;
main()
{ for (i=0; i<10; min="*a;" i="1;">*(a+i)) min=*(a+i);
printf(“Min=%d\n”, min);
}
Ýíý á¿õíýýñ ä¿ãíýæ ¿çâýë ìàññèâûí áîë çààã÷ õóâüñàã÷ îëãîæ áîëãîíî. A[i]-ìàññèâò èíãýæ õàíääàã.
Òýãâýë [ ] ¿éëäýë íü à õàÿãààñ ýõëýí i-ð øèëæèõýä áóé îáüåêòûí óòãûã àâäàã ¿éëäýë áîëæ áîëíî.
Æèøýý íü : [ ] ¿éëäýë
#include
char [15]-“ababababab”;
int I=10;
void *p1=(void *)c;
main()
{ clrscr();
for (i=0; i<12; a=" size" b=" size" i="1;" ch=" getch">
# include “ ôàéëûí íýð ” 2 ÿíçààð áè÷èæ áîëíî.
Ôàéëûí íýð íü òóõàéí ôóíêöûã àãóóëàõ h ºðãºëò ci , / tc / include íü Ñè–‘í ñàíä áàéðëàíà.
Ôàéëóóäûí æèøýý
Stdio.h víäñýí îðîëò ãàðàëòûí ôóíêöýä ýíý ôàéë òîäîðõîéëîãäîíî.
• Printf äýëãýöýíä õýâëýíý
• Scanf ãàðààñ óòãà óíøèõ
Stdio.h ôàéë òºðºë ávðèéí õºðâvvëýëòèéí ôóíêö ïðàãðàììûí óäèðäëàãà øèëævvëýõ ôóíêö.
Atoi–òýìäýãò ìºðèéã òîî áîëãîõ
Itoa–òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîõ
Òîãòìîëóóäûã çàðëàõ

Ýíý õýñýãò òîãòìîëóóäûã õýìæèãäýõvvíèé íýð àâàõ óòãûã çàðëàíà.

Íýð àâàõ óòãà

Const float pi=3.14
# define max 100
Òîãòìîëûã çàðëàõ

Define àøèãëàõäàà ( . , –ààð ) òºãºñäºããvé
Áè÷ãäýõ õýëáýð íü :
Const < òºðºë > < íýð > = < óòãà >
Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ

Ïðîãðàììä õýðýãëýãäýõ ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã ýíä çàðëàõ

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
< õóâüñàã÷èéí òºðºë > < õóâüñàã÷èéí íýð >

Æèøýý íü:
Int I , j
Char c;
Ãëîáàëü õóâüñàã÷ ãýäýã íü ïðàãðàììûí àëü ÷ õýñýãò õàðàãäàõ óòãûã íü ººð÷èëæ áîëäãûã õóâüñàã÷ íü ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã äàðààõ øèíæ ÷àíàðààð ÿëãàíà.
1) Ïðàãðàììèéí àëü ÷ ôóíêö ïîëöåëóóð äîòðîîñ óòãûã ººð÷èëæ áîëíî.
2) Òvvíèé àìüäðàõ õóãàöàà íü ïðàãðàììûã äóóñàí äóóñòàë vðãýëæèëíý.

Ôóíêöûã çàðëàõ

Ýíä õýðýãëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ôóíêö ïðîöåäóðóóäûã áàéðëóóëíà. Ýíý íü äýä ïðîãðàìì ãýñýí vã. Äýä ïðîãðàìì íü ººðººð õýëáýë ººðèéí ãýñýí íýðòýé áà vëäñýí ïðîãðàììûí õààíààñ íü ÷ íýðýýð äóóäàæ áîëíî.

Ôóíêöûí íýð ( ïðàìåòóóä )
{< õóâüñàã÷ûã çàðëàõ õýñýã > ëîêàëü õóâüñàã÷
< õóâüñàã÷ûí ôóíêöûí áèå >
}

Ëîêàëü õóâñàã÷

Ǻâõºí òóõàéí ôóíêö äîòðîî õýðýãëýãäýíý. Àìüäðàõ õóãàöàà , àæèëàõ õóãàöàà , ôóíêöûí

2–ð ñàðûí 21

Õºðâvvëýëòèéí òîäîðõîéëîëòóóä

% -òýìäýãò 0 < – . * òàâüæ áîëíî. % - ñ– - f- - d- - i - ( – ) õºðâvvëýëòèéí çýðýãòvvëýëòèéã òîäîðõîéëíî. Õàñàõ òýìäýãòýé áîë çvví ( – ) òýìäýããvé áîë áàðóóí çýðýãövvëíý. Çýðýãòvvëýëòèéí æèøýý Printf (“%-3 D S\n”, “Hi”); S-òýìäýã ìºð Öýã ( . ) òýìäýã íü àðãóìåíòûí min, max óòãóóäûã çààãëàíà. Òîäîðõîéëîëò õºðâvvëýëò õèéõãvé öýãèéí ºìíºõ òîî àðãóìåíòûí óòãûã òîäîðõîéëíî. Æèøýý íü àðãóìåíò äîð õàÿæ èéì óðòààð õýâëýíý. Õýðýâ àðãóìåíòûí óðò ýíý óðòààñ áàãà áîë òîîíû ºìíºõ òýìäýãòýýñ õàìààð ÷ çýðýãòvvëýëò õèéãäýíý. Printf(“%40s”,”Hello”); ãýæ õýâëýâýë 40 øèðõýã òýìäýãò àâààä áàðóóí òàëä Hello ãýæ õýâýëíý. Öýãèéí àðäàõü òîî õýðýâ àðãóìåíò íü òýìäýãò ìºð áîë õýâëýãäýõ max óòãûã òîäîðõîéëíî. Àðãóìåíò áîäèò òîî áîë òàñëàëààñ õîéøèõ îðîí áóþó íàðèéâ÷ëàë òîäîðõîéëîãäîíî. Æèøýý íü printf (“%5s”,”Hello world”); Hello world ãýæ õýâëýíý. Áîäèò òîî : Æèøýý íü printf(“%3f”,3.1416) vðví øèëæèõ 3 èõ áîë Ávõýë òîî : Îðîíä íü min òîîã òîäîðõîéëîíî. Æèøýý íü : printf (“\n%.3d”,2); 002; ( * )-Îä òýìäýãò Òîî òàâèõûí îðîíä ýíý òýìäýãòèéã òàâüñàíààð òóõàéí òîîã õóâüñàã÷ààð òàâèõ áîëîìæòîé áîëíî. Æèøýý íü: #include
float a=10.987654321;
int j;
main ( )
t – õîîñîí çàé àâíà
{ for (j=0; j<=9; j++); printf (“\n\t%.*f”, j, a); } Æèøýý íü Int b=30; Float c= 4000,522; Char d[16]=”Hello!!!”; Main( ) { printf (“int óòãà: %. 5d\n”b); printf (“float óòãà: %. 2f\n”c); printf (“òýìäýãò ìºð %. 3s\n”d); Ñåìèíàð 3 Æèøýý 1 Òîãòìîëûã çàðëàõ æèøýý # include
# define My name, “Bat ”
# define Age 21
# define Gpa 3.0
const char d[10]=”Hello!!!”
const long int b=25;
main ( );
clrscr( );
printf (“%-15 s%3s,%6s \n ”, “Name”,”Age”, “Gpa”);
printf (“%-15 s%3d,%6.2f \n \n ”, “My name,Age, Gpa);
printf (“%-15 s%3d \n”, a,b);
}
Æèøýý 2 Define–‘ã àøèãëààä õýëíèé òvëõvvð vãèéã ñîëèõ

# include
# define Byte unsigned long
# define longt int unsigned long
# define start main ( )
# define begin {
# define end }
# define real float
# define clr clrscr ( )
# define write pr
real I=2.0;
start
clr ;
if (I>1) begin byte;
d=10;
write (“Byte:%.d\ n”,d );
End
Else begin long int t=2000000;
Write (“long int: % ed \n”, e);
End;
Æèøýý 3
# include
char a=’c’;
int b=21;
float c=1.23;
char d[15]=”Name”;
chart int sh=51;
long int l=1350;
double k=3.14;
lonf double m=1.5;
main ( )
{ printf (“òà íýðýý îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%d”, name);
printf (“áîäèò òîîí ìºð îðóóëàíà óó ?\n”);
scanf (“%f”, c);
printf (“òà chart int ìºð îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%n d, sh);
printf (“òà íýã áîäèò òîîí ìºð óòãà îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“% le”, k);
printf (“long double ìºð óòãà îðóóëàíà óó ? \n ”);
scanf (“% le “, m);
printf (“çvví çýðýãëýëò : \n ”);
scanf (“-3%s”, d);
printf (“áàðóóí çýðýãëýëý : \n ”);
scanf (“3% s”, d);
printf (“d õÿçãààð òîãòîõîî : \n ”);
scanf (“/ 10 , 45”, sd);
printf (“f-ä íàðèéâ÷èëàë òîãòîîõ : \n ”);
scanf (“* 2 f “, & 1.23);
printf (“*- òýìäýãò àøèãëàâ : \n ”);
scanf (“, * s\n “ , max , & s ); }


2–ð ñàðûí 25
I. Èëýðõèéëýë
II. Àðèôìåòèê véëäýëvvä
III. Véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë
IV. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
V. Áèò véëäýëvvä
VI. Èëýðõèéëýëò
Èëýðõèéëýë
1. Ávõ òºðëèéí õóâüñàã÷ òîãòìîë áîëîí véëäýëvväýä èëýðõèéëýë çýðýãëýë áîëíî.
2. Òîãòìîë áîëîí õóâüñàã÷èéí véëäëèéí òýìäýãýýð õîëáîñîí äàðààëëûã èëýðõèéëýë ãýíý. Èëýðõèéëýëä çýðýãëýãäýõ véëäýëvväèéã óíàð, áèíàð ãýæ àíãèëíà
– Óíàð véëäýë íü çºâõºí íýã õóâüñàã÷ äýýð ãvéöýòãýõ véëäýë þì.
Æèøýý íü – I = (óíààð – ) véëäýë
– Áèíàð íü õî¸ð õóâüñàã÷ûí õîîðîíä õèéãäýõ véëäýë áà véëäýëèéí òýìäýãèéã õóâüñàã÷ûí äóíäàæ ãýíý.
Æèøýý íü õ+y=áèíàð ( + ) véëäýë

Àðèôåìåòèê véëäýë

Víäñýí äºðâºí àðèôåìåòèê véëäýë áàéäàã.
– Áèíàð véëäýë íü (+, -, *, /, %) áàéíà. Áèíàð véëäýë íü ( – ) véëäýë. Ñè õýëýíä óíàð (+) véëäýë áàéäàã.

Víäñýí véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë

Véëäëvvä çýðýãëýë
( ) çvvíýýñ áàðóóí
* / çvvíýýñ áàðóóí
+ - çvvíýýñ áàðóóí

Èæèë çýðýãëýëòýé véëäýëvvä íü àëü òàëààñ íü ýõýëæ véëäýëèéã ãvéöýòãýõèéã çýðýãëýë òîäîðõîéëíî.
Æèøýý íü Äàðààõ èëýðõèéëýëä õýäýí áîäîëòûã àâ÷ vçüå
-(-3*(5+2+6)+(3*4+4)/2
-(3*(5+12))+(3*4+4)/2
-(-3*17)+(3x*4+4)/2
-(-51)+(3*4+4)/2
-(-51)+(12+4)/2
51+16/2
51+8
59
Óòãà îëãîõ véëäýëýýñ

Óòãà îëãîõ véëäýë íü õàìãûí áàãà çýðýãëýëòýé áè÷èãäýõ õýëáýð íü
<õóâüñàã÷>[]=<èëýðõèéëýë>
íü : +, -, *, /, %, <<, , , ^ , ) ýñâýë áîëîõãvé áàéæ áîëíî Óòãà îëãîõ véëäýë íü véëäýë ó÷èðààñ véëäýëä àøèãëàæ áîëîõ ávõýë ãàçàð òvvíèéã àøèãëàæ áîëíî. Æèøýý íü A=b=c+4; c=3*(d=12.0/x) = véëäýëèéí 4 += , – =, * =, % = véëäýëýýð I=I+2; I+=2; K=k*10; k*=10; X=x*(y+1) x*=y*1; 2ð ñàðûí 25 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë Cè õýëýíä ìàø ºðãºí õýðýãëýãääýã véëäýëvvä íü íýìýãävvëýõ /++/ õîðîãäóóëàõ íü /--/ véëäýëvvä áàéäàã. Ê*=10; I++; X*=y+1; I=I+1; Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü îáúåêòûí óòãûã íýãýýð íýìýãävvëæ õîðîãäóóëíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë îáúåêòûí àëü òàëä áè÷èãäñíýýñ õàìààð ÷ ÿëãààòàé áàéäëààð áîäîãäîíî. Æèøýý íü b=c+i++ ; <=> b=c+i; i=i+1;
B=c+++i; <=> i=i+1; b=c+i;
Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü óíàð véëäýë ó÷èð víäñýí äºðâºí véëäýëýýñ ºíäºð çýðýãëýëòýé áàéíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäëèéã çºâõºí îáúåêòýé õèéãäýíý. Ýäãýýð véëäýëèéã òîãòîìîë véëäýëýí äýýð õèéõãvé.
Æèøýý íü 5++
5- - õèéõãvé.
Óíàð íü áèíàðààñ ºíäºð çýðýãòýé.
Vëäýãäýë îëãîõ véëäýë

Ñè õýëýíä vëäýãäýë îëãîõ véëäýë íü ºðãºí õýðýãëýãäýã. Óã véëäýë íü õóâààõ véëäýëèéí vëäýãäëèéã îëãîõ véëäýë.
Æèøýý íü
Ó=5; õ=12; z=x%y; z=2
Ýíý véëäýëèéã float ýñâýë double òºðëèéí óòãàíä õèéõãvé çºâõºí ávõýë òîîíû óòãàí äýýð õèéíý.
Áèò véëäýëvvä

Áèò véëäýë íü òîîíû áèò véëäëýýð õèéãäýõ véëäýëèéã õýëíý. Ñè õýëýíä äàðààõ çóðãààí áèò véëäýëèéã àøèãëàíà.
1. &(áèò áà véëäýë)
2. |(áèò áóþó véëäýë)
3. ^. (áèò õîð véëäýë)
4. <<(áèò ävðñýëèéã çvví òèéø øèëævvëýõ véëäýë) 5. >>(áèò véëäýëèéã áàðóóí òèéø øèëævvëýõ véëäýë)
6. ~ vãvéñãýë
• & /áà/ véëäýëèéí óòãà íü õî¸ð óòãà íü õî¸óëàà ^ áîë ýöñèéí vð äví íü íýã áàéíà. Áóñàä våä òýã áàéíà.
• | áóþó véëäýëèéí óòãà íü õ¸óëàà òýã áîë ýöñèéí vð äví íü òýã áóñàä våä íýã áàéíà.
• ^ õîð óòãà õî¸óëàà èæèë áîë òýã ÿëãààòàé áîë íýã áàéíà.
• << óòãà íèéëäýã áîë òóõàéí òîîíû áèò véëäýëèéã òîäîðõîéïæ òîîãîîð çvví òèéø øèëævvëíý. Ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýýð vðævvëæ áàéãààòàé òýíövv. • >> áàðóóí òèéø øèëævvëýõ áà ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýä õóâààæ áàéãààòàé òýíövv.
• ~ vãvéñãýë – óòãà íü íýã áîë vð äví íü òýã áàéíà. Ýñðýã áîë íýã áàéíà.



Áèò véëäýëvväèéí õvñíýãò



Õ1 X2x X&X2 X1|X2 X|^X2 ~ X1
1 1 1 1 0 0
1 0 0 1 1 0
0 1 0 1 1 1
0 0 0 0 0 1



ͺõöºëò èëýðõèéëýë ( ?: )
Óã véëäýë íü èëýðõèéëýë äîòîð ñîíãîëòûí ìåõíèçì õýðýãævvëäýã véëäýë þì. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
Øàëãàõ èëýðõèéëýë ? ìºð 1 : ìºð 2
Øàëãàõ èëýðõèéëèéí óòãà õýðâýý víýí áàéâàë èëýðõèéëýë 1, õóäàë áàéâàë 2 áîëíî.
Æèøýý íü: z=(a>b)? a:b; /*z=max (a,b)*/;
Æèøýý íü: x=3; y=3; z=1; (z+=((x>y)?(x++):y++))
Z+=x<>
int I=2, j=2, [=2, m=2;
void main( ); {
{ clrscr ( ) ;
I=j*2=k /2-j ;
Printf (“I=% d \n”, i); / * 3 * /
Æèøýý¹2 Óòãà îëãîõ véëäýë
# include <>
int I=2, j=2, k=2;
void main ( ) {
{ clrscr ( ) ;
I+=j*=k*=k+=1;
Printf (“I=% d j=%d, k=%d \n”, I,j,k); /*20,18,9);
Printf (“I=% d\n”, I=3+j*2); / * 39 * /
Æèøýý ¹3 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
# include <>
int I=2, j=2 k=2;
void main ( ) ;
{ clrscr ( ) ; I=j=k=3;
printf(“\n I=%d j=%d k=%d”,I++, j++, k++);
I=j++t++k;
Printf(“\n I=%d, j=%d, k=%d”,I,j,k); / * 955 * /






3–ð ñàðûí 4
Ñîíãîëòûí îïåðàòîð,õàðüöóóëàõ véëäýë

Yéëäýëvvä Óòãà
= òýíövv
!= òýíövv áèø
> èõ
< áàãà >= èõ áóþó òýíövv
<= áàãà áóþó òýíövv Õàðüöóóëàõ véëäýëèéí õóâüä véëäýëèéí çýðýãëýë íü õî¸ð òºâøèíä õóâààãäàíà. 1) > èõ
< áàãà Óã äºðºâ íü äýýä >= èõ áóþó òýíövv òºâøèíèéõ áóþó
<= áàãà áóþó òýíövv ºíäºð çýðýãëýëèéõ 2) = =, ! = äîîä òºâøèíèéõ áóþó íºãºº äºð⺺ñºº ñvvëä áîäîãäîíî. Æèøýý íü Õ=5; ó=2; z=0; x>y=+z / víýí ãýñýí óòãàòàé /
x+z=x / õóäàë óòãàòàé /
Òîîí òºðëèéí óòãóóäûã æèøèõäýý óòãûõ íü èõ áàãààð æèøèíý. Õàðèí òýìäýãò òºðºëèéã æèøèõäýý ASC ( )- äóãààðàà æèøèíý.
ASC ( )-
A-65; b=66; c-67……… Æèøýý : “A”<”a”-õóäàë A=97, b=98, c=99 “A”<”a”-víýí x-120, y=121, z=122 x-88, y-89, z-90 IF-êîìàíä If êîìàíä õàìãèéí õÿëáàð õýëáýð íü ..... èëýðõèéëýë !!!!!!!!!! Õýðýâ êîìàíäóóä íýãýýñ îëîí êîìàíä áè÷èõ áîë òýäãýýðèéã õîñ õààëòàíä áè÷èæ ºãíº. If (…….èëýðõèéëýë 1 ): {êîìàíä 1 êîìàíä 2 êîìàíä 3 } Ñè õýëýíä äýýðõ ..... èëýðõèéëýë íü äóðûí èëýðõèéëýë áàéæ áîëíî. Õàðèí áóñàä ïðàãðàìò÷ëàëûí õýëýíä çºâõºí víýí , õóäàë óòãà áóöààõ èëýðõèéëýëèéã çºâøººðíº. If else êîìàíä If else–í êîìàíä íü õî¸ð ñîíãîëò õèéõ áîëîìæèéã ávðävvëíý. Õýðýâ èëýðõèéëýë õóäàë áîë óäèðäëàãà íü if ålse òvëõvvð vã íü äàðààõ êîìàíäàä øèëæèíý. Äàâõàð if êîìàíä If êîìàíäûã õýäýí ÷ äàâõàðààð áè÷èæ áîëíî. If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); êîìàíä; Æèøýý íü: if (ch=’ ‘); { if (ºìíºõ òýìäýãò íü vñýã áîë) num + + ; } else { if ch (òýìäýãò íü ºãvvëáýðèéí òºãºñãºë ) num + +; } Äàâõàð if véëäýëèéã õýðýãäýæ áàéõäàà õààëòûã çºâ õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Æèøýý íü: If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); Êîìàíä 1; -else êîìàíä 2 Ålse-‘ã õàðãàëçóóëàõ ävðýì 1. Ñè õýëýíä else òvvíä õàìãèéí îéð áºãººä òvvíýýñ ºìíº îðøèõ ººðèéí ãýñýí else-‘ã if-ä õàðãàëçóóëàí îéëãîäîã. 2. ªõ õààëòíû áàëàíñòàé èæèë çàð÷èìààð îéëãîäîã. […(..{…..}…)..] ºìíºõ æèøýýíä else–ã ÿàæ ÷ áè÷ñýí òvvíä õàìãèéí îéð îðøèõ if (1 ) áóþó if ( 2 ) èëýðõèéëýë 2 õàìààðíà. Äàâõàð if êîìàíä Õàðèí èéì áîëîìæãvé áàéäëààñ çàéëø õèéõ õî¸ð àðãà áàéäàã. 1. Õààëò õýðýãëýõ 2. Ávõ if–ä õàðãàëçàõ else áè÷èõ 1) If (èëýðõèéëýë 1) 2) if (èëýðõèéëýë 1) { if (èëýðõèéëýë 2) if (èëýðõèéëýë 2) êîìàíä 1; êîìàíä 1; } else else else êîìàíä 2; êîìàíä 2; Ëîãèê véëäýëvvä : îëîí äàâõàð if õýðýãëýõýýñ çàéëø õèéõ íýã àðãà íü ëîãèê véëäýëèéã õýðýãëýõ ÿâäàë þì. Yvíä : ëîãèê & & (áà) véëäýë ëîãèê || (áóþó) véëäýë ãýñýí õîëáîîñóóä áàéíà. Ýäããýð ëîãèê véëäýëvvä õàðüöóóëàõ véëäýëvvä áîëîõ ( > < ) ààñ áàãà çýðýãëýëòýé. Õàðèí & & (áà)véëäýë íü || (áóþó) véëäýëýýñýý ºíäºð çýðýãëýëòýé. Ëîãèê (áà) áóþó && véëäýë Ñàëãàãäàæ áàéãàà ............ ávãä víýí áîë ýöñèéí vð äví íü áàéíà. Vð äví íü int òºðëèéí óòãàòàé áà víýí=1 õóäàë=0 ãýñýí òóñ òóñûí õàðãàëçàõ óòãàòàé áàéíà. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2......... Æèøýý íü: # include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a=1 && b=2 && c=’k’);
printf (“ávõ øàëãàëòóóä víýí áàéíà”);
else
printf (“àëü íýã íü ìàãàäãvé ávãä õóäàë”);
Ëîãèê (áóþó) áóþó || véëäýë

Øàëãàãäàæ áàéãàà véëäýëvväèéí ÿäàæ íýã èëýðõèéëýë íü víýí áîë vð äví íü víýí áàéíà. Õàðèí véëäýëvvä íü ávãä õóäàë våä vð äví íü õóäàë áàéíà.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2.........
# include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a==1 || b==2 || c==’a’);
printf (“àëü íýã íü víýí áàéíà”);
else
printf (“ávãä õóäàë áàéíà”);
Ëîãèê vãvéñãýë áóþó ! véëäýë

Ëîãèê èëýðõèéëýë õóäàë víýí ãýñýí õî¸ð óòãàòàé. Ýíý véëäýëýýð èëýðõèéëýëèéí vð ävíã óðâóóãààð õºðâvvëíý.
ºõ : víýí óòãûã õóäàë , õóäàë óòãûã víýí áîëãîíî.
Æèøýý íü : ! (5>7) óã èëýðõèéëýë õóäàë óòãàòàé
/ * ! (5<7)> víýí * / ;
/ * ! (víýí) = => õóäàë * / ;

Òàéëáàð Véëäëvvä ×èãëýë
Õààëò ( ) Çvvíýýñ
Ìàññèâûí ýëåìåíò [ ] Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò => Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò . Çvvíýýñ
Íýìýãävvëýõ,õîðîãäóóëàõ véëäýë + + , - - Áàðóóíààñ
Áèò vãvéñãýë véëäýë ~ Áàðóóíààñ
Ëîãèê vãvéñãýë véëäýë ! Áàðóóíààñ
Õàÿã àâàõ véëäýë Size of Áàðóóíààñ
Çààã÷ûí óòãà àâàõ véëýäýë * Áàðóóíààñ
Òºðºë õóâèðãàõ véëäýë Òºðºë Áàðóóíààñ
Óíàð õàñàõ véëäýë - Áàðóóíààñ
Vðævvëýõ véëäýë * Çvvíýýñ
Õóâààõ véëäýë / Çvvíýýñ
Vëäýãëýë îëãîõ % Çvvíýýñ
Íýìýõ véëäýë + Çvvíýýñ
Õàñàõ véëäýë - Çvvíýýñ
Çvví òèéø øèëævvëýõ << Çvvíýýñ Áàðóóí òèéø øèëævvëýõ >> Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
< , > , < = , > = Çvvíýýñ
Òýíövv ,òýíövv áèø = , ! = Çvvíýýñ
Áèò áà véëäýë & Çvvíýýñ
Áèò õîð véëäýë ^ Çvvíýýñ
Áèò áóþó véëäýë | Çvvíýýñ
Ëîãèê áà véëäýë && Çvvíýýñ
Ëîãèê áóþó véëäýë || Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
? : Áàðóóíààñ
Óòãà îëãîõ véëäýë = + = - = / = % = & = ^ = / = << = >> = Áàðóóíààñ
Òàñëàë , Çvvíýýñ

Switch-êîìàíä

Ñè õýëýíä òóõàéí íýã èëýðõèéëýë óòãààñ õàìààðñàí îëîí ñîíãîëò õèéäýã êîìàíä áàéäàã. Vvíèéã Switch êîìàíä þì.
Switch (èëýðõèéëýë) {
Case óòãà 1: êîìàíäóóä ; .......
Break;
Case óòãà 2 : êîìàíäóóä ; ........
Defoult :êîìàíäóóä break; }
Õýðýâ èëýðõèéëýëèéí óòãà íü óòãà 1 òýíövv áîë óòãà íýãèéí êîìàíä áèåëýãäýíý.
Õýðýâ óòãà 2–òîé òýíövv áîë òvvíèé êîìàíäóóä áèåëýãäýíý. Switch êîìàíäûã òóõàéí õýðýãëýõ øààðäëàãààñ õàìààð ÷ ÿíç ÿíçààð àøèãëàíà.
Vvíä :
1. Break êîìàíäûã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
2. Defoult ñîíãîëò áàéõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õàìãèéí ñvvë÷ûí ñîíãîëòûí àðä Break áè÷èõ øààðäëàããvé. Òýãýõäýý äàðààõü ävðýìèéã áàðèìòëàõ ¸ñòîé.
• Èëýðõèéëýë íü int òºðëèéí óòãàòàé áàéõ ¸ñòîé.
• Òvëõvvð vãèéí õîéíî çºâõºí òýìäýãòýí áîëîí òîîí òîãòîìîë áè÷íý.
• Ñîíãîëòûí óòãóóä íü õîîðîíäîî ÿëãààòàé óòãà áàéõ ¸ñòîé.


Æèøýý 1: Õàðüöóóëàõ véëäýë

# include
# include
char a [10]=”a b c d e”;
char b [10]=”a b c d f”;
int i=2; n=3;
main ( )
{ if (‘a’>’A’) printf (“a is greater than A \n”);
else printf (“A is greater than a \n”);
if (i!=k) printf (“i and k are nat egua (\n) ”);
if (i==k) printf (“i and k are egua (\n) ”); }

Æèøýý 2: Ëîãèê véëäýëèéí æèøýý

# include
# include
int I=2; j=2; k=2;
main ( )
if (!0) printf (“true\n”);
else printf (“fanse\n”);
if (I==2&& j==2&& k==2) printf (“I,j,k=2\n”);
else if (I==2|| j==2|| k==2);
printf (“some of them are egual to 2\n”);
else
printf (“All of them are egual to 2\n”);
}
{ if (I==3&&++)&&++k ) printf (“true”);
else printf (“fanse”);
printf (“I=%d j=%d k=%d \n”, I,j,k); }



Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö

Ôóíêö íü ïðîãðàììä îëîí äàâòàëò õèéõ véëäýëèéã áàãàñãàæ véëäýëèéã ávëýãëýæ ºãäºã. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü <áóöààõ óòãéí òºðºë> <ôóíêöûí íýð> (<àðãóìåíòóóä>) <Àðãóìåíòûí çàðëàëò> { <Ëîãèê õóâüñàã÷ûã çàðëàõ> <ôóíêöûí víäñýí áèå áóþó ........ êîìàíäóóä>; return (áóöààõ óòãà); }
1. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààõ øààðäïàãàòàé áîë ôóíêöûí íýðèéí ºìíº òóõàéí ôóíêöýýñ áóöààõ óòãûí òºðëèéã áè÷èæ ºãíº.
2. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààäàããvé áîë òvvíèé íýðèéí ºìíº void òvëõvvð áè÷èæ ºãíº Ýñâýë åðººñºº òvëõvvð vãèéã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õýðýâ ôóíêöðóó àëèâàà óòãà äàìæäàã áîë òvvíèéã õvëýýæ àâàõ õóâüñàã÷ûã àðãóìåíòóóä ãýæ íýðýëäýã áà õóâüñàã÷äûã ôóíêöûí íýðèéí àðä ( ) õààëòàíä (,) òàñëàëààð çààãëàæ áè÷èæ ºãíº.
4. Õýðýâ ôóíêö óòãà õvëýýí àâäàããvé áîë ( ) õààëòàíä þó ÷ áè÷èõãvé àðãóìåíòûí òºðëèéã áóþó òýäíèé çàðëàëòûã äàðààãûí ìºðä õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
5. Ëîêàëü õóâüñàã÷ çàðëàõ õýñýãò òóõàéí ôóíêö äîòîð õýðýãëýãäýõ õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
6. Ôóíêöûí áèåèéã { } õààëòàíä áè÷íý.



Ôóíêöûí óòãà áóöààõ véëäýë

Ñè õýëýíä ôóíêöààñ óòãà áóöààõäàà return òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : return [ j ]< èëýðõèéëýë > [ j ]
return a+b ;
return (a+b);
return a;
return (a);
return véëäýë ãvéöýòãýõýä óäèðäëàãà òóõàéí ôóíêöýýñ ãàðíà. ªõ : íýã áëîêò òvvíèé àðä áè÷ñýí véëäýëvvä áèåëýãäýõãvé.

Æèøýý íü : int sum (int a, int b);
{ int k;
k=a*b;
return k;
printf (“sum =%d”, k); } (véëäýë õýçýý ÷ áèåëýãäýõãvé )

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö int-‘ñ ÿëãààòàé óòãà áóцààäàã áîë òvvíèéã çààâàë çàðëàõ øààðäëàãàòàé.
2. ôóíêöûã çàðëàõäàà òóõàéí ôóíêöðóó äàìæèõ àðãóìåíòûí áóöààõ óòãûí òºðëèéã çààæ ºãíº.
Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : (<áóöààõ òºðºë> <ôóíêöûí íýð> | <àðãóìåíòûí òºðºë>,….);
Æèøýý íü :
Int max (int , int);
Main ( )
{ printf (“sum = % d”, sum (5,7));
printf (“max = % d”, sum (5,7)); }

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö víýõýýð þó ÷ áóöààäàããvé áîë òvvíèéã çàðëàõäàà íýðèéõ íü ºìíº (void) òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý.
2. Void print_it (n)
3. Void ãýæ òîäîðõîéëæ ºãñíººð ôóíêö çàðëàõ áà ôóíêö äóóäàëòûã ÿëãàæ ºãíº.
• Int I,j;
• Wizard ( );
• Ýíý ôóíêö íü óòãà áóöààäàããvé ó÷èð òvvíèéã çàðëàõäàà òºðºë áè÷èõãvé ãýâýë ýíý íü ôóíêö äóóääàã õýñýãòýé àäèëõàí áîëíî.
• Int I,j ;
• Void wizard ( );
̺í àðãóìåíò àâäàããvé ôóíêöûã çàðëàõäàà (void) òvëõvvð vãèéã àøèãëàíà.

Ôóíêöûí àðãóìåíòóóä

Ñè õýëýíä æèíõýíý àðãóìåíòûí òîî íü òîäîðõîéëîãäñîí òîîíîîñîî áàãà áàéæ áîëíî. Çàðèì ñòàíäàðò ôóíêö áóþó printf , scanf íü õóâüñàõ òvvíèé æèíõýíý àðãóìåíòóóäòàé áàéäàã.

Æèøýý íü: # include
Sum (I,j,k,n)
Int I, j, k, n;
{ return I+j+k+n ; }
main ( )
{ printf (“sum : % d”, sum (1,2,3)); }

Àðãóìåíòûí òºðºë

Æèíõýíý àðãóìåíòûí òºðºë íü òîäîðõîéëîãäñîí òºðºëòýé㺺 èæèë áàéõ àëáàãvé. Float max (a,b)
Float a,b ;
{ if (a>b) return a;
else return b; }
printf (“%d \n”,(int)max ((float)3.53));
printf (“%f \n”, max ((float)2.35, (float)3.53));

Óòãààð äàìæóóëàõ

1. Ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõàä òóõàéí óòãóóä íü ôóíêöûí ìóæèä äàõèí íýã õóâü õàäãàëíà.
2. èéìýýñ ýíý àðãóìåíòûí óòãûã ººð÷èëñºí òóõàéí ôóíêöýä óòãààð äàìæóóëñàí víäñýí õóâüñàã÷ûí óòãà ººð÷ëºãäºõãvé.
3. Èéì áàéäëààð ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõûã óòãààð äàìæóóëàõ ãýíý.

Õàÿãààð äàìæóóëàõ

Õàðèí õóâüñàã÷ûí óòãûã ôóíêö äîòîðîîñ ººð÷ëºõèéí òóëä õàÿãààð äàìæóóëàõ ãýäýã àðãûã õýðýãëýíý. Ýíý àðãûã ãîë ìºí ÷àíàð íü ôóíêöýä õóâüñàã÷ûí óòãà äàìæóóëàõûí îðîíä õóâüñàã÷ûí óòãûã ººð÷ëºõ人 òóõàéí õóâüñàã÷ûí õàÿãààð íü õàíäàæ ººð÷ëºíº.
Õàäãàëàõ àíãèëàë

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: # include
Kount ( )
{ stdtic int k=1; printf (“k=%d \n”, k++); }
main ( )
{ count ( ); count ( ); /*k=1*/ /*k=2*/
count ( ); /*k=3*/
count ( ); /*k=4*/
count ( ); /*k=5*/ ; }

Òvëõvvð vã Àæèëàõ õvðýý Àìüäðàë
Auto Ëîêàëü Ôóíêöûí
Static Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä
Register Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä

Progect

1. my ïðîãðàìì íü àëü ïðîãðàììä ãvéöýòãýõèéí òóëä äàðààõ àãóóëãà ávõèé .prj ôàéë vvñãýõ øààðäëàãàòàé. .Prj ôàéëä .Ñ áîëîí .obj ºðºãòãýëòýé ôàéëûã çààíà. ªÕ : èéì ôàéëûã íýãòãýí ïðîãðàìì vvñãýõ áîëîëöîîòîé. Vvñãýñýí .Prj ôàéëàà òóðáà Ñ ðåäàêòîðûí project ávõèé project name ãýñýí ñîíãîëòûã õèéæ ºãíº.
Áëîê ávòýö

Auto ðåãèñòåð õóâüñàã÷èä íü ôóíêö äîòîð òîäîðõîéëîãäâîë äîòîîä õvðýýòýé áîëäîã.
Òýãâýë áëîê äîòîð äàõèí àæèëàõ õóâüñàã÷ çàðëàæ áè÷èõ áîëîìæ Ñè õýëýíä áàéäàã. Èéì õóâüñàã÷ íü çºâõºí áëîê äîòîð àæèëàõ áà áëîêîîñ ãàðõàä óñòàæ àëãà áîëäîã.




Ðåêóðñ ôóíêö

Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö íü øóóä áîëîí øóóä áóñ àðãàà𠺺𺺠ººðèé㺺 äóóäàõ áîëîìæòîé. Vvíèéã ðåêóðñ ôóíêö ãýíý. Òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîí õýâëýäýã ôóíêö äýýð æèøýý àâüÿ.
Ýõëýýä 1.Òîîíû öèôðvväèéã îëæ õýâëýõ øààðäëàãàòàé áà öèôðvväèéã îëõîä òýäãýýð íü óðâóó äàðààëëààð áóþó õîéíîîñîî ýõýëæ îëäîã. 2.Èéìýýñ ýäãýýðèéã çºâ äàðààëàëä îðóóëàí õýâëýõ øààðäëàãàòàé.


Æèøýý íü: Òîîíû öèôðvväèéã îëîõ

# include
void pr (long.h)
{ if (n<0) n=" -n" n="1" n="1" n="12" n="1," n="12,n%10" n="1,2,3,n%10" n="1,2,3,4"> <øèíý òºðºë>;

Æèøýý íü: typedef, float, real; òºðºë áàéíà.

Typedef êîìàíä íü õààíà çàðëàãäñàíààñ õàìààð ÷ àæèëàõ õvðýý íü òîäîðõîéëîãääîã. ªÕ:ôóíêö ëîêàëü çàðëàãäâàë àæèëàõ õvðýý íü ëîêàëü ôóíêöýýñ ãàäíà ãëîáàëü ôóíêöýä àæèëàõ áîëîìæòîé.
Void ff ( )
{ typedef short int integer ; }













































Ñè õýëíèé ýëåìåíòvvä

• Vñýã
• Òîãòìîëóóä
• Íýð
• Òvëõvvð vã
• Òàéëáàð
“Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð ïðàãðàììûí ìºðvväèéã äýñ äàðààëàí óíøèõ áºãººä óíøèãäñàí ìºð ávðèéã òýìäýãòèéí õýñãvväýä õóâààäàã. “Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð íü äàðààëàë õè÷íýýí ýëåìåíòvväýýñ òîãòñîí áàéíà ãýäãýýñ õàìààðíà.
Vñýã :
Ñè õýëýíä îëîí òîîíû vñýã öèôð òýìäýãòvväýýñ òîãòîõ áºãººä ýäãýýð íü êîìïèëÿòîðò òîäîðõîéëîãäñîí áàéíà. Yñýã íü òîì, æèæèã , àðàá, ëàòèí , öèôðvväýýñ òîãòîíî.
Òóñãàé òýìäýãòvvä : Ýíý íü ãðàôèêààñ áóñàä òýìäýãòýí òîãòìîë áà ìºðºí äýõü õîîñîí çàéí òýìäýãòvväýä çîðèóëñàí áàéäàã. Y¿íèéã àøèãëàí printer áà äýëãýö ðvv ìýäýýëëèéã ãàðãàõ , áóöààõ véë àæèëëàãààã àøèãëàæ áîëíî. Óã òýìäýãò íü ( \ ) ýñðýã íàëóóòàé õàìò õýðýãëýãäýíý.
Æèøýý íü :
\ n ìºð òýìäýãòèéí õóâüä
\n – const òîãòìîë òýìäýãòèéí õóâüä
printf (“Íèéò ýëåìåíò : %d \n ”, ) summer õóâüñàã÷ûã õýâëýíý.
Òîãòìîëóóä:
Yíäñýí 4 òºðëèéí òîãòìîëóóä áàéäàã.
5. Ávõýë òîîí òîãòìîë
6. Áîäèò òîîí òîãòìîë
7. Òýìäýãòýí òîîí òîãòìîë
8. Òýìäýãòýí ìºð òîîí òîãòìîë
Ávõýë òîîí òîãòìîëûí õýìæýýíýýñ õàìààð÷

• Int
• Unsigned int
• Long
• Unsigned long
Áîäèò òîîí òîãòìîë : Floàt òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàéãààð òîäîðõîéëîãäîíî.
Òºðºë íü :
3. double
4. Flaot
Òýìäýãòýí òîãòìîë : Ýíý íü vñýã, öèôð , öýã , òýìäýãò òóñãàé vñãvvä.
Òºðºë íü :
3. Char
4. Unsigned char
Òýìäýãò ìºð òîãòìîë : Ýíý íü “ ” äàðààëñàí vñýã, äóðûí òýìäýãòvvä, öèôð, õîîñîí çàé çýðãèéã àãóóëñàí ìºð òýìäýãò áàéíà.
Íýð
Ïðîãðàììä àøèãëàãäàõ ôóíêö, òýìäýã õóâüñàã÷ûí íýð , ôóíêöûí îïåðàòîðûí íýðèéã õýðýãëýíý.
Íýð íü vñãýýð ýõýëñýí äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãò , öèôð íýã áà õýä õýäýí äàðààëñàí ëàòèí vñýã áàéæ áîëîõ áºãººä êîìïèëÿòîð íü çºâõºí ýõíèé 32 òýìäýãòèéã ìýäýæ òàâèíà. Íýðèéí ýõíèé òýìäýãòýä äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãòèéã àøèãëàõäàà ñàí äîòîðõ ôóíêöûã íýðòýé äàâõöàõãvé áàéõ ¸ñòîé .
Ñè õýë íü áóñàä õýëíýýñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà íü òîì æèæèã vñãèéã êîìïèëÿòîð íü 2 ººð ÿíçààð îéëãîäîã.
Æèøýý íü:
À áà à íü ÿëãààòàé 2 ººð íýð
Æèæèã à–ð õóâüñàã÷ûí íýð
Òîì À–ð òîãòìîëóóäûã íýðëýäýã
Òvëõvvð vã : Ýíý íü Ñè õýëíèé êîìïèëÿòîðò òóñãàé óòãàòàé. Ävðýì òîãòîîí àøèãëàíà. Òvëõvvð vãèéã õóâüñàã÷ûí íýð àøèãëàæ áîëîõãvé.

Õóâüñàã÷ çàðëàõ , size of ¿éëäýë , òîãòìîë çàðëàõ ,
òºðëèéí õóâèðãàëò
• Èäåíòèôèêàòîðóóä
• Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
• Õóâèðãàã÷èä
• Õóâüñàã÷èä
• Òîãòìîëóóä
Èäåíòèôèêàòîðóóä
Õóâüñàã÷ áîëîí ôóíêöûí íýðèéã èäåòèôèêàòîð ãýíý. Ñè õýëíèé èäåòèôèêàòîð íü ¿ñýã , òîî , äîîãóóð çóðààñ òýìäýãòýýñ á¿ðäñýí 32 òýìäýãò õ¿ðòýëõ óðòòàé íýð áàéæ áîëíî.

Èäåíòèôèêàòîðûí æèøýý :
Ǻâ èäåòèôèêàòîð: Áóðóó èäåíòèôèêàòîð:
Far_out Tom’s
TIME whicha $ maeallit
Age $ dollar
Time do_it
• Õóâüñàã÷ûã íýðëýõäýý ¿ñãýýð ýõëýõ
• Õóâüñàã÷ûã ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæëýýð íýðëýäýãã¿é.
(do , while , if , int , float , case …)
• Õóâüñàã÷äûã ã¿éöýòãýæ áàéãàà ¿¿ðãýýð íü çîõèñîí íýðýýð íýðëýõ.
• Äîòîîä õóâüñàã÷äûã ÿëàíãóÿà èíäåêñ çýðãèéã áîãèíî , ãàäààä õóâüñàã÷äûã àðàé óðòààð íýðëýõ íü òîõèðîìæòîé.

Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
-Ñè õýëýíä òîäîðõîé çîðèëãîòîé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõýýð õýðýãëýãääýã ¿ã¿¿äèéã ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä ãýíý.
-Ñè õýëýíä á¿õ ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿äèéã æèæãýýð áè÷äýã.
-Õóâüñàã÷ûí íýð íü ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæèë áàéæ áîëîõã¿é.
(int , for , if , else, do, while ,char, short…)
ªãºãäëèéí ýíãèéí òºðë¿¿ä
• Int –á¿õýë òîîí òºðºë
-int óòãà:-32768-32767 (òýìäýãòýé)
-unsigned int : 0-65535 (òýìäýãã¿é)
• Char-òýìäýãòýí òºðºë
Char óòãà:-128-127 (òýìäýãòýé)
Unsigned char : 0-255 (òýìäýãã¿é)
• Float –áîäèò òîîí òºðºë
-10å-38….10å+38
• Double¬-èõ áîäèò òîîí òºðºë

Õóâèðãàã÷èä

• Short-int Ýíý int óòãààð èõ áèø óòãà àâíà
• Long int-int-ýýñ 2 äàõèí òîì óòãà àâíà
• Long float –float –òºð뺺ñ 2 äàõèí òîì áóþó double òºðºë ãýñýí óòãà àâíà
• Unsined int-1-ð int òºðºëèéí óòãûã õàäãàëíà .

& véëäýë
Ñè õýëýíä õóâüñàã÷ûí òýäãýýðèéí ñàíàõ îéí õàÿã òºëººëäºã.
Òóõàéí õóâüñàã÷ ñàíàõ îéí àëü vvðò áàéðëàñàí & véëäýëèéí òóñëàìæòàéãààð ãvéöýòãýíý.
&. Cost –ãýâýë ýíý cost-‘í ñàíàõ îéí õàÿã áîëíî.

Size of véëäýë
Ñè õýëýíä size of véëäýëýýðòóõàéí õóâüñàã÷èéí óòãûã ñàíàõ îéä õàäãàëàõ byte õàäãàëàõûã øààðäàæ áàéãààã òîäîðõîéëíî .
a= size of (cost)
b= size of (cost)
Õàäãàëàõ àíãèëàëààñ íü õàìààð÷ îáüåêòèéí àìüäðàëûí õàðüöàà, àæèëëàõ õvðýý òîäðõîéëîãäîíî. Ñè õýëýíä îëîí ÿíçûí õàäãàëàõ àíãèëàë áàéäàã.
IV. Õàäãàëàõ àíãèëàë íü long, insigned ãýõ ìýò.
V. ªðãºí õýðýãëýã÷èä íü õàäãàëàõ àíãèëëàë íü static , extem ãýõ ìýò.
VI. Ñòàòèê õóâüñàã÷ óòãà íü òóõàéí ïðàãðàììûí àìüäðàëëûí õóãàöààíä õàäãàëäàã õàðèí àæèëàõ õvðýý íü íýã ôóíêöûí õvðýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.
Õóâüñàã÷èéã ñòàòèê õóâüñàã÷ ãýíý.
Ñòàòèê õóâüñàã÷èéí ñòàòèê òvëõvvð vãýýð çàðëàíà.
Static int i=1;
Ãàäààä õóâüñàã÷ áîëîí ãàäààä ôóíêöûí àøèãëàõäàà òvvíèéã extem–‘í òvëõvvð vãýýð çàäëàæ àøèãëàäàã.


Extem int n;
Register õóâüñàã÷ îëîí äàõèí àøèãëàãäàõ õóâüñàã÷èéí õóâüñàã÷èéã áóþó èõ äàâòàìæòàé õýðýãëýãäýõ òîîëóóðóóäûã register õóâüñàã÷ààð çàðëàæ áîëíî. Óã õóâüñàã÷ íü ïðåêöûí register-‘í ýçýìøèõ õóâüñàõ íü áóñàä õóâüñàã÷ûã áîäâîë õóðäàí àæèëäàã. Register int – t;
Òºðëèéí õóâèðãàã÷èä

6) Ñè íü ÿëãààòàé òºðºëvväèéí õîîðîíä õóâèðãàëò õèéäýã.
7) Èëýðõèéëýãäýõ îáüåêòûí õóâüä ÿëãààòàé òºðºë áàéõàä Ñè äàðààõ ävðýìèéã áàðèìòàëäàã.
8) Float véëäýë int ;
9) Int óòãûã float áîëãîí õºðâvvëæ áîäîëò õèéõ áà èëýðõèéëýëèéí vð äví íü float óòãàòàé áîëíî.
10) Int véëäýë long våä int óòãûã long–ðóó õºðâvvëíý. Vð äví íü int óòãàòàé áîëíî.
11)
Áèò òàëáàð
Óòãûã ò¿¿íèé àâ÷ áîëîõ õÿçãààðò íü òîõèðóóëæ õàäãàëàõ çîðèëãîîð áèò òàëáàð ãýæ íýðëýãäýõ òàëáàðûã àøèãëàäàã.
Æèøýý íü:
Õè÷ýýë îðäîã óëèðëûã òýìäýãëýõýä 0 áà 1 ãýñýí 2 óòãà ë õàíãàëòòàé. 0-íàìàð, 1-õàâàð ãýæ òîîöü¸.Òýãâýë áèä ò¿¿íèéã õàäãàëàõäàà õàìãèéí áàãààð 1 áàéò õýìæýýòýé õóâüñàã÷ áóþó char òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàíà.
char semester;
Òýãâýë çºâõºí 0 áà 1 ãýñýí óòãûã õàäãàëàõàä 8 áèò çàðöóóëæ áàéíà. Õýðâýý õóâüñàã÷äûã áèòýýð çàðëàæ áàéäàã áîë Ñè õýëýíä èéì áàéäëààð áèò òàëáàðûã çàðëàõ áîëîìæ áàéäàã.
include
struct DDDD {
int sem:1; / *0..1* /
int k : 2; / *0..3* /
int l : 5; / *0..31* /
int s : 2 ; / *0..3* /
int m : 6; / *0..63* /
} DD;
main()
{
DD.sem=1; printf(“%d\n”,DD.sem);
DD.k=3; printf(“%d\n”,DD.k);
DD.l=31; printf(“%d\n”,DD.l);
DD.s=3; printf(“%d\n”,DD.s);
DD.m=63; printf(“%d\n”,DD.m);
printf(“%u\n”,DD);
ENUM- òºðºë
Ñè õýëýíä îëîíëîãèéã ENUM ò¿ëõ¿¿ð ¿ãèéí òóñëàìæòàé òîäîðõîéëäîã.
Æèøýýíä: Äîëîî õîíîãèéí ºäð¿¿äèéã òºëººëñºí íýð¿¿äòýé weekdays îëîíëîãèéã òîäîðõîéëîâ.
include
ENUM DAYS;
{ Davaa=1; Migmar=2; Lhagwa=3; Purev=4; Baasan=5; Bimba=6; Nim=0
}Weekdays ;
¯¿íä 7 òîãòìîë çàðëàñàí ìºí òîãòìîë õýëáýðýýð àøèãëàäàã.
Æèøýý:
main( )
{ int i; printf(“Day=”); scanf(“%d”,&i);
switch(i);
{ case Davaa: printf(“Äàâàà”); break;
case Migmar: printf(“Ìÿãìàð”); break;
case Lhagva: printf(“ëõàãâà”); break;
case Purev: printf(“Ï¿ðýâ”); break;
case Baasan: printf(“Áààñàí”); break;
case Bimba: printf(“Áÿìáà”); break;
case Nim: printf(“”); break;
Default: printf(“Äîëîî õîíîãèéí ºäºð áèø”);
}
}
UNIOIN-òºðºë
Ýíý òºðëèéã àøèãëàí ÿëãààòàé òºðë¿¿äèéí õóâüñàã÷äûã õóãàöààíû ººð àãøèíä õàäãàëàõ õóâüñàã÷äûã çàðëàäàã.
Æèøýý íü:
include
union TEMPERARY
{ int n;
float m;
} temp ;
int i=10, j=20;
float k=10.1, l=20.1;
main( )
{ temp.n=i; i=j; j=temp.n;
printf(“%d %d\n”,i,j );
temp.m=k; k=l; l=temp.m;
printf(“%f %f\n”,k,l );
}
struct áîëîí union–íû ãîë ÿëãàà íü ñàíàõ îéã õýðõýí àøèãëàæ áàéãàà ÿâäàë þì.
Æèøýýíä çàðëàñàí temp íýðòýé õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 2 byte ýçýëíý. Ó÷èð íü union-íû ãèø¿¿í ýëåìåíò¿¿ä ñàíàõ îéã ýýëæëýí õàìòàð÷ ýçýìøäýã.Õàðèí srtuct àøèãëàñàí áîë temp õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 4 byte ýçýëíý.

Çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ ãýäýã áîë îáüåêòûã çààõ õóâüñàã÷ þì. Çààã÷ òºðëèéí õóâüñàã÷ûã çàðëàõäàà ºìíº íü (*) îä òàâüäàã.
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä áàéðëàñàí õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã íü àãóóëíà. Çààã÷ õóâüñàã÷ áà åðäèéí õóâüñàã÷ûí ÿëãààã äàðààõ æèøýýí äýýð àâ÷ ¿çüå.
int var=10;
int*pvar=&var;
Äýýðõ õî¸ð õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä äàðààõ áàéäëààð áàéðëàíà.
900 901 902 903 904
10 901

901-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð.
902-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð .
Òºðºëò çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü òºðºëò áà òºðºëò áèø ãýñýí 2 ÿíç áàéäàã. Òºðºëò çààã÷ ãýäýã íü òîäîðõîé òºðºëòýé õóâüñàã÷èéã çààõ çààã÷èéã õýëíý.
int i=10; /*int òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàõ*/
int k; /* int òºðëèéí çààã÷ */
Á¿õýë òîîíû òºðëèéí çààã÷ íü çºâõºí á¿õýë òîîí (int) òºðëèéí õóâüñàã÷èéí îáüåêòûã çààíà.
Çààã÷èä àíõíû óòãà îëãîõ
Çààã÷èä óòãà îëãîîã¿é áàéõ ¿åä òýð ÿìàð ÷ îáüåêòûã çààõã¿é õàðèí ò¿¿íä ÿìàð íýã õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõäîî & ¿éëäëèéã àøèãëàíà.
int i;
int p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èä óòãà îëãîõ
Çààã÷ õóâüñàã÷èéí ÷ìàð íýã îáüåêòûã çààëãàõäàà äàðààõ áàéäëààð çààëãàíà.
int i;
int *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõ
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà * òýìäãèéã àøèãëàíà.
int i=3 , *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
printf(“i=%d”,*p); /*3 ãýñýí óòãà õýâëýãäýíý.*/
p=10; /*i=10 ãýñýíòýé èæèë */
printf(“i=%d”,i); /*10 õýâëýãäýíý */
Æèøýý íü :
Char òºðëèéí çààã÷ ¿ç¿¿ëñýí æèøýý.
char c=’0’;
chat *ch=&c;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); c=’z’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); *ch=’Y’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch );
Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
-íýã çààã÷èéã íºãººä îëãîõ áîëîìæòîé .
int i=100, *p1; *p2;
p1=&i; /*i-èéã çààëãàõ*/
p2=p1; /*p1-èéí îáüåêòûã çààëãàõ */
printf(“%d\n”,*p1); /*100-èéã õýâëýõ*/
printf(“%d\n”, p2); /*100-èéã õýâëýõ */
-õî¸ð çààã÷èéí õîîðîíä íü õàðüöóóëæ áîëíî.
int x=2, y=1;
int p1,p2;
p1=&x; p2=&y;
if(p1!=p2)
printf(“2 çààã÷ áèø ”);
else printf(“2 çààã÷ òýíö¿¿”);
-Çààã÷ äýýð äàðààõ àðèôìåòèê ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.
Çààã÷ äýýð íýìýãä¿¿ëýõ (++), õîðîãäóóëàõ (--), íýìýõ (+), õàñàõ (-) ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.

• int i, *p1=&i;
• p1++, p1- -,p1+=2, p1-=2…ã.ì.
-Òºðºëò çààã÷ àøèãëàæ áàéãàà ¿åä ýäãýýð ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýõýä çààã÷èéí òºðëèéí õýìæýýãýýð íýìýãäýæ õîðîãäîíî.

int *p1=&i;
p1++; /*õàÿã=õàÿã+2 */
p1 --; /*õàÿã=õàÿã-2* /
p1+=2; /* õàÿã=õàÿã+4* /
p1-=2; /* õàÿã=õàÿã-4* /
Äàðààõ çóðàãò 900-ð õàÿãò áàéðëàõ i õóâüñàã÷èéã çààñàí ð çààã÷ äýýð ¿éëäýë õèéõýä çààã÷ õýðõýí øèëæèõèéã õàðóóëàâ.

900 901 902 903 904
i
i


P p++ p+=2














Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
Äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã çààã÷èä çºâøººðºõã¿é.
• Õî¸ð çààã÷èéã íýìýõ
• ÿëãààòàé îáüåêò äýýðõ 2 çààã÷èéã õàñàõ
• áîäèò òîîòîé çààã÷èéã íýìýõ
• çààã÷èéã ¿ðæ¿¿ëýõ
• çààã÷èéã õóâààõ
• çààã÷èéã øèëæ¿¿ëýõ ¿éëäýë

Òºðºëò çààã÷
Òºðºëò çààã÷èéã àøèãëàí ººð òºðºëòýé îáüåòîä õàíäàæ áîëíî.
#include
main( )
{ char a[10]=”abababababab”;
int i, *p1=c;
for (i=0; i<5;>
main( )
{ char c[10]=”ababababab”;
int i,*p1=c+1;
for(i=0; i<5;>
int x=245;
double y=24.31;
main( )
{ void *p;-----
p=$x; ------int òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“x=%d\n”,*(int*)p);
p=$y;----double òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“y=%Lf\n”,*(double*)p);
}




• òºðºëò áèø çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà çààâàë õºðâ¿¿ëýëò õèéæ ºãíº.
• Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ ¿éëäýë íü åðäèéí õóâüñàã÷ äýýð õèéäýã ¿éëäýëòýé òºñòýé.

int i,j;
float f;
f=(float); --------åðäèéí îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
• Çààã÷ îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõäýý äàðààõ áè÷ëýã àøèãëàíà.
Áè÷ëýã: (Òºðºë *)
Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
Äýýðõ áè÷ëýãèéã àøèãëàæ òºðºëò áèø ð çààã÷ äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéâýë:
-int òºðëèéí çààã÷ áîëãîõ (int p)
-int òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óòãûã íü óíøèõ *(int *)p
-double òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óíøèõ *(double *)p
Æèøýý íü:
#include
char c[12]=”ababababab”; int i=10;
void *p1=(void*)c;
main( )
{ for (i=0; i<3; p1="(long*)p1+1;">
swap (int *p1, int *p2)
{ int temp ; tmp=*p1;
*p1=*p2; /*p2=tmp*/
main()
{ int A[10]={4,2,5,1,3,1,3,6,2,1}
n=10,i;
for(i=0; iA[i+1])
swap($ A[i], swap A[i+1]);
printf(“MAX=%d”, A[n-1]);
}
Ôóíêöûí çààã÷
Ñè õýëýíä ôóíêöûã äóóäàõ 2 ÿíç àðãà áàéäàã.
• Øóóä äóóäàõ
• Øóóä áóñ äóóäàõ
ªìíº íü øóóä íýðýýð íü õàíäàæ äóóäàæ áàéñàí.
int sum (int x, int y) {….}
main()
{ sum (5,6); /*Øóóä íýðýýð äóóäàõ*/
}
Ôóíêöûã øóóä áóñààð äóóäàõäàà çààã÷ ãýæ íýðëýãäýõ çààã÷ õóâüñàã÷ûã àøèøëàäàã.
Ôóíêöûí çààã÷ûã çàðëàõ
<Áóöàõ òºðë >(*<ôóíêöûí íýð>)(<òºðºë>,…);
-Øóóä áóñààð äóóäàõ ãýæ áàéãàà ôóíêöûí çàðëàëò ÿìàð áàéíà , ÿã òèéì áàéäëààð çàðëàäàã.
-/*int ºãºãäºë áóöààäàã , àðãóìåòã¿é ôóíêöûã äóóäàõàä àøèãëàõ ôóíêöûí çààã÷ */
int (*func)();
-óòãà îëãîõäîî
<Ôóíêöûí çààã÷ >=$<ôóíêö>
-àøèãëàõäàà áóþó äóóäàõäàà <ôóíêöûí çààã÷>( [àðãóìåíòóóä] );
Ôóíêöûí çààã÷
Æèøýý : 2 òîîíû íèéëáýð îëîõ .
#include
int sum(int a, int b)
{ return(a+b);
main()
{ int /*func) (int, int);
func=$sum; --óòãà îëãîõ áóþó çààëãàõ
printf(“%d”, func(5,3)); /*8*/
Çààã÷ áà ìàññèâ
• Ìàññèâûí ýõíèé ýëåìåíòèéí õàÿã íü ìàññèâûí íýð áàéäàã.
• 1 õýìæýýñò ìàññèâ ñàíàõ îéä äàðààëæ áàéäàã.
A ìàññèâûí 0-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
A+1 ìàññèâûí 1-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[1]
A+2 ìàññèâûí 2-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[2]
A+3 ìàññèâûí 3-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[3]
…
A+i ìàññèâûí i-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
Ýíäýýñ ìàññèâûí ýëåìåíòýä õàíäàõäàà äàðààõ 2 àðãààð õàíäàæ áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.
A[i]=10; ýñâýë *[A+i];
A[50]= ìàññèâûã õýâëýâýë
For (i=0; j<50;>
#include
int a[10], i,min;
main()
{ for (i=0; i<10; min="*a;" i="1;">*(a+i)) min=*(a+i);
printf(“Min=%d\n”, min);
}
Ýíý á¿õíýýñ ä¿ãíýæ ¿çâýë ìàññèâûí áîë çààã÷ õóâüñàã÷ îëãîæ áîëãîíî. A[i]-ìàññèâò èíãýæ õàíääàã.
Òýãâýë [ ] ¿éëäýë íü à õàÿãààñ ýõëýí i-ð øèëæèõýä áóé îáüåêòûí óòãûã àâäàã ¿éëäýë áîëæ áîëíî.
Æèøýý íü : [ ] ¿éëäýë
#include
char [15]-“ababababab”;
int I=10;
void *p1=(void *)c;
main()
{ clrscr();
for (i=0; i<12; a=" size" b=" size" i="1;" ch=" getch">
# include “ ôàéëûí íýð ” 2 ÿíçààð áè÷èæ áîëíî.
Ôàéëûí íýð íü òóõàéí ôóíêöûã àãóóëàõ h ºðãºëò ci , / tc / include íü Ñè–‘í ñàíä áàéðëàíà.
Ôàéëóóäûí æèøýý
Stdio.h víäñýí îðîëò ãàðàëòûí ôóíêöýä ýíý ôàéë òîäîðõîéëîãäîíî.
• Printf äýëãýöýíä õýâëýíý
• Scanf ãàðààñ óòãà óíøèõ
Stdio.h ôàéë òºðºë ávðèéí õºðâvvëýëòèéí ôóíêö ïðàãðàììûí óäèðäëàãà øèëævvëýõ ôóíêö.
Atoi–òýìäýãò ìºðèéã òîî áîëãîõ
Itoa–òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîõ
Òîãòìîëóóäûã çàðëàõ

Ýíý õýñýãò òîãòìîëóóäûã õýìæèãäýõvvíèé íýð àâàõ óòãûã çàðëàíà.

Íýð àâàõ óòãà

Const float pi=3.14
# define max 100
Òîãòìîëûã çàðëàõ

Define àøèãëàõäàà ( . , –ààð ) òºãºñäºããvé
Áè÷ãäýõ õýëáýð íü :
Const < òºðºë > < íýð > = < óòãà >
Õóâüñàã÷ûã çàðëàõ

Ïðîãðàììä õýðýãëýãäýõ ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã ýíä çàðëàõ

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
< õóâüñàã÷èéí òºðºë > < õóâüñàã÷èéí íýð >

Æèøýý íü:
Int I , j
Char c;
Ãëîáàëü õóâüñàã÷ ãýäýã íü ïðàãðàììûí àëü ÷ õýñýãò õàðàãäàõ óòãûã íü ººð÷èëæ áîëäãûã õóâüñàã÷ íü ãëîáàëü õóâüñàã÷èéã äàðààõ øèíæ ÷àíàðààð ÿëãàíà.
1) Ïðàãðàììèéí àëü ÷ ôóíêö ïîëöåëóóð äîòðîîñ óòãûã ººð÷èëæ áîëíî.
2) Òvvíèé àìüäðàõ õóãàöàà íü ïðàãðàììûã äóóñàí äóóñòàë vðãýëæèëíý.

Ôóíêöûã çàðëàõ

Ýíä õýðýãëýã÷èéí òîäîðõîéëñîí ôóíêö ïðîöåäóðóóäûã áàéðëóóëíà. Ýíý íü äýä ïðîãðàìì ãýñýí vã. Äýä ïðîãðàìì íü ººðººð õýëáýë ººðèéí ãýñýí íýðòýé áà vëäñýí ïðîãðàììûí õààíààñ íü ÷ íýðýýð äóóäàæ áîëíî.

Ôóíêöûí íýð ( ïðàìåòóóä )
{< õóâüñàã÷ûã çàðëàõ õýñýã > ëîêàëü õóâüñàã÷
< õóâüñàã÷ûí ôóíêöûí áèå >
}

Ëîêàëü õóâñàã÷

Ǻâõºí òóõàéí ôóíêö äîòðîî õýðýãëýãäýíý. Àìüäðàõ õóãàöàà , àæèëàõ õóãàöàà , ôóíêöûí

2–ð ñàðûí 21

Õºðâvvëýëòèéí òîäîðõîéëîëòóóä

% -òýìäýãò 0 < – . * òàâüæ áîëíî. % - ñ– - f- - d- - i - ( – ) õºðâvvëýëòèéí çýðýãòvvëýëòèéã òîäîðõîéëíî. Õàñàõ òýìäýãòýé áîë çvví ( – ) òýìäýããvé áîë áàðóóí çýðýãövvëíý. Çýðýãòvvëýëòèéí æèøýý Printf (“%-3 D S\n”, “Hi”); S-òýìäýã ìºð Öýã ( . ) òýìäýã íü àðãóìåíòûí min, max óòãóóäûã çààãëàíà. Òîäîðõîéëîëò õºðâvvëýëò õèéõãvé öýãèéí ºìíºõ òîî àðãóìåíòûí óòãûã òîäîðõîéëíî. Æèøýý íü àðãóìåíò äîð õàÿæ èéì óðòààð õýâëýíý. Õýðýâ àðãóìåíòûí óðò ýíý óðòààñ áàãà áîë òîîíû ºìíºõ òýìäýãòýýñ õàìààð ÷ çýðýãòvvëýëò õèéãäýíý. Printf(“%40s”,”Hello”); ãýæ õýâëýâýë 40 øèðõýã òýìäýãò àâààä áàðóóí òàëä Hello ãýæ õýâýëíý. Öýãèéí àðäàõü òîî õýðýâ àðãóìåíò íü òýìäýãò ìºð áîë õýâëýãäýõ max óòãûã òîäîðõîéëíî. Àðãóìåíò áîäèò òîî áîë òàñëàëààñ õîéøèõ îðîí áóþó íàðèéâ÷ëàë òîäîðõîéëîãäîíî. Æèøýý íü printf (“%5s”,”Hello world”); Hello world ãýæ õýâëýíý. Áîäèò òîî : Æèøýý íü printf(“%3f”,3.1416) vðví øèëæèõ 3 èõ áîë Ávõýë òîî : Îðîíä íü min òîîã òîäîðõîéëîíî. Æèøýý íü : printf (“\n%.3d”,2); 002; ( * )-Îä òýìäýãò Òîî òàâèõûí îðîíä ýíý òýìäýãòèéã òàâüñàíààð òóõàéí òîîã õóâüñàã÷ààð òàâèõ áîëîìæòîé áîëíî. Æèøýý íü: #include
float a=10.987654321;
int j;
main ( )
t – õîîñîí çàé àâíà
{ for (j=0; j<=9; j++); printf (“\n\t%.*f”, j, a); } Æèøýý íü Int b=30; Float c= 4000,522; Char d[16]=”Hello!!!”; Main( ) { printf (“int óòãà: %. 5d\n”b); printf (“float óòãà: %. 2f\n”c); printf (“òýìäýãò ìºð %. 3s\n”d); Ñåìèíàð 3 Æèøýý 1 Òîãòìîëûã çàðëàõ æèøýý # include
# define My name, “Bat ”
# define Age 21
# define Gpa 3.0
const char d[10]=”Hello!!!”
const long int b=25;
main ( );
clrscr( );
printf (“%-15 s%3s,%6s \n ”, “Name”,”Age”, “Gpa”);
printf (“%-15 s%3d,%6.2f \n \n ”, “My name,Age, Gpa);
printf (“%-15 s%3d \n”, a,b);
}
Æèøýý 2 Define–‘ã àøèãëààä õýëíèé òvëõvvð vãèéã ñîëèõ

# include
# define Byte unsigned long
# define longt int unsigned long
# define start main ( )
# define begin {
# define end }
# define real float
# define clr clrscr ( )
# define write pr
real I=2.0;
start
clr ;
if (I>1) begin byte;
d=10;
write (“Byte:%.d\ n”,d );
End
Else begin long int t=2000000;
Write (“long int: % ed \n”, e);
End;
Æèøýý 3
# include
char a=’c’;
int b=21;
float c=1.23;
char d[15]=”Name”;
chart int sh=51;
long int l=1350;
double k=3.14;
lonf double m=1.5;
main ( )
{ printf (“òà íýðýý îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%d”, name);
printf (“áîäèò òîîí ìºð îðóóëàíà óó ?\n”);
scanf (“%f”, c);
printf (“òà chart int ìºð îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“%n d, sh);
printf (“òà íýã áîäèò òîîí ìºð óòãà îðóóëíà óó ? \n ”);
scanf (“% le”, k);
printf (“long double ìºð óòãà îðóóëàíà óó ? \n ”);
scanf (“% le “, m);
printf (“çvví çýðýãëýëò : \n ”);
scanf (“-3%s”, d);
printf (“áàðóóí çýðýãëýëý : \n ”);
scanf (“3% s”, d);
printf (“d õÿçãààð òîãòîõîî : \n ”);
scanf (“/ 10 , 45”, sd);
printf (“f-ä íàðèéâ÷èëàë òîãòîîõ : \n ”);
scanf (“* 2 f “, & 1.23);
printf (“*- òýìäýãò àøèãëàâ : \n ”);
scanf (“, * s\n “ , max , & s ); }


2–ð ñàðûí 25
I. Èëýðõèéëýë
II. Àðèôìåòèê véëäýëvvä
III. Véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë
IV. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
V. Áèò véëäýëvvä
VI. Èëýðõèéëýëò
Èëýðõèéëýë
1. Ávõ òºðëèéí õóâüñàã÷ òîãòìîë áîëîí véëäýëvväýä èëýðõèéëýë çýðýãëýë áîëíî.
2. Òîãòìîë áîëîí õóâüñàã÷èéí véëäëèéí òýìäýãýýð õîëáîñîí äàðààëëûã èëýðõèéëýë ãýíý. Èëýðõèéëýëä çýðýãëýãäýõ véëäýëvväèéã óíàð, áèíàð ãýæ àíãèëíà
– Óíàð véëäýë íü çºâõºí íýã õóâüñàã÷ äýýð ãvéöýòãýõ véëäýë þì.
Æèøýý íü – I = (óíààð – ) véëäýë
– Áèíàð íü õî¸ð õóâüñàã÷ûí õîîðîíä õèéãäýõ véëäýë áà véëäýëèéí òýìäýãèéã õóâüñàã÷ûí äóíäàæ ãýíý.
Æèøýý íü õ+y=áèíàð ( + ) véëäýë

Àðèôåìåòèê véëäýë

Víäñýí äºðâºí àðèôåìåòèê véëäýë áàéäàã.
– Áèíàð véëäýë íü (+, -, *, /, %) áàéíà. Áèíàð véëäýë íü ( – ) véëäýë. Ñè õýëýíä óíàð (+) véëäýë áàéäàã.

Víäñýí véëäýëvväýä õèéõ çýðýãëýë

Véëäëvvä çýðýãëýë
( ) çvvíýýñ áàðóóí
* / çvvíýýñ áàðóóí
+ - çvvíýýñ áàðóóí

Èæèë çýðýãëýëòýé véëäýëvvä íü àëü òàëààñ íü ýõýëæ véëäýëèéã ãvéöýòãýõèéã çýðýãëýë òîäîðõîéëíî.
Æèøýý íü Äàðààõ èëýðõèéëýëä õýäýí áîäîëòûã àâ÷ vçüå
-(-3*(5+2+6)+(3*4+4)/2
-(3*(5+12))+(3*4+4)/2
-(-3*17)+(3x*4+4)/2
-(-51)+(3*4+4)/2
-(-51)+(12+4)/2
51+16/2
51+8
59
Óòãà îëãîõ véëäýëýýñ

Óòãà îëãîõ véëäýë íü õàìãûí áàãà çýðýãëýëòýé áè÷èãäýõ õýëáýð íü
<õóâüñàã÷>[]=<èëýðõèéëýë>
íü : +, -, *, /, %, <<, , , ^ , ) ýñâýë áîëîõãvé áàéæ áîëíî Óòãà îëãîõ véëäýë íü véëäýë ó÷èðààñ véëäýëä àøèãëàæ áîëîõ ávõýë ãàçàð òvvíèéã àøèãëàæ áîëíî. Æèøýý íü A=b=c+4; c=3*(d=12.0/x) = véëäýëèéí 4 += , – =, * =, % = véëäýëýýð I=I+2; I+=2; K=k*10; k*=10; X=x*(y+1) x*=y*1; 2ð ñàðûí 25 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë Cè õýëýíä ìàø ºðãºí õýðýãëýãääýã véëäýëvvä íü íýìýãävvëýõ /++/ õîðîãäóóëàõ íü /--/ véëäýëvvä áàéäàã. Ê*=10; I++; X*=y+1; I=I+1; Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü îáúåêòûí óòãûã íýãýýð íýìýãävvëæ õîðîãäóóëíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë îáúåêòûí àëü òàëä áè÷èãäñíýýñ õàìààð ÷ ÿëãààòàé áàéäëààð áîäîãäîíî. Æèøýý íü b=c+i++ ; <=> b=c+i; i=i+1;
B=c+++i; <=> i=i+1; b=c+i;
Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäýë íü óíàð véëäýë ó÷èð víäñýí äºðâºí véëäýëýýñ ºíäºð çýðýãëýëòýé áàéíà. Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ véëäëèéã çºâõºí îáúåêòýé õèéãäýíý. Ýäãýýð véëäýëèéã òîãòîìîë véëäýëýí äýýð õèéõãvé.
Æèøýý íü 5++
5- - õèéõãvé.
Óíàð íü áèíàðààñ ºíäºð çýðýãòýé.
Vëäýãäýë îëãîõ véëäýë

Ñè õýëýíä vëäýãäýë îëãîõ véëäýë íü ºðãºí õýðýãëýãäýã. Óã véëäýë íü õóâààõ véëäýëèéí vëäýãäëèéã îëãîõ véëäýë.
Æèøýý íü
Ó=5; õ=12; z=x%y; z=2
Ýíý véëäýëèéã float ýñâýë double òºðëèéí óòãàíä õèéõãvé çºâõºí ávõýë òîîíû óòãàí äýýð õèéíý.
Áèò véëäýëvvä

Áèò véëäýë íü òîîíû áèò véëäëýýð õèéãäýõ véëäýëèéã õýëíý. Ñè õýëýíä äàðààõ çóðãààí áèò véëäýëèéã àøèãëàíà.
1. &(áèò áà véëäýë)
2. |(áèò áóþó véëäýë)
3. ^. (áèò õîð véëäýë)
4. <<(áèò ävðñýëèéã çvví òèéø øèëævvëýõ véëäýë) 5. >>(áèò véëäýëèéã áàðóóí òèéø øèëævvëýõ véëäýë)
6. ~ vãvéñãýë
• & /áà/ véëäýëèéí óòãà íü õî¸ð óòãà íü õî¸óëàà ^ áîë ýöñèéí vð äví íü íýã áàéíà. Áóñàä våä òýã áàéíà.
• | áóþó véëäýëèéí óòãà íü õ¸óëàà òýã áîë ýöñèéí vð äví íü òýã áóñàä våä íýã áàéíà.
• ^ õîð óòãà õî¸óëàà èæèë áîë òýã ÿëãààòàé áîë íýã áàéíà.
• << óòãà íèéëäýã áîë òóõàéí òîîíû áèò véëäýëèéã òîäîðõîéïæ òîîãîîð çvví òèéø øèëævvëíý. Ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýýð vðævvëæ áàéãààòàé òýíövv. • >> áàðóóí òèéø øèëævvëýõ áà ýíý íü òóõàéí òîîã õî¸ðòûí çýðýãòýä õóâààæ áàéãààòàé òýíövv.
• ~ vãvéñãýë – óòãà íü íýã áîë vð äví íü òýã áàéíà. Ýñðýã áîë íýã áàéíà.



Áèò véëäýëvväèéí õvñíýãò



Õ1 X2x X&X2 X1|X2 X|^X2 ~ X1
1 1 1 1 0 0
1 0 0 1 1 0
0 1 0 1 1 1
0 0 0 0 0 1



ͺõöºëò èëýðõèéëýë ( ?: )
Óã véëäýë íü èëýðõèéëýë äîòîð ñîíãîëòûí ìåõíèçì õýðýãævvëäýã véëäýë þì. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü :
Øàëãàõ èëýðõèéëýë ? ìºð 1 : ìºð 2
Øàëãàõ èëýðõèéëèéí óòãà õýðâýý víýí áàéâàë èëýðõèéëýë 1, õóäàë áàéâàë 2 áîëíî.
Æèøýý íü: z=(a>b)? a:b; /*z=max (a,b)*/;
Æèøýý íü: x=3; y=3; z=1; (z+=((x>y)?(x++):y++))
Z+=x<>
int I=2, j=2, [=2, m=2;
void main( ); {
{ clrscr ( ) ;
I=j*2=k /2-j ;
Printf (“I=% d \n”, i); / * 3 * /
Æèøýý¹2 Óòãà îëãîõ véëäýë
# include <>
int I=2, j=2, k=2;
void main ( ) {
{ clrscr ( ) ;
I+=j*=k*=k+=1;
Printf (“I=% d j=%d, k=%d \n”, I,j,k); /*20,18,9);
Printf (“I=% d\n”, I=3+j*2); / * 39 * /
Æèøýý ¹3 Íýìýãävvëýõ õîðîãäóóëàõ
# include <>
int I=2, j=2 k=2;
void main ( ) ;
{ clrscr ( ) ; I=j=k=3;
printf(“\n I=%d j=%d k=%d”,I++, j++, k++);
I=j++t++k;
Printf(“\n I=%d, j=%d, k=%d”,I,j,k); / * 955 * /






3–ð ñàðûí 4
Ñîíãîëòûí îïåðàòîð,õàðüöóóëàõ véëäýë

Yéëäýëvvä Óòãà
= òýíövv
!= òýíövv áèø
> èõ
< áàãà >= èõ áóþó òýíövv
<= áàãà áóþó òýíövv Õàðüöóóëàõ véëäýëèéí õóâüä véëäýëèéí çýðýãëýë íü õî¸ð òºâøèíä õóâààãäàíà. 1) > èõ
< áàãà Óã äºðºâ íü äýýä >= èõ áóþó òýíövv òºâøèíèéõ áóþó
<= áàãà áóþó òýíövv ºíäºð çýðýãëýëèéõ 2) = =, ! = äîîä òºâøèíèéõ áóþó íºãºº äºð⺺ñºº ñvvëä áîäîãäîíî. Æèøýý íü Õ=5; ó=2; z=0; x>y=+z / víýí ãýñýí óòãàòàé /
x+z=x / õóäàë óòãàòàé /
Òîîí òºðëèéí óòãóóäûã æèøèõäýý óòãûõ íü èõ áàãààð æèøèíý. Õàðèí òýìäýãò òºðºëèéã æèøèõäýý ASC ( )- äóãààðàà æèøèíý.
ASC ( )-
A-65; b=66; c-67……… Æèøýý : “A”<”a”-õóäàë A=97, b=98, c=99 “A”<”a”-víýí x-120, y=121, z=122 x-88, y-89, z-90 IF-êîìàíä If êîìàíä õàìãèéí õÿëáàð õýëáýð íü ..... èëýðõèéëýë !!!!!!!!!! Õýðýâ êîìàíäóóä íýãýýñ îëîí êîìàíä áè÷èõ áîë òýäãýýðèéã õîñ õààëòàíä áè÷èæ ºãíº. If (…….èëýðõèéëýë 1 ): {êîìàíä 1 êîìàíä 2 êîìàíä 3 } Ñè õýëýíä äýýðõ ..... èëýðõèéëýë íü äóðûí èëýðõèéëýë áàéæ áîëíî. Õàðèí áóñàä ïðàãðàìò÷ëàëûí õýëýíä çºâõºí víýí , õóäàë óòãà áóöààõ èëýðõèéëýëèéã çºâøººðíº. If else êîìàíä If else–í êîìàíä íü õî¸ð ñîíãîëò õèéõ áîëîìæèéã ávðävvëíý. Õýðýâ èëýðõèéëýë õóäàë áîë óäèðäëàãà íü if ålse òvëõvvð vã íü äàðààõ êîìàíäàä øèëæèíý. Äàâõàð if êîìàíä If êîìàíäûã õýäýí ÷ äàâõàðààð áè÷èæ áîëíî. If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); êîìàíä; Æèøýý íü: if (ch=’ ‘); { if (ºìíºõ òýìäýãò íü vñýã áîë) num + + ; } else { if ch (òýìäýãò íü ºãvvëáýðèéí òºãºñãºë ) num + +; } Äàâõàð if véëäýëèéã õýðýãäýæ áàéõäàà õààëòûã çºâ õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé. Æèøýý íü: If (èëýðõèéëýë 1); If (èëýðõèéëýë 2); Êîìàíä 1; -else êîìàíä 2 Ålse-‘ã õàðãàëçóóëàõ ävðýì 1. Ñè õýëýíä else òvvíä õàìãèéí îéð áºãººä òvvíýýñ ºìíº îðøèõ ººðèéí ãýñýí else-‘ã if-ä õàðãàëçóóëàí îéëãîäîã. 2. ªõ õààëòíû áàëàíñòàé èæèë çàð÷èìààð îéëãîäîã. […(..{…..}…)..] ºìíºõ æèøýýíä else–ã ÿàæ ÷ áè÷ñýí òvvíä õàìãèéí îéð îðøèõ if (1 ) áóþó if ( 2 ) èëýðõèéëýë 2 õàìààðíà. Äàâõàð if êîìàíä Õàðèí èéì áîëîìæãvé áàéäëààñ çàéëø õèéõ õî¸ð àðãà áàéäàã. 1. Õààëò õýðýãëýõ 2. Ávõ if–ä õàðãàëçàõ else áè÷èõ 1) If (èëýðõèéëýë 1) 2) if (èëýðõèéëýë 1) { if (èëýðõèéëýë 2) if (èëýðõèéëýë 2) êîìàíä 1; êîìàíä 1; } else else else êîìàíä 2; êîìàíä 2; Ëîãèê véëäýëvvä : îëîí äàâõàð if õýðýãëýõýýñ çàéëø õèéõ íýã àðãà íü ëîãèê véëäýëèéã õýðýãëýõ ÿâäàë þì. Yvíä : ëîãèê & & (áà) véëäýë ëîãèê || (áóþó) véëäýë ãýñýí õîëáîîñóóä áàéíà. Ýäããýð ëîãèê véëäýëvvä õàðüöóóëàõ véëäýëvvä áîëîõ ( > < ) ààñ áàãà çýðýãëýëòýé. Õàðèí & & (áà)véëäýë íü || (áóþó) véëäýëýýñýý ºíäºð çýðýãëýëòýé. Ëîãèê (áà) áóþó && véëäýë Ñàëãàãäàæ áàéãàà ............ ávãä víýí áîë ýöñèéí vð äví íü áàéíà. Vð äví íü int òºðëèéí óòãàòàé áà víýí=1 õóäàë=0 ãýñýí òóñ òóñûí õàðãàëçàõ óòãàòàé áàéíà. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2......... Æèøýý íü: # include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a=1 && b=2 && c=’k’);
printf (“ávõ øàëãàëòóóä víýí áàéíà”);
else
printf (“àëü íýã íü ìàãàäãvé ávãä õóäàë”);
Ëîãèê (áóþó) áóþó || véëäýë

Øàëãàãäàæ áàéãàà véëäýëvväèéí ÿäàæ íýã èëýðõèéëýë íü víýí áîë vð äví íü víýí áàéíà. Õàðèí véëäýëvvä íü ávãä õóäàë våä vð äví íü õóäàë áàéíà.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2.........
# include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a==1 || b==2 || c==’a’);
printf (“àëü íýã íü víýí áàéíà”);
else
printf (“ávãä õóäàë áàéíà”);
Ëîãèê vãvéñãýë áóþó ! véëäýë

Ëîãèê èëýðõèéëýë õóäàë víýí ãýñýí õî¸ð óòãàòàé. Ýíý véëäýëýýð èëýðõèéëýëèéí vð ävíã óðâóóãààð õºðâvvëíý.
ºõ : víýí óòãûã õóäàë , õóäàë óòãûã víýí áîëãîíî.
Æèøýý íü : ! (5>7) óã èëýðõèéëýë õóäàë óòãàòàé
/ * ! (5<7)> víýí * / ;
/ * ! (víýí) = => õóäàë * / ;

Òàéëáàð Véëäëvvä ×èãëýë
Õààëò ( ) Çvvíýýñ
Ìàññèâûí ýëåìåíò [ ] Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò => Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò . Çvvíýýñ
Íýìýãävvëýõ,õîðîãäóóëàõ véëäýë + + , - - Áàðóóíààñ
Áèò vãvéñãýë véëäýë ~ Áàðóóíààñ
Ëîãèê vãvéñãýë véëäýë ! Áàðóóíààñ
Õàÿã àâàõ véëäýë Size of Áàðóóíààñ
Çààã÷ûí óòãà àâàõ véëýäýë * Áàðóóíààñ
Òºðºë õóâèðãàõ véëäýë Òºðºë Áàðóóíààñ
Óíàð õàñàõ véëäýë - Áàðóóíààñ
Vðævvëýõ véëäýë * Çvvíýýñ
Õóâààõ véëäýë / Çvvíýýñ
Vëäýãëýë îëãîõ % Çvvíýýñ
Íýìýõ véëäýë + Çvvíýýñ
Õàñàõ véëäýë - Çvvíýýñ
Çvví òèéø øèëævvëýõ << Çvvíýýñ Áàðóóí òèéø øèëævvëýõ >> Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
< , > , < = , > = Çvvíýýñ
Òýíövv ,òýíövv áèø = , ! = Çvvíýýñ
Áèò áà véëäýë & Çvvíýýñ
Áèò õîð véëäýë ^ Çvvíýýñ
Áèò áóþó véëäýë | Çvvíýýñ
Ëîãèê áà véëäýë && Çvvíýýñ
Ëîãèê áóþó véëäýë || Çvvíýýñ
ÀÍÕÀÀÐ
? : Áàðóóíààñ
Óòãà îëãîõ véëäýë = + = - = / = % = & = ^ = / = << = >> = Áàðóóíààñ
Òàñëàë , Çvvíýýñ

Switch-êîìàíä

Ñè õýëýíä òóõàéí íýã èëýðõèéëýë óòãààñ õàìààðñàí îëîí ñîíãîëò õèéäýã êîìàíä áàéäàã. Vvíèéã Switch êîìàíä þì.
Switch (èëýðõèéëýë) {
Case óòãà 1: êîìàíäóóä ; .......
Break;
Case óòãà 2 : êîìàíäóóä ; ........
Defoult :êîìàíäóóä break; }
Õýðýâ èëýðõèéëýëèéí óòãà íü óòãà 1 òýíövv áîë óòãà íýãèéí êîìàíä áèåëýãäýíý.
Õýðýâ óòãà 2–òîé òýíövv áîë òvvíèé êîìàíäóóä áèåëýãäýíý. Switch êîìàíäûã òóõàéí õýðýãëýõ øààðäëàãààñ õàìààð ÷ ÿíç ÿíçààð àøèãëàíà.
Vvíä :
1. Break êîìàíäûã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
2. Defoult ñîíãîëò áàéõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õàìãèéí ñvvë÷ûí ñîíãîëòûí àðä Break áè÷èõ øààðäëàããvé. Òýãýõäýý äàðààõü ävðýìèéã áàðèìòëàõ ¸ñòîé.
• Èëýðõèéëýë íü int òºðëèéí óòãàòàé áàéõ ¸ñòîé.
• Òvëõvvð vãèéí õîéíî çºâõºí òýìäýãòýí áîëîí òîîí òîãòîìîë áè÷íý.
• Ñîíãîëòûí óòãóóä íü õîîðîíäîî ÿëãààòàé óòãà áàéõ ¸ñòîé.


Æèøýý 1: Õàðüöóóëàõ véëäýë

# include
# include
char a [10]=”a b c d e”;
char b [10]=”a b c d f”;
int i=2; n=3;
main ( )
{ if (‘a’>’A’) printf (“a is greater than A \n”);
else printf (“A is greater than a \n”);
if (i!=k) printf (“i and k are nat egua (\n) ”);
if (i==k) printf (“i and k are egua (\n) ”); }

Æèøýý 2: Ëîãèê véëäýëèéí æèøýý

# include
# include
int I=2; j=2; k=2;
main ( )
if (!0) printf (“true\n”);
else printf (“fanse\n”);
if (I==2&& j==2&& k==2) printf (“I,j,k=2\n”);
else if (I==2|| j==2|| k==2);
printf (“some of them are egual to 2\n”);
else
printf (“All of them are egual to 2\n”);
}
{ if (I==3&&++)&&++k ) printf (“true”);
else printf (“fanse”);
printf (“I=%d j=%d k=%d \n”, I,j,k); }



Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö

Ôóíêö íü ïðîãðàììä îëîí äàâòàëò õèéõ véëäýëèéã áàãàñãàæ véëäýëèéã ávëýãëýæ ºãäºã. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü <áóöààõ óòãéí òºðºë> <ôóíêöûí íýð> (<àðãóìåíòóóä>) <Àðãóìåíòûí çàðëàëò> { <Ëîãèê õóâüñàã÷ûã çàðëàõ> <ôóíêöûí víäñýí áèå áóþó ........ êîìàíäóóä>; return (áóöààõ óòãà); }
1. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààõ øààðäïàãàòàé áîë ôóíêöûí íýðèéí ºìíº òóõàéí ôóíêöýýñ áóöààõ óòãûí òºðëèéã áè÷èæ ºãíº.
2. Õýðýâ ôóíêö óòãà áóöààäàããvé áîë òvvíèé íýðèéí ºìíº void òvëõvvð áè÷èæ ºãíº Ýñâýë åðººñºº òvëõvvð vãèéã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õýðýâ ôóíêöðóó àëèâàà óòãà äàìæäàã áîë òvvíèéã õvëýýæ àâàõ õóâüñàã÷ûã àðãóìåíòóóä ãýæ íýðýëäýã áà õóâüñàã÷äûã ôóíêöûí íýðèéí àðä ( ) õààëòàíä (,) òàñëàëààð çààãëàæ áè÷èæ ºãíº.
4. Õýðýâ ôóíêö óòãà õvëýýí àâäàããvé áîë ( ) õààëòàíä þó ÷ áè÷èõãvé àðãóìåíòûí òºðëèéã áóþó òýäíèé çàðëàëòûã äàðààãûí ìºðä õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
5. Ëîêàëü õóâüñàã÷ çàðëàõ õýñýãò òóõàéí ôóíêö äîòîð õýðýãëýãäýõ õóâüñàã÷ûã çàðëàæ ºãíº.
6. Ôóíêöûí áèåèéã { } õààëòàíä áè÷íý.



Ôóíêöûí óòãà áóöààõ véëäýë

Ñè õýëýíä ôóíêöààñ óòãà áóöààõäàà return òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý. Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : return [ j ]< èëýðõèéëýë > [ j ]
return a+b ;
return (a+b);
return a;
return (a);
return véëäýë ãvéöýòãýõýä óäèðäëàãà òóõàéí ôóíêöýýñ ãàðíà. ªõ : íýã áëîêò òvvíèé àðä áè÷ñýí véëäýëvvä áèåëýãäýõãvé.

Æèøýý íü : int sum (int a, int b);
{ int k;
k=a*b;
return k;
printf (“sum =%d”, k); } (véëäýë õýçýý ÷ áèåëýãäýõãvé )

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö int-‘ñ ÿëãààòàé óòãà áóцààäàã áîë òvvíèéã çààâàë çàðëàõ øààðäëàãàòàé.
2. ôóíêöûã çàðëàõäàà òóõàéí ôóíêöðóó äàìæèõ àðãóìåíòûí áóöààõ óòãûí òºðëèéã çààæ ºãíº.
Áè÷èãäýõ õýëáýð íü : (<áóöààõ òºðºë> <ôóíêöûí íýð> | <àðãóìåíòûí òºðºë>,….);
Æèøýý íü :
Int max (int , int);
Main ( )
{ printf (“sum = % d”, sum (5,7));
printf (“max = % d”, sum (5,7)); }

Ôóíêöûã çàðëàõ

1. Õýðýâ ôóíêö víýõýýð þó ÷ áóöààäàããvé áîë òvvíèéã çàðëàõäàà íýðèéõ íü ºìíº (void) òvëõvvð vãèéã õýðýãëýíý.
2. Void print_it (n)
3. Void ãýæ òîäîðõîéëæ ºãñíººð ôóíêö çàðëàõ áà ôóíêö äóóäàëòûã ÿëãàæ ºãíº.
• Int I,j;
• Wizard ( );
• Ýíý ôóíêö íü óòãà áóöààäàããvé ó÷èð òvvíèéã çàðëàõäàà òºðºë áè÷èõãvé ãýâýë ýíý íü ôóíêö äóóääàã õýñýãòýé àäèëõàí áîëíî.
• Int I,j ;
• Void wizard ( );
̺í àðãóìåíò àâäàããvé ôóíêöûã çàðëàõäàà (void) òvëõvvð vãèéã àøèãëàíà.

Ôóíêöûí àðãóìåíòóóä

Ñè õýëýíä æèíõýíý àðãóìåíòûí òîî íü òîäîðõîéëîãäñîí òîîíîîñîî áàãà áàéæ áîëíî. Çàðèì ñòàíäàðò ôóíêö áóþó printf , scanf íü õóâüñàõ òvvíèé æèíõýíý àðãóìåíòóóäòàé áàéäàã.

Æèøýý íü: # include
Sum (I,j,k,n)
Int I, j, k, n;
{ return I+j+k+n ; }
main ( )
{ printf (“sum : % d”, sum (1,2,3)); }

Àðãóìåíòûí òºðºë

Æèíõýíý àðãóìåíòûí òºðºë íü òîäîðõîéëîãäñîí òºðºëòýé㺺 èæèë áàéõ àëáàãvé. Float max (a,b)
Float a,b ;
{ if (a>b) return a;
else return b; }
printf (“%d \n”,(int)max ((float)3.53));
printf (“%f \n”, max ((float)2.35, (float)3.53));

Óòãààð äàìæóóëàõ

1. Ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõàä òóõàéí óòãóóä íü ôóíêöûí ìóæèä äàõèí íýã õóâü õàäãàëíà.
2. èéìýýñ ýíý àðãóìåíòûí óòãûã ººð÷èëñºí òóõàéí ôóíêöýä óòãààð äàìæóóëñàí víäñýí õóâüñàã÷ûí óòãà ººð÷ëºãäºõãvé.
3. Èéì áàéäëààð ôóíêöýä àðãóìåíò äàìæóóëàõûã óòãààð äàìæóóëàõ ãýíý.

Õàÿãààð äàìæóóëàõ

Õàðèí õóâüñàã÷ûí óòãûã ôóíêö äîòîðîîñ ººð÷ëºõèéí òóëä õàÿãààð äàìæóóëàõ ãýäýã àðãûã õýðýãëýíý. Ýíý àðãûã ãîë ìºí ÷àíàð íü ôóíêöýä õóâüñàã÷ûí óòãà äàìæóóëàõûí îðîíä õóâüñàã÷ûí óòãûã ººð÷ëºõ人 òóõàéí õóâüñàã÷ûí õàÿãààð íü õàíäàæ ººð÷ëºíº.
Õàäãàëàõ àíãèëàë

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: # include
Kount ( )
{ stdtic int k=1; printf (“k=%d \n”, k++); }
main ( )
{ count ( ); count ( ); /*k=1*/ /*k=2*/
count ( ); /*k=3*/
count ( ); /*k=4*/
count ( ); /*k=5*/ ; }

Òvëõvvð vã Àæèëàõ õvðýý Àìüäðàë
Auto Ëîêàëü Ôóíêöûí
Static Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä
Register Ëîêàëü Ïðàãðàììûí òóðøèä

Progect

1. my ïðîãðàìì íü àëü ïðîãðàììä ãvéöýòãýõèéí òóëä äàðààõ àãóóëãà ávõèé .prj ôàéë vvñãýõ øààðäëàãàòàé. .Prj ôàéëä .Ñ áîëîí .obj ºðºãòãýëòýé ôàéëûã çààíà. ªÕ : èéì ôàéëûã íýãòãýí ïðîãðàìì vvñãýõ áîëîëöîîòîé. Vvñãýñýí .Prj ôàéëàà òóðáà Ñ ðåäàêòîðûí project ávõèé project name ãýñýí ñîíãîëòûã õèéæ ºãíº.
Áëîê ávòýö

Auto ðåãèñòåð õóâüñàã÷èä íü ôóíêö äîòîð òîäîðõîéëîãäâîë äîòîîä õvðýýòýé áîëäîã.
Òýãâýë áëîê äîòîð äàõèí àæèëàõ õóâüñàã÷ çàðëàæ áè÷èõ áîëîìæ Ñè õýëýíä áàéäàã. Èéì õóâüñàã÷ íü çºâõºí áëîê äîòîð àæèëàõ áà áëîêîîñ ãàðõàä óñòàæ àëãà áîëäîã.




Ðåêóðñ ôóíêö

Õýðýãëýã÷èéí ôóíêö íü øóóä áîëîí øóóä áóñ àðãàà𠺺𺺠ººðèé㺺 äóóäàõ áîëîìæòîé. Vvíèéã ðåêóðñ ôóíêö ãýíý. Òîîã òýìäýãò ìºð áîëãîí õýâëýäýã ôóíêö äýýð æèøýý àâüÿ.
Ýõëýýä 1.Òîîíû öèôðvväèéã îëæ õýâëýõ øààðäëàãàòàé áà öèôðvväèéã îëõîä òýäãýýð íü óðâóó äàðààëëààð áóþó õîéíîîñîî ýõýëæ îëäîã. 2.Èéìýýñ ýäãýýðèéã çºâ äàðààëàëä îðóóëàí õýâëýõ øààðäëàãàòàé.


Æèøýý íü: Òîîíû öèôðvväèéã îëîõ

# include
void pr (long.h)
{ if (n<0) n=" -n" n="1" n="1" n="12" n="1," n="12,n%10" n="1,2,3,n%10" n="1,2,3,4"> <øèíý òºðºë>;

Æèøýý íü: typedef, float, real; òºðºë áàéíà.

Typedef êîìàíä íü õààíà çàðëàãäñàíààñ õàìààð ÷ àæèëàõ õvðýý íü òîäîðõîéëîãääîã. ªÕ:ôóíêö ëîêàëü çàðëàãäâàë àæèëàõ õvðýý íü ëîêàëü ôóíêöýýñ ãàäíà ãëîáàëü ôóíêöýä àæèëàõ áîëîìæòîé.
Void ff ( )
{ typedef short int integer ; }













































Ñè õýëíèé ýëåìåíòvvä

• Vñýã
• Òîãòìîëóóä
• Íýð
• Òvëõvvð vã
• Òàéëáàð
“Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð ïðàãðàììûí ìºðvväèéã äýñ äàðààëàí óíøèõ áºãººä óíøèãäñàí ìºð ávðèéã òýìäýãòèéí õýñãvväýä õóâààäàã. “Ñè” õýëíèé êîìïèëÿòîð íü äàðààëàë õè÷íýýí ýëåìåíòvväýýñ òîãòñîí áàéíà ãýäãýýñ õàìààðíà.
Vñýã :
Ñè õýëýíä îëîí òîîíû vñýã öèôð òýìäýãòvväýýñ òîãòîõ áºãººä ýäãýýð íü êîìïèëÿòîðò òîäîðõîéëîãäñîí áàéíà. Yñýã íü òîì, æèæèã , àðàá, ëàòèí , öèôðvväýýñ òîãòîíî.
Òóñãàé òýìäýãòvvä : Ýíý íü ãðàôèêààñ áóñàä òýìäýãòýí òîãòìîë áà ìºðºí äýõü õîîñîí çàéí òýìäýãòvväýä çîðèóëñàí áàéäàã. Y¿íèéã àøèãëàí printer áà äýëãýö ðvv ìýäýýëëèéã ãàðãàõ , áóöààõ véë àæèëëàãààã àøèãëàæ áîëíî. Óã òýìäýãò íü ( \ ) ýñðýã íàëóóòàé õàìò õýðýãëýãäýíý.
Æèøýý íü :
\ n ìºð òýìäýãòèéí õóâüä
\n – const òîãòìîë òýìäýãòèéí õóâüä
printf (“Íèéò ýëåìåíò : %d \n ”, ) summer õóâüñàã÷ûã õýâëýíý.
Òîãòìîëóóä:
Yíäñýí 4 òºðëèéí òîãòìîëóóä áàéäàã.
5. Ávõýë òîîí òîãòìîë
6. Áîäèò òîîí òîãòìîë
7. Òýìäýãòýí òîîí òîãòìîë
8. Òýìäýãòýí ìºð òîîí òîãòìîë
Ávõýë òîîí òîãòìîëûí õýìæýýíýýñ õàìààð÷

• Int
• Unsigned int
• Long
• Unsigned long
Áîäèò òîîí òîãòìîë : Floàt òvëõvvð vãèéí òóñëàìæòàéãààð òîäîðõîéëîãäîíî.
Òºðºë íü :
3. double
4. Flaot
Òýìäýãòýí òîãòìîë : Ýíý íü vñýã, öèôð , öýã , òýìäýãò òóñãàé vñãvvä.
Òºðºë íü :
3. Char
4. Unsigned char
Òýìäýãò ìºð òîãòìîë : Ýíý íü “ ” äàðààëñàí vñýã, äóðûí òýìäýãòvvä, öèôð, õîîñîí çàé çýðãèéã àãóóëñàí ìºð òýìäýãò áàéíà.
Íýð
Ïðîãðàììä àøèãëàãäàõ ôóíêö, òýìäýã õóâüñàã÷ûí íýð , ôóíêöûí îïåðàòîðûí íýðèéã õýðýãëýíý.
Íýð íü vñãýýð ýõýëñýí äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãò , öèôð íýã áà õýä õýäýí äàðààëñàí ëàòèí vñýã áàéæ áîëîõ áºãººä êîìïèëÿòîð íü çºâõºí ýõíèé 32 òýìäýãòèéã ìýäýæ òàâèíà. Íýðèéí ýõíèé òýìäýãòýä äîîãóóðàà çóðààñò òýìäýãòèéã àøèãëàõäàà ñàí äîòîðõ ôóíêöûã íýðòýé äàâõöàõãvé áàéõ ¸ñòîé .
Ñè õýë íü áóñàä õýëíýýñ ÿëãàãäàõ ÿëãàà íü òîì æèæèã vñãèéã êîìïèëÿòîð íü 2 ººð ÿíçààð îéëãîäîã.
Æèøýý íü:
À áà à íü ÿëãààòàé 2 ººð íýð
Æèæèã à–ð õóâüñàã÷ûí íýð
Òîì À–ð òîãòìîëóóäûã íýðëýäýã
Òvëõvvð vã : Ýíý íü Ñè õýëíèé êîìïèëÿòîðò òóñãàé óòãàòàé. Ävðýì òîãòîîí àøèãëàíà. Òvëõvvð vãèéã õóâüñàã÷ûí íýð àøèãëàæ áîëîõãvé.

Õóâüñàã÷ çàðëàõ , size of ¿éëäýë , òîãòìîë çàðëàõ ,
òºðëèéí õóâèðãàëò
• Èäåíòèôèêàòîðóóä
• Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
• Õóâèðãàã÷èä
• Õóâüñàã÷èä
• Òîãòìîëóóä
Èäåíòèôèêàòîðóóä
Õóâüñàã÷ áîëîí ôóíêöûí íýðèéã èäåòèôèêàòîð ãýíý. Ñè õýëíèé èäåòèôèêàòîð íü ¿ñýã , òîî , äîîãóóð çóðààñ òýìäýãòýýñ á¿ðäñýí 32 òýìäýãò õ¿ðòýëõ óðòòàé íýð áàéæ áîëíî.

Èäåíòèôèêàòîðûí æèøýý :
Ǻâ èäåòèôèêàòîð: Áóðóó èäåíòèôèêàòîð:
Far_out Tom’s
TIME whicha $ maeallit
Age $ dollar
Time do_it
• Õóâüñàã÷ûã íýðëýõäýý ¿ñãýýð ýõëýõ
• Õóâüñàã÷ûã ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæëýýð íýðëýäýãã¿é.
(do , while , if , int , float , case …)
• Õóâüñàã÷äûã ã¿éöýòãýæ áàéãàà ¿¿ðãýýð íü çîõèñîí íýðýýð íýðëýõ.
• Äîòîîä õóâüñàã÷äûã ÿëàíãóÿà èíäåêñ çýðãèéã áîãèíî , ãàäààä õóâüñàã÷äûã àðàé óðòààð íýðëýõ íü òîõèðîìæòîé.

Ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä
-Ñè õýëýíä òîäîðõîé çîðèëãîòîé ¿¿ðýã ã¿éöýòãýõýýð õýðýãëýãääýã ¿ã¿¿äèéã ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿ä ãýíý.
-Ñè õýëýíä á¿õ ò¿ëõ¿¿ð ¿ã¿¿äèéã æèæãýýð áè÷äýã.
-Õóâüñàã÷ûí íýð íü ò¿ëõ¿¿ð ¿ãòýé èæèë áàéæ áîëîõã¿é.
(int , for , if , else, do, while ,char, short…)
ªãºãäëèéí ýíãèéí òºðë¿¿ä
• Int –á¿õýë òîîí òºðºë
-int óòãà:-32768-32767 (òýìäýãòýé)
-unsigned int : 0-65535 (òýìäýãã¿é)
• Char-òýìäýãòýí òºðºë
Char óòãà:-128-127 (òýìäýãòýé)
Unsigned char : 0-255 (òýìäýãã¿é)
• Float –áîäèò òîîí òºðºë
-10å-38….10å+38
• Double¬-èõ áîäèò òîîí òºðºë

Õóâèðãàã÷èä

• Short-int Ýíý int óòãààð èõ áèø óòãà àâíà
• Long int-int-ýýñ 2 äàõèí òîì óòãà àâíà
• Long float –float –òºð뺺ñ 2 äàõèí òîì áóþó double òºðºë ãýñýí óòãà àâíà
• Unsined int-1-ð int òºðºëèéí óòãûã õàäãàëíà .

& véëäýë
Ñè õýëýíä õóâüñàã÷ûí òýäãýýðèéí ñàíàõ îéí õàÿã òºëººëäºã.
Òóõàéí õóâüñàã÷ ñàíàõ îéí àëü vvðò áàéðëàñàí & véëäýëèéí òóñëàìæòàéãààð ãvéöýòãýíý.
&. Cost –ãýâýë ýíý cost-‘í ñàíàõ îéí õàÿã áîëíî.

Size of véëäýë
Ñè õýëýíä size of véëäýëýýðòóõàéí õóâüñàã÷èéí óòãûã ñàíàõ îéä õàäãàëàõ byte õàäãàëàõûã øààðäàæ áàéãààã òîäîðõîéëíî .
a= size of (cost)
b= size of (cost)
Õàäãàëàõ àíãèëàëààñ íü õàìààð÷ îáüåêòèéí àìüäðàëûí õàðüöàà, àæèëëàõ õvðýý òîäðõîéëîãäîíî. Ñè õýëýíä îëîí ÿíçûí õàäãàëàõ àíãèëàë áàéäàã.
IV. Õàäãàëàõ àíãèëàë íü long, insigned ãýõ ìýò.
V. ªðãºí õýðýãëýã÷èä íü õàäãàëàõ àíãèëëàë íü static , extem ãýõ ìýò.
VI. Ñòàòèê õóâüñàã÷ óòãà íü òóõàéí ïðàãðàììûí àìüäðàëëûí õóãàöààíä õàäãàëäàã õàðèí àæèëàõ õvðýý íü íýã ôóíêöûí õvðýãýýð òîäîðõîéëîãäîíî.
Õóâüñàã÷èéã ñòàòèê õóâüñàã÷ ãýíý.
Ñòàòèê õóâüñàã÷èéí ñòàòèê òvëõvvð vãýýð çàðëàíà.
Static int i=1;
Ãàäààä õóâüñàã÷ áîëîí ãàäààä ôóíêöûí àøèãëàõäàà òvvíèéã extem–‘í òvëõvvð vãýýð çàäëàæ àøèãëàäàã.


Extem int n;
Register õóâüñàã÷ îëîí äàõèí àøèãëàãäàõ õóâüñàã÷èéí õóâüñàã÷èéã áóþó èõ äàâòàìæòàé õýðýãëýãäýõ òîîëóóðóóäûã register õóâüñàã÷ààð çàðëàæ áîëíî. Óã õóâüñàã÷ íü ïðåêöûí register-‘í ýçýìøèõ õóâüñàõ íü áóñàä õóâüñàã÷ûã áîäâîë õóðäàí àæèëäàã. Register int – t;
Òºðëèéí õóâèðãàã÷èä

6) Ñè íü ÿëãààòàé òºðºëvväèéí õîîðîíä õóâèðãàëò õèéäýã.
7) Èëýðõèéëýãäýõ îáüåêòûí õóâüä ÿëãààòàé òºðºë áàéõàä Ñè äàðààõ ävðýìèéã áàðèìòàëäàã.
8) Float véëäýë int ;
9) Int óòãûã float áîëãîí õºðâvvëæ áîäîëò õèéõ áà èëýðõèéëýëèéí vð äví íü float óòãàòàé áîëíî.
10) Int véëäýë long våä int óòãûã long–ðóó õºðâvvëíý. Vð äví íü int óòãàòàé áîëíî.
11)
Áèò òàëáàð
Óòãûã ò¿¿íèé àâ÷ áîëîõ õÿçãààðò íü òîõèðóóëæ õàäãàëàõ çîðèëãîîð áèò òàëáàð ãýæ íýðëýãäýõ òàëáàðûã àøèãëàäàã.
Æèøýý íü:
Õè÷ýýë îðäîã óëèðëûã òýìäýãëýõýä 0 áà 1 ãýñýí 2 óòãà ë õàíãàëòòàé. 0-íàìàð, 1-õàâàð ãýæ òîîöü¸.Òýãâýë áèä ò¿¿íèéã õàäãàëàõäàà õàìãèéí áàãààð 1 áàéò õýìæýýòýé õóâüñàã÷ áóþó char òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàíà.
char semester;
Òýãâýë çºâõºí 0 áà 1 ãýñýí óòãûã õàäãàëàõàä 8 áèò çàðöóóëæ áàéíà. Õýðâýý õóâüñàã÷äûã áèòýýð çàðëàæ áàéäàã áîë Ñè õýëýíä èéì áàéäëààð áèò òàëáàðûã çàðëàõ áîëîìæ áàéäàã.
include
struct DDDD {
int sem:1; / *0..1* /
int k : 2; / *0..3* /
int l : 5; / *0..31* /
int s : 2 ; / *0..3* /
int m : 6; / *0..63* /
} DD;
main()
{
DD.sem=1; printf(“%d\n”,DD.sem);
DD.k=3; printf(“%d\n”,DD.k);
DD.l=31; printf(“%d\n”,DD.l);
DD.s=3; printf(“%d\n”,DD.s);
DD.m=63; printf(“%d\n”,DD.m);
printf(“%u\n”,DD);
ENUM- òºðºë
Ñè õýëýíä îëîíëîãèéã ENUM ò¿ëõ¿¿ð ¿ãèéí òóñëàìæòàé òîäîðõîéëäîã.
Æèøýýíä: Äîëîî õîíîãèéí ºäð¿¿äèéã òºëººëñºí íýð¿¿äòýé weekdays îëîíëîãèéã òîäîðõîéëîâ.
include
ENUM DAYS;
{ Davaa=1; Migmar=2; Lhagwa=3; Purev=4; Baasan=5; Bimba=6; Nim=0
}Weekdays ;
¯¿íä 7 òîãòìîë çàðëàñàí ìºí òîãòìîë õýëáýðýýð àøèãëàäàã.
Æèøýý:
main( )
{ int i; printf(“Day=”); scanf(“%d”,&i);
switch(i);
{ case Davaa: printf(“Äàâàà”); break;
case Migmar: printf(“Ìÿãìàð”); break;
case Lhagva: printf(“ëõàãâà”); break;
case Purev: printf(“Ï¿ðýâ”); break;
case Baasan: printf(“Áààñàí”); break;
case Bimba: printf(“Áÿìáà”); break;
case Nim: printf(“”); break;
Default: printf(“Äîëîî õîíîãèéí ºäºð áèø”);
}
}
UNIOIN-òºðºë
Ýíý òºðëèéã àøèãëàí ÿëãààòàé òºðë¿¿äèéí õóâüñàã÷äûã õóãàöààíû ººð àãøèíä õàäãàëàõ õóâüñàã÷äûã çàðëàäàã.
Æèøýý íü:
include
union TEMPERARY
{ int n;
float m;
} temp ;
int i=10, j=20;
float k=10.1, l=20.1;
main( )
{ temp.n=i; i=j; j=temp.n;
printf(“%d %d\n”,i,j );
temp.m=k; k=l; l=temp.m;
printf(“%f %f\n”,k,l );
}
struct áîëîí union–íû ãîë ÿëãàà íü ñàíàõ îéã õýðõýí àøèãëàæ áàéãàà ÿâäàë þì.
Æèøýýíä çàðëàñàí temp íýðòýé õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 2 byte ýçýëíý. Ó÷èð íü union-íû ãèø¿¿í ýëåìåíò¿¿ä ñàíàõ îéã ýýëæëýí õàìòàð÷ ýçýìøäýã.Õàðèí srtuct àøèãëàñàí áîë temp õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä 4 byte ýçýëíý.

Çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ ãýäýã áîë îáüåêòûã çààõ õóâüñàã÷ þì. Çààã÷ òºðëèéí õóâüñàã÷ûã çàðëàõäàà ºìíº íü (*) îä òàâüäàã.
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä áàéðëàñàí õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã íü àãóóëíà. Çààã÷ õóâüñàã÷ áà åðäèéí õóâüñàã÷ûí ÿëãààã äàðààõ æèøýýí äýýð àâ÷ ¿çüå.
int var=10;
int*pvar=&var;
Äýýðõ õî¸ð õóâüñàã÷ íü ñàíàõ îéä äàðààõ áàéäëààð áàéðëàíà.
900 901 902 903 904
10 901

901-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð.
902-ð õàÿã íü var õóâüñàã÷ûí áàéðëàõ ñàíàõ îéí ¿¿ð .
Òºðºëò çààã÷ õóâüñàã÷
Çààã÷ õóâüñàã÷ íü òºðºëò áà òºðºëò áèø ãýñýí 2 ÿíç áàéäàã. Òºðºëò çààã÷ ãýäýã íü òîäîðõîé òºðºëòýé õóâüñàã÷èéã çààõ çààã÷èéã õýëíý.
int i=10; /*int òºðëèéí õóâüñàã÷ çàðëàõ*/
int k; /* int òºðëèéí çààã÷ */
Á¿õýë òîîíû òºðëèéí çààã÷ íü çºâõºí á¿õýë òîîí (int) òºðëèéí õóâüñàã÷èéí îáüåêòûã çààíà.
Çààã÷èä àíõíû óòãà îëãîõ
Çààã÷èä óòãà îëãîîã¿é áàéõ ¿åä òýð ÿìàð ÷ îáüåêòûã çààõã¿é õàðèí ò¿¿íä ÿìàð íýã õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõäîî & ¿éëäëèéã àøèãëàíà.
int i;
int p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èä óòãà îëãîõ
Çààã÷ õóâüñàã÷èéí ÷ìàð íýã îáüåêòûã çààëãàõäàà äàðààõ áàéäëààð çààëãàíà.
int i;
int *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõ
Çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà * òýìäãèéã àøèãëàíà.
int i=3 , *p;
p=&i; /*ð çààã÷èä i-õóâüñàã÷èéí õàÿãèéã îëãîõ áóþó i õóâüñàã÷èéã
çààëãàõ .*/
printf(“i=%d”,*p); /*3 ãýñýí óòãà õýâëýãäýíý.*/
p=10; /*i=10 ãýñýíòýé èæèë */
printf(“i=%d”,i); /*10 õýâëýãäýíý */
Æèøýý íü :
Char òºðëèéí çààã÷ ¿ç¿¿ëñýí æèøýý.
char c=’0’;
chat *ch=&c;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); c=’z’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch ); *ch=’Y’;
printf(“%c %c\n”,c, *ch );
Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
-íýã çààã÷èéã íºãººä îëãîõ áîëîìæòîé .
int i=100, *p1; *p2;
p1=&i; /*i-èéã çààëãàõ*/
p2=p1; /*p1-èéí îáüåêòûã çààëãàõ */
printf(“%d\n”,*p1); /*100-èéã õýâëýõ*/
printf(“%d\n”, p2); /*100-èéã õýâëýõ */
-õî¸ð çààã÷èéí õîîðîíä íü õàðüöóóëæ áîëíî.
int x=2, y=1;
int p1,p2;
p1=&x; p2=&y;
if(p1!=p2)
printf(“2 çààã÷ áèø ”);
else printf(“2 çààã÷ òýíö¿¿”);
-Çààã÷ äýýð äàðààõ àðèôìåòèê ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.
Çààã÷ äýýð íýìýãä¿¿ëýõ (++), õîðîãäóóëàõ (--), íýìýõ (+), õàñàõ (-) ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýæ áîëíî.

• int i, *p1=&i;
• p1++, p1- -,p1+=2, p1-=2…ã.ì.
-Òºðºëò çààã÷ àøèãëàæ áàéãàà ¿åä ýäãýýð ¿éëäë¿¿äèéã ã¿éöýòãýõýä çààã÷èéí òºðëèéí õýìæýýãýýð íýìýãäýæ õîðîãäîíî.

int *p1=&i;
p1++; /*õàÿã=õàÿã+2 */
p1 --; /*õàÿã=õàÿã-2* /
p1+=2; /* õàÿã=õàÿã+4* /
p1-=2; /* õàÿã=õàÿã-4* /
Äàðààõ çóðàãò 900-ð õàÿãò áàéðëàõ i õóâüñàã÷èéã çààñàí ð çààã÷ äýýð ¿éëäýë õèéõýä çààã÷ õýðõýí øèëæèõèéã õàðóóëàâ.

900 901 902 903 904
i
i


P p++ p+=2














Çààã÷ äýýðõ ¿éëäë¿¿ä
Äàðààõ ¿éëäë¿¿äèéã çààã÷èä çºâøººðºõã¿é.
• Õî¸ð çààã÷èéã íýìýõ
• ÿëãààòàé îáüåêò äýýðõ 2 çààã÷èéã õàñàõ
• áîäèò òîîòîé çààã÷èéã íýìýõ
• çààã÷èéã ¿ðæ¿¿ëýõ
• çààã÷èéã õóâààõ
• çààã÷èéã øèëæ¿¿ëýõ ¿éëäýë

Òºðºëò çààã÷
Òºðºëò çààã÷èéã àøèãëàí ººð òºðºëòýé îáüåòîä õàíäàæ áîëíî.
#include
main( )
{ char a[10]=”abababababab”;
int i, *p1=c;
for (i=0; i<5;>
main( )
{ char c[10]=”ababababab”;
int i,*p1=c+1;
for(i=0; i<5;>
int x=245;
double y=24.31;
main( )
{ void *p;-----
p=$x; ------int òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“x=%d\n”,*(int*)p);
p=$y;----double òºðëèéí îáüåêò çààëãàõ
printf(“y=%Lf\n”,*(double*)p);
}




• òºðºëò áèø çààã÷èéã çààæ áóé îáüåêòîä õàíäàõäàà çààâàë õºðâ¿¿ëýëò õèéæ ºãíº.
• Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ ¿éëäýë íü åðäèéí õóâüñàã÷ äýýð õèéäýã ¿éëäýëòýé òºñòýé.

int i,j;
float f;
f=(float); --------åðäèéí îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
• Çààã÷ îáüåêò äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéõäýý äàðààõ áè÷ëýã àøèãëàíà.
Áè÷ëýã: (Òºðºë *)
Õºðâ¿¿ëýëò õèéõ
Äýýðõ áè÷ëýãèéã àøèãëàæ òºðºëò áèø ð çààã÷ äýýð õºðâ¿¿ëýëò õèéâýë:
-int òºðëèéí çààã÷ áîëãîõ (int p)
-int òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óòãûã íü óíøèõ *(int *)p
-double òºðëèéí çààã÷ áàéäëààð õàíäàæ óíøèõ *(double *)p
Æèøýý íü:
#include
char c[12]=”ababababab”; int i=10;
void *p1=(void*)c;
main( )
{ for (i=0; i<3; p1="(long*)p1+1;">
swap (int *p1, int *p2)
{ int temp ; tmp=*p1;
*p1=*p2; /*p2=tmp*/
main()
{ int A[10]={4,2,5,1,3,1,3,6,2,1}
n=10,i;
for(i=0; iA[i+1])
swap($ A[i], swap A[i+1]);
printf(“MAX=%d”, A[n-1]);
}
Ôóíêöûí çààã÷
Ñè õýëýíä ôóíêöûã äóóäàõ 2 ÿíç àðãà áàéäàã.
• Øóóä äóóäàõ
• Øóóä áóñ äóóäàõ
ªìíº íü øóóä íýðýýð íü õàíäàæ äóóäàæ áàéñàí.
int sum (int x, int y) {….}
main()
{ sum (5,6); /*Øóóä íýðýýð äóóäàõ*/
}
Ôóíêöûã øóóä áóñààð äóóäàõäàà çààã÷ ãýæ íýðëýãäýõ çààã÷ õóâüñàã÷ûã àøèøëàäàã.
Ôóíêöûí çààã÷ûã çàðëàõ
<Áóöàõ òºðë >(*<ôóíêöûí íýð>)(<òºðºë>,…);
-Øóóä áóñààð äóóäàõ ãýæ áàéãàà ôóíêöûí çàðëàëò ÿìàð áàéíà , ÿã òèéì áàéäëààð çàðëàäàã.
-/*int ºãºãäºë áóöààäàã , àðãóìåòã¿é ôóíêöûã äóóäàõàä àøèãëàõ ôóíêöûí çààã÷ */
int (*func)();
-óòãà îëãîõäîî
<Ôóíêöûí çààã÷ >=$<ôóíêö>
-àøèãëàõäàà áóþó äóóäàõäàà <ôóíêöûí çààã÷>( [àðãóìåíòóóä] );
Ôóíêöûí çààã÷
Æèøýý : 2 òîîíû íèéëáýð îëîõ .
#include
int sum(int a, int b)
{ return(a+b);
main()
{ int /*func) (int, int);
func=$sum; --óòãà îëãîõ áóþó çààëãàõ
printf(“%d”, func(5,3)); /*8*/
Çààã÷ áà ìàññèâ
• Ìàññèâûí ýõíèé ýëåìåíòèéí õàÿã íü ìàññèâûí íýð áàéäàã.
• 1 õýìæýýñò ìàññèâ ñàíàõ îéä äàðààëæ áàéäàã.
A ìàññèâûí 0-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
A+1 ìàññèâûí 1-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[1]
A+2 ìàññèâûí 2-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[2]
A+3 ìàññèâûí 3-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[3]
…
A+i ìàññèâûí i-ð ýëåìåíòèéí õàÿã áóþó $ A[0]
Ýíäýýñ ìàññèâûí ýëåìåíòýä õàíäàõäàà äàðààõ 2 àðãààð õàíäàæ áîëîõ íü õàðàãäàæ áàéíà.
A[i]=10; ýñâýë *[A+i];
A[50]= ìàññèâûã õýâëýâýë
For (i=0; j<50;>
#include
int a[10], i,min;
main()
{ for (i=0; i<10; min="*a;" i="1;">*(a+i)) min=*(a+i);
printf(“Min=%d\n”, min);
}
Ýíý á¿õíýýñ ä¿ãíýæ ¿çâýë ìàññèâûí áîë çààã÷ õóâüñàã÷ îëãîæ áîëãîíî. A[i]-ìàññèâò èíãýæ õàíääàã.
Òýãâýë [ ] ¿éëäýë íü à õàÿãààñ ýõëýí i-ð øèëæèõýä áóé îáüåêòûí óòãûã àâäàã ¿éëäýë áîëæ áîëíî.
Æèøýý íü : [ ] ¿éëäýë
#include
char [15]-“ababababab”;
int I=10;
void *p1=(void *)c;
main()
{ clrscr();
for (i=0; i<12; i+=2)
printf(“%c”,((char*)p1)[i]);
¯ð ä¿í : a a a a a