Лекц №4

Ñîíãîëòûí îïåðàòîð,õàðüöóóëàõ véëäýë

Yéëäýëvvä Óòãà
= òýíövv
!= òýíövv áèø
> èõ
< áàãà
>= èõ áóþó òýíövv
<= áàãà áóþó òýíövv
Õàðüöóóëàõ ¿éëäë¿¿ä
Õàðüöóóëàõ véëäëèéí õóâüä véëäëèéí çýðýãëýë íü õî¸ð òºâøèíä õóâààãäàíà.

1) > èõ
< áàãà Óã äºðºâ íü äýýä
>= èõ áóþó òýíövv òºâøèíèéõ áóþó
<= áàãà áóþó òýíövv ºíäºð çýðýãëýëèéíõ þì.

2) = =, ! = äîîä òºâøèíèéõ áóþó íºãºº äºð⺺ñºº ñvvëä áîäîãäîíî.
Æèøýý íü
Õ=5; ó=2; z=0;
x>y=+z / víýí ãýñýí óòãàòàé /
x+z<=y / õóäàë ãýñýí óòãàòàé /
z=x / õóäàë óòãàòàé /
Òîîí òºðëèéí óòãóóäûã æèøèõäýý óòãûõ íü èõ áàãààð æèøèíý. Õàðèí òýìäýãò òºðëèéã æèøèõäýý ASCii ( ) - äóãààðààð æèøèíý.
ASCii ( ) –äóãààðóóäûí çàðèìààñ íü äóðäâàë :
A-65; b=66; c-67……… Æèøýý : “A”>”z”-õóäàë
A=97, b=98, c=99 “Z”>”a”-õóäàë
x-120, y=121, z=122 “z” >”Z”- ¿íýí
x-88, y-89, z-90
IF-êîìàíä
If íºõöºëò êîìàíäûí õàìãèéí õÿëáàð õýëáýð íü ...
If(íºõöºëò èëýðõèéëýë )
Êîìàíä;
Æèøýý íü :
If( n >1000)
Printf(“Óòãà õÿçãààðààñ õýòýðëýý…”) ;
Õýðýâ êîìàíäóóä íýãýýñ îëîí êîìàíä áè÷èõ õýðýãòýé áîë òýäãýýðèéã õîñ õààëòàíä áè÷èæ ºãíº. If (íºõöºëò èëýðõèéëýë 1 ) :
{êîìàíä 1
êîìàíä 2
êîìàíä 3
}
Ñè õýëýíä äýýðõ íºõöºëò èëýðõèéëýë íü äóðûí èëýðõèéëýë áàéæ áîëíî. Õàðèí áóñàä ïðàãðàì÷ëàëûí õýëýíä çºâõºí víýí , õóäàë óòãà áóöààõ èëýðõèéëýëèéã çºâøººðíº.
Æèøýý íü : if((ch=getchar())==’\n’) êîìàíä ;


If else êîìàíä
If else–í ¿íäñýí ôîðìàò:
If (èëýðõèéëýë)
Êîìàíä ;
Else
Êîìàíä ;
Ýíý êîìàíä íü õî¸ð ñîíãîëò õèéõ áîëîìæèéã ávðävvëíý. Õýðýâ èëýðõèéëýë õóäàë áîë óäèðäëàãà íü ålse òvëõvvð vã íü äàðààõ êîìàíäàä øèëæèíý.
Äàâõàð if êîìàíä
If êîìàíäûã õýäýí ÷ äàâõàðààð áè÷èæ áîëíî.
If (èëýðõèéëýë 1);
If (èëýðõèéëýë 2);
êîìàíä;
Æèøýý íü: if (ch=’ ‘);
{ if (ºìíºõ òýìäýãò íü vñýã áîë)
num + + ; }
else { if ch (òýìäýãò íü ºãvvëáýðèéí òºãñãºë )
num + +; }
Äàâõàð if véëäýëèéã õýðýãëýæ áàéõäàà õààëòûã çºâ õýðýãëýõ øààðäëàãàòàé.
Æèøýý íü:
If (èëýðõèéëýë 1);
If (èëýðõèéëýë 2);
Êîìàíä 1;
else êîìàíä 2;
Ålse-‘ã õàðãàëçóóëàõ ävðýì

Ñè õýëýíä else-ã òvvíä õàìãèéí îéð áºãººä òvvíýýñ ºìíº îðøèõ ººðèéí ãýñýí else-‘ã¿é if-ä õàðãàëçóóëàí îéëãîäîã.
ªºðººð õýëáýë õààëòíû áàëàíñòàé ÿã èæèë çàð÷èìààð îéëãîäîã. […(..{…..}…)..]
ºìíºõ æèøýýíä else–ã ÿàæ ÷ áè÷ñýí òvvíä õàìãèéí îéð îðøèõ if-ä áóþó if (èëýðõèéëýë 2 )-ò õàìààðíà.
Äàâõàð if êîìàíä
Õàðèí èéì áîëîìæãvé áàéäëààñ çàéëøõèéõ õî¸ð àðãà áàéäàã.
Õààëò õýðýãëýõ
Ávõ if–ä õàðãàëçàõ else áè÷èõ
1) If (èëýðõèéëýë 1) 2) if (èëýðõèéëýë 1)
{ if (èëýðõèéëýë 2) if (èëýðõèéëýë 2)
êîìàíä 1; êîìàíä 1;
} else
else else
êîìàíä 2; êîìàíä 2;
Ëîãèê véëäýëvvä : îëîí äàâõàð if õýðýãëýõýýñ çàéëñõèéõ ººð íýã àðãà íü ëîãèê véëäýëèéã õýðýãëýõ ÿâäàë þì.
Yvíä : Ñè õýëýíä ëîãèê && (Áà) ,ëîãèê || (áóþó) ãýñýí õîëáîîñóóä áàéíà. Ýäãýýð ëîãèê véëäëvvä íü õàðüöóóëàõ véëäëvvä áîëîõ >, < - ààñ áàãà çýðýãëýëòýé ¿éëäë¿¿ä þì.. Õàðèí && (áà) véëäýë íü ||-ýýñýý (áóþó) véëäýëýýñýý ºíäºð çýðýãëýëòýé.
Ëîãèê (Áà) áóþó && véëäýë
Øàëãàãäàæ áàéãàà íºõöºë¿¿ä ávãä víýí áîë ýöñèéí vð äví íü ¿íýí áàéíà. Vð äví íü int òºðëèéí óòãàòàé áà víýí=1 , õóäàë=0 ãýñýí òóñ òóñûí õàðãàëçàõ óòãàòàé áàéíà.
Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2.........
Æèøýý íü: # include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a=1 && b=2 && c=’k’);
printf (“ávõ øàëãàëòóóä víýí áàéíà”);
else
printf (“àëü íýã íü ìàãàäãvé ávãä õóäàë”); }
Ëîãèê (Áóþó) áóþó || véëäýë
Øàëãàãäàæ áàéãàà íºõöºë¿¿äèéí ÿäàæ íýã íºõöºë íü víýí áîë vð äví íü víýí áàéíà. Õàðèí íºõöºëvvä íü ávãä ¿åä õóäàë våä vð äví íü õóäàë áàéíà.

Áè÷èãäýõ õýëáýð íü: èëýðõèéëýë 1 && èëýðõèéëýë 2.........
# include
Int a=1; b=2;
char c=’k’;
main ( )
{ if (a==1 || b==2 || c==’a’);
printf (“àëü íýã íü víýí áàéíà”);
else
printf (“ávãä õóäàë áàéíà”); }
Ëîãèê vãvéñãýë áóþó ! véëäýë

Ëîãèê èëýðõèéëýë õóäàë víýí ãýñýí õî¸ð óòãàòàé. Ýíý véëäýëýýð èëýðõèéëýëèéí vð ävíã óðâóóãààð õºðâvvëíý.
ªáðººð õýëáýë : víýí óòãûã õóäàë , õóäàë óòãûã víýí áîëãîíî.
Æèøýý íü : ! ( 5<7) óã èëýðõèéëýë õóäàë óòãàòàé
/ * (5<7) = => víýí * / ;
/ * ! (víýí) = => õóäàë * / ;

Òàéëáàð Véëäëvvä ×èãëýë
Õààëò ( ) Çvvíýýñ
Ìàññèâûí ýëåìåíò [ ] Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò => Çvvíýýñ
Ávòöèéí ýëåìýíò . Çvvíýýñ
Íýìýãävvëýõ,õîðîãäóóëàõ véëäýë + + , - - Áàðóóíààñ
Áèò vãvéñãýë véëäýë ~ Áàðóóíààñ
Ëîãèê vãvéñãýë véëäýë ! Áàðóóíààñ
Õàÿã àâàõ véëäýë Size of Áàðóóíààñ
Çààã÷ûí óòãà àâàõ véëýäýë * Áàðóóíààñ
Òºðºë õóâèðãàõ véëäýë Òºðºë Áàðóóíààñ
Óíàð õàñàõ véëäýë - Áàðóóíààñ
Õýìæýý àâàõ ¿éëäýë Size of
Vðævvëýõ véëäýë * Çvvíýýñ
Õóâààõ véëäýë / Çvvíýýñ
Vëäýãäýë îëãîõ % Çvvíýýñ
Íýìýõ véëäýë + Çvvíýýñ
Õàñàõ véëäýë - Çvvíýýñ
Çvví òèéø øèëævvëýõ << Çvvíýýñ
Áàðóóí òèéø øèëævvëýõ >> Çvvíýýñ
Áàãà , èõ , èõ áóþó òýíö¿¿
< , > , < = , > = Çvvíýýñ
Òýíövv ,òýíövv áèø = , ! = Çvvíýýñ
Áèò “áà” véëäýë & Çvvíýýñ
Áèò “õîr ” véëäýë ^ Çvvíýýñ
Áèò “áóþó” véëäýë | Çvvíýýñ
Ëîãèê “áà” véëäýë && Çvvíýýñ
Ëîãèê “áóþó” véëäýë || Çvvíýýñ
ͺõºëò èëýðõèéëýë ? : Áàðóóíààñ
Óòãà îëãîõ véëäýë = + = - = / = % = & = ^ = / = << = >> = Áàðóóíààñ
Òàñëàë , Çvvíýýñ




Switch-êîìàíä

Ñè õýëýíä òóõàéí íýã èëýðõèéëýëñýí óòãààñ õàìààðñàí îëîí ñîíãîëò õèéäýã êîìàíä áàéäàã. Vvíèéã Switch êîìàíä þì.
Switch (èëýðõèéëýë) {
Case óòãà 1: êîìàíäóóä ; êîìàíäóóä ;.......
Break;
Case óòãà 2 : êîìàíäóóä ; êîìàíäóóä ;........
break;
Default :êîìàíäóóä ; break; }
Õýðýâ èëýðõèéëýëèéí óòãà íü óòãà 1-òýé òýíövv áîë óòãà íýãèéí êîìàíäóóä áèåëýãäýíý.
Õýðýâ óòãà 2–òîé òýíövv áîë òvvíèé êîìàíäóóä áèåëýãäýõ ãýõ ìýò.
Switch êîìàíäûã òóõàéí õýðýãëýõ øààðäëàãààñ õàìààð ÷ ÿíç ÿíçààð áè÷èæ àøèãëàíà.
Vvíä :
1. Break êîìàíäûã áè÷èõãvé áàéæ áîëíî.
2. Default ñîíãîëò áàéõãvé áàéæ áîëíî.
3. Õàìãèéí ñvvë÷èéí ñîíãîëòûí àðä Break áè÷èõ øààðäëàããvé. Òýãýõäýý äàðààõ ävðìèéã áàðèìòëàõ ¸ñòîé.
• Èëýðõèéëýë íü int òºðëèéí óòãà áóöààõ ¸ñòîé.
• Case òvëõvvð vãèéí õîéíî çºâõºí òýìäýãòýí áîëîí òîîí òîãòìîë ë áè÷èãäýíý.
• Ñîíãîëòûí óòãóóä íü õîîðîíäîî ÿëãààòàé óòãà áàéõ ¸ñòîé.
Æèøýý íü :
a=2;
switch (a) {
case 1: printf( “ Óòãà 1 \n ”) ; break;
case 2: printf( “ Óòãà 2 \n ”) ;
case 3: printf( “ Óòãà 3 \n ”) ; break; }





























Ñåìèíàð 5
Æèøýý 1:Õàðüöóóëàõ véëäýë

# include
# include
char a [10]=”a b c d e”;
char b [10]=”a b c d f”;
int i=2; k=3;
main ( )
{ if (‘a’>’A’) printf (“a is greater than A \n”);
else printf (“A is greater than a \n”);
if(stremp(a,b)>0)
printf(“abcde is greater than abcdf \n”);
else printf(“abcdf is greater than abcde \n”);
if (i!=k) printf (“i and k are not equal \n ”);
if (i==k) printf (“i and k are equal \n ”); }

Æèøýý 2:IF êîìàíä

# include
# include
int i=2, j=2, k=2;
main()
{ if (i=2*j-k)
printf(“if i has non zero value , result must be 1\n”);
else printf( “if i has non zero value , result must be 0\n ”);
if(k=getch()==0)
{ k=getch();
if(k==75) printf(“LEFT arrow key \n”);
else if(k==77) printf(“RIGHT arrow key\n”);
else if(k==72) printf(“ UP arrow key \n ”);
else if(k==80) printf(“DOWN arrow key\n”);
else printf(“IT is not arrow key\n”);}

Æèøýý 3: Ëîãèê véëäëèéí æèøýý

# include
# include
int i=2; j=2; k=2;
main ( )
if (! 0) printf (“true\n”);
else printf (“false\n”);
if (i==2&& j==2&& k==2) printf (“I,j,k=2\n”);
else if (I==2|| j==2|| k==2);
printf (“some of them are equal to 2\n”);
else
printf (“All of them are equal to 2\n”);
}
{ if (i==3&&++j&&++k ) printf (“true:”);
else printf (“false:”);
printf (“i=%d j=%d k=%d \n”, i,j,k); }